Κυπριακό: Τουρκικό παιχνίδι με τον χρόνο με φόντο την διχοτόμηση- Αδύναμος διαμεσολαβητής, πλέον, ο Γκουτέρες- Τι προβληματίζει Λευκωσία και Αθήνα

Η άτυπη διάσκεψη για το Κυπριακό έληξε άδοξα μετά από ένα τριήμερο εντατικών διαβουλεύσεων, πλην όμως αποφεύχθηκε ένα οριστικό ναυάγιο. Η προσπάθεια εξεύρεσης κοινού εδάφους θα συνεχιστεί μέσα στο επόμενο τρίμηνο, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του το κυπριακό philenews.com. Μια προσπάθεια η οποία θα κινηθεί και πάλι σε τρικυμισμένα νερά, με την τουρκική πλευρά να προσπαθεί να κρατήσει τη διαδικασία στο θέμα της χωριστής κυριαρχίας, παρά τα αρνητικά μηνύματα που έλαβε από τον ίδιο τον ΓΓ ΟΗΕ.

Το κρισιμότερο ίσως θέμα, ωστόσο, είναι το γεγονός πως η επόμενη διάσκεψη, σε μεγάλο βαθμό προσχηματική για να μην υπάρξει αποδοχή του ναυαγίου της διαμεσολάβησης του ΓΓ του ΟΗΕ, θα έχει πάνω στο τραπέζι την απαράδεκτη πρόταση Τατάρ- Τσαβούσογλου για δύο ανεξάρτητα κράτη, ακόμα κι αν η Τουρκία φαίνεται να διατηρεί ανοικτές κάποιες χαραμάδες για συνομοσπονδία. Κάτι, πάντως, που πόρρω απέχει από το κεκτημένο του Κραν Μοντανά και συνιστά σημαντική χειροτέρευση της διαδικασίας περί το Κυπριακό. Ο Νίκος Αναστασιάδης έθεσε, βεβαίως, ως προϋπόθεση για να επανέλθει στη νέα διάσκεψη να μην υπάρξουν προκλήσεις της Τουρκίας το επόμενο διάστημα. Η Άγκυρα επιχειρεί να φέρει τον χρόνο διεξαγωγής μιας τέτοιας διάσκεψης μετά τις 24 Ιουνίου που πραγματοποιείται το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για να μπορέσει, για ακόμα μία φορά, να αποφύγει είτε την ενεργοποίηση κυρώσεων, είτε κάποια σκληρή αντίδραση της ΕΕ.

Η προσπάθεια του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για διορισμό ενός ειδικού αντιπροσώπου, ο οποίος θα έριχνε μεγαλύτερο βάρος στην προσπάθεια για επανέναρξη των συνομιλιών απέτυχε λόγω της άρνησης της τουρκικής πλευράς. Τόσο ο Ερσίν Τατάρ όσο και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου απέρριψαν την πρόταση Γκουτέρες. Η τοποθέτηση ειδικού αντιπροσώπου ερμηνευόταν από τουρκικής πλευράς ως αναβάθμιση της διαδικασίας.

Η στάση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών κρίνεται από ελληνοκυπριακής πλευράς κυρίως σ’ ό,τι αφορά την επιμονή της τουρκικής πλευράς στο θέμα της κυριαρχίας και τη λύση δύο κρατών. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, κατά τη χθεσινή τελευταία συνάντηση της ολομέλειας των 5+1 ο ΓΓ ΟΗΕ ξεκαθάρισε πως δεν έχει την εξουσία να αποδεχθεί αυτά που ζητούσαν επισημαίνοντας παράλληλα ότι μια τέτοια ενέργεια εκφεύγει από τους όρους εντολής που έχει από το Συμβούλιο Ασφαλείας.

Σ’ ό,τι αφορά τη συνέχεια της προσπάθειας, η Τζέιν Χολ Λουτ θα παραμείνει στο πηδάλιο της ειδικής απεσταλμένης και εντός Μαΐου αναμένεται να προγραμματίσει νέα ταξίδια για να συνεχίσει τις συναντήσεις με τα εμπλεκόμενα μέρη. Οι επισκέψεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν πριν από την ετοιμασία των εκθέσεων του Γενικού Γραμματέα προς το Συμβούλιο Ασφαλείας.

Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο ΓΓ ΟΗΕ δεν θα προχωρήσει σε ετοιμασία έκτακτης έκθεσης για το Κυπριακό που να αφορά την εξέλιξη στη Γενεύη, αλλά θα καταγράψει τα όσα είχαν συμβεί στη διάρκεια της άτυπης πενταμερούς στην τακτική του έκθεση που θα υποβληθεί αρχές Ιουλίου. Την ίδια περίοδο θα υποβάλει προς το Συμβούλιο Ασφαλείας και την έκθεσή του για ανανέωση της ειρηνευτικής δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο.

Προβληματισμός στην Αθήνα

Η Ελλάδα προσήλθε στην άτυπη πενταμερή συνάντηση που συγκάλεσε ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών με στόχο τη δημιουργία συνθηκών που θα επέτρεπαν την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων εντός του πλαισίου που έχει τεθεί ρητά από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ήτοι μίας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας μετά την άτυπη πενταμερή για το Κυπριακό στη Γενεύη.

«Στο πλαίσιο αυτό, ήρθαμε στη συνάντηση αυτή υπογραμμίζοντας ότι οποιαδήποτε λύση, εκτός από αυτές τις παραμέτρους, πρέπει να είναι απολύτως συμβατή με το ευρωπαϊκό κεκτημένο», επισήμανε και προσέθεσε:

«Δείξαμε εποικοδομητική στάση. Καταβάλαμε μαζί με την Κυπριακή Δημοκρατία προσπάθειες για την επίτευξη αυτού του στόχου. Δυστυχώς, δεν κατέστη δυνατόν να βρεθεί κοινό έδαφος για την έναρξη των διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο αυτό, λόγω της στάσης της τουρκοκυπριακής και της τουρκικής πλευράς».

Ο γενικός γραμματέας ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει τις προσπάθειές του και θα συγκαλέσει νέα άτυπη πενταμερή διάσκεψη, η οποία θα λάβει χώρα σε δύο ή τρεις μήνες, ανέφερε ο κ. Δένδιας και τόνισε:

«Καταστήσαμε σαφές ότι οι προσπάθειες αυτές του γενικού γραμματέα θα πρέπει να καταβληθούν εντός του συμφωνημένου πλαισίου και του πλαισίου της εντολής του. Δηλαδή τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για αναζήτηση λύσης στο πλαίσιο μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Υπενθυμίσαμε ότι οι Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών είναι απολύτως δεσμευτικές για όλες τις πλευρές».

Oι δηλώσεις Αναστασιάδη

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης σε δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση της άτυπης πενταμερούς εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη στάση που τήρησε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών:

Πρώτον, γιατί παρά την εμμονή της τουρκικής πλευράς δεν εγκατέλειψε την προσπάθεια.

Δεύτερον, κατέστησε σαφές ότι δεν μπορεί να προσφύγει στο Συμβούλιο Ασφαλείας για αλλαγή των όρων εντολής.

Τρίτον, ήταν σαφέστατος ότι δεν υπάρχει περίπτωση είτε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών είτε η Ευρωπαϊκή Ένωση να αναγνωρίσουν δύο ξεχωριστά κράτη στην Κύπρο.

Για τον Νίκο Αναστασιάδη «υπό τις περιστάσεις και λαμβάνοντας υπόψη τις αξιώσεις της άλλης πλευράς, υπήρξε μια επιτυχής διαχείριση τόσο από τον Γενικό Γραμματέα, όσο και από δικής μας πλευράς ώστε να αποφευχθούν οι στόχοι που έθεσε η τουρκική πλευρά».

Αναφερόμενος σε τυχόν θριαμβολογίες από τουρκικής πλευράς ότι καταφεραν να θέσουν το θέμα των δύο κρατών, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης τόνισε πως «το θέμα δεν είναι τι θέτεις αλλά εάν μπορείς να το πετύχεις ερχόμενος σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη».

Προειδοποίηση για νέα τετελεσμένα

Αιτία μη συμμετοχής σε μια νέα άτυπη πενταμερή θεωρεί ο Πρόεδρος Αναστασιάδης εάν στο μεσοδιάστημα μέχρι την επόμενη πρόσκληση του Γενικού Γραμματέα η τουρκική πλευρά προχωρήσει σε νέες προκλήσεις. Στη διάρκεια των χθεσινών του δηλώσεων ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε πως «ενδεχόμενη προσπάθεια νέων τετελεσμένων, θα είναι αιτία μη συμμετοχής σε ανάλογη προσπάθεια του Γενικού Γραμματέα» κι αυτό θα είναι «εξαιτίας της Τουρκίας».

Ως προς το θέμα του διορισμού ειδικού αντιπροσώπου ο Πρόεδρος Αναστασιάδης εξήγησε πως το άτομο αυτό, εάν περνούσε η πρόταση του ΓΓ ΟΗΕ, θα διοριζόταν βάση των όρων εντολής του Συμβουλίου Ασφαλείας