Σαν να μην πέρασε μια μέρα: Η επίκαιρη ομιλία του Καραμανλή το 1980 στη Βουλή για τα ελληνοτουρκικά

Οι παρακάτω φράσεις αποτελούν απόσπασμα από ομιλία που θα μπορούσε κάλλιστα να εκφωνηθεί σήμερα στο ελληνικό Κοινοβούλιο:

• «Τον τελευταίο καιρό (η τουρκική πλευρά) απειλεί να εποικίσει τα Βαρόσια, πράγμα που αν συμβή, θα τορπιλλίσει κάθε ελπίδα επιλύσεως του προβλήματος (…)
• (…) Η Ελλάς δεν θεωρεί το Αιγαίο ελληνική λίμνη. Η Ελλάς δέχεται ότι υπάρχουν σ’ αυτό ύδατα διεθνή, όπως υπάρχουν και τουρκικά χωρικά ύδατα… Εκείνο που ζητούμε από την Τουρκία είναι να αντιληφθή επιτέλους ότι το Αιγαίο είναι κατάσπαρτο από νησιά. Ότι τα νησιά αυτά είναι Ελληνικά. Και ότι έχουν σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες, τα δικαιώματά τους (…)
• (…) Εκείνο όμως για το οποίο θα πρέπει να κριθή η ελληνική Κυβέρνηση είναι αν υποστηρίζει λύσεις, λογικές, και αν όπως και το έπραξε, προστατεύει τα συμφέροντα και την ασφάλεια της Χώρας, χωρίς να κάνει παραχωρήσεις επιζήμιες για τη Χώρα».

Κι όμως. Είναι η ομιλία του Κωνσταντίνου Καραμανλή στη Βουλή το 1980, με την οποία ενημερώνει την εθνική αντιπροσωπεία για τα εθνικά θέματα.

Σε μια περίοδο ταραγμένη για την υφήλιο, όπως και ο ίδιος ο τότε πρωθυπουργός επισημαίνει θέτοντας το μεγάλο κάδρο:

Παλαιστινιακό, Ιρανική Επανάσταση και σύλληψη Αμερικανών διπλωματών, εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης στο Αφγανιστάν, ενεργειακή κρίση. Σε αυτό το διεθνές πλαίσιο ο ελληνισμός έχει τα δικά του προβλήματα, και πάλι με την Τουρκία, σε Αιγαίο και σε Κύπρο.

Σαν να μην πέρασε μία μέρα…

Σε αυτήν την κρίσιμη για τον τόπο συγκυρία, το libre ξαναθυμίζει την επίκαιρη, αν μη τι άλλο, ομιλία του Κωνσταντίνου Καραμανλή (διατηρώντας την ορθογραφία της εποχής).*

Σταθερή η συνεργασία Αθήνας – Λευκωσίας

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ξεκινά την επισκόπηση των εθνικών θεμάτων από το Κυπριακό:  

«…Και θ’ αρχίσω από το δράμα της Κύπρου, που ντροπιάζει την εποχή μας. Η ευθύνη για την δημιουργία του προβλήματος αυτού βαρύνει την Τουρκία, όπως την βαρύνει και η ευθύνη για την παράταση του δράματος αυτού.

Οι συνομιλίες που κατ’ επανάληψιν εγένοντο, δεν απέδωσαν αποτελέσματα, για τον λόγο ότι η Τουρκική πλευρά, παρά τις υποσχέσεις της, δεν θέλησε ή δεν κατέστη ικανή να προσδιορίσει κατά τρόπο σαφή τις θέσεις της. Και όχι μόνον αυτό, αλλά τον τελευταίο καιρό απειλεί να εποικίσει τα Βαρόσια, πράγμα που αν συμβή, θα τορπιλλίσει κάθε ελπίδα επιλύσεως του προβλήματος και θα αποτελέσει πρόκληση όχι μόνον για μας, αλλά πιστεύω για όλους εκείνους που ενδιαφέρονται για τη λύση του προβλήματος και γενικά για την ειρήνευση της περιοχής».

Με αφορμή δε, την, για μια ακόμη φορά, προτροπή των Ηνωμένων Εθνών για επανάληψη του διακοινοτικού διαλόγου και παρότι, όπως σημειώνει ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, «δεν γνωρίζω εάν η Τουρκία θα επωφεληθή της ευκαιρίας», καλεί την Ελληνοκυπριακή πλευρά «να προσέλθει στο διάλογο ομονοούσα και επιδιώκουσα λύση εθνική. Και όταν λέγω εθνική, εννοώ λύση απαλλαγμένη από κομματικές προκαταλήψεις».

Διαβεβαιώνει δε ταυτοχρόνως, «η Ελλάς, κύριοι Βουλευταί, παρακολουθεί με ζωηρό ενδιαφέρον, με πόνο, τις εξελίξεις αυτής της τραγωδίας. Και νομίζω ότι είναι περιττό να διακηρύξω και πάλι την αλληλεγγύη της Ελλάδος προς τον Κυπριακόν Λαό.

Η συνεργασία μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας είναι σταθερή. Και θα συνεχισθή αταλάντευτα, μέχρι πλήρους δικαιώσεως του αγώνος του Κυπριακού Ελληνισμού».

Το Αιγαίο, κατάσπαρτο από Ελληνικά νησιά

Στο σημείο εκείνο της ομιλίας του ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αρχίζει να αναλύει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας από την Τουρκία στο Αιγαίο.

Ειδικότερα, «και οι άλλες διαφορές που έχουμε με την Τουρκία, παρουσιάζουν μία στασιμότητα για τον λόγο ότι δεν κατέστη δυνατή, παρά τας συνεχείς προσπαθείας μας, μια λογική συνεννόηση με την Τουρκία. Δυστυχώς και στην περίπτωση αυτή είμαι υποχρεωμένος να καταλογίσω ευθύνες στην Τουρκία, τόσο για την δημιουργία, όσο και για την παράταση της εκκρεμότητος των προβλημάτων αυτών.

Οι θέσεις της Ελλάδος επί των θεμάτων αυτών είναι γνωστές και σαφείς. Και είναι τόσο λογικές, ώστε αν η Τουρκία έδειχνε στοιχειώδη κατανόηση, η επίλυση των διαφορών μας θα ήταν ευχερής. Επειδή όμως η Τουρκία, για να δικαιολογήσει  τον θόρυβο που κατά καιρούς δημιουργεί, υποστηρίζει ότι η Ελλάς μετέτρεψε ή ότι έχει την πρόθεση να μετατρέψει το Αιγαίο σε λίμνη ελληνική, είμαι υποχρεωμένος να επαναλάβω τη δήλωση που έκαμα και παλαιότερα, για να διαλύσω ακριβώς τις εντυπώσεις, τις οποίες προσπαθεί να δημιουργήσει.

Η Ελλάς δεν θεωρεί το Αιγαίο ελληνική λίμνη. Η Ελλάς δέχεται ότι υπάρχουν σ’ αυτό ύδατα διεθνή, όπως υπάρχουν και τουρκικά χωρικά ύδατα. Ούτε αρνείται ότι η Τουρκία, ως παράκτια χώρα, έχει ωρισμένα δικαιώματα στο Αιγαίο. Εκείνο που ζητούμε από την Τουρκία είναι να αντιληφθή επιτέλους ότι το Αιγαίο είναι κατάσπαρτο από νησιά. Ότι τα νησιά αυτά είναι Ελληνικά. Και ότι έχουν σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες, τα δικαιώματά τους. Από την στιγμή που η Τουρκία θα αντιληφθή την αλήθεια αυτή, θα είναι ασφαλώς ευχερέστερη η διευθέτηση των διαφορών μας».

Δεν είμαστε εμείς οι επισπεύδοντες

Και στη συνέχεια, «…δεν είμαστε εμείς οι επισπεύδοντες, ώστε να ασκούμε πίεση επί της Τουρκίας για να συμφωνήσει σε λύσεις. Διότι εμείς δεν ζητούμε τίποτα από την Τουρκία, εκείνη είναι που ζητεί.  Το λέγω αυτό διότι υποστηρίζεται πολλές φορές, ότι πρέπει να καταλογιστούν ευθύνες στην ελληνική Κυβέρνηση, γιατί δεν προωθεί την λύση αυτών των προβλημάτων. Εκείνο όμως για το οποίο θα πρέπει να κριθή η ελληνική Κυβέρνηση είναι αν υποστηρίζει λύσεις, λογικές, και αν όπως και το έπραξε, προστατεύει τα συμφέροντα και την ασφάλεια της Χώρας, χωρίς να κάνει παραχωρήσεις επιζήμιες για τη Χώρα.

Πάντως, συμφέρον αμφοτέρων των Λαών μας είναι να διευθετήσουν ειρηνικά τις διαφορές τους με βάση τη λογική και το δίκαιο, όπως κάνουν όλοι οι λαοί, που έχουν παρόμοιες διαφορές. Γιατί είμαστε -θα έλεγα δυστυχώς- οι μόνοι στον κόσμο αυτό που έχουμε τέτοιου είδους διαφορές. Πολλοί λαοί τις έχουν, αλλά τις αντιμετωπίζουν με καλή πίστη και καλή θέληση και αναζητούν διαδικασίες, που τους οδηγούν κάποτε σε λύσεις.

Ήδη, αναμένεται συνάντηση των Γενικών Γραμματέων  των Υπουργείων Εξωτερικών της Ελλάδος και της Τουρκίας. Ελπίζω ότι η συνάντηση αυτή θα ανοίξει τουλάχιστον τον δρόμο για τον προσδιορισμό της διαδικασίας, που θα ακολουθήσουμε. Δεν μπορώ πάντως να προεξοφλήσω το αποτέλεσμα αυτής της συναντήσεως (…)».   

*Η ομιλία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, υπό τον τίτλο «Ενημέρωση της Βουλής για τα εθνικά θέματα (1980) έχει εκδοθεί σε βιβλιαράκι από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, επί προεδρίας Φίλιππου Πετσάλνικου. Την επιστημονική επιμέλεια της σειράς, υπό τον τίτλο, «Τετράδια Κοινοβουλευτικού Λόγου», είχε η Κωνσταντίνα Μπότσιου, ενώ την εισαγωγή, μαζί με τον ιστορικό σχολιασμό, έγραψε ο Κωνσταντίνος Σβολόπουλος.

Νίκος Παπαδημητρίου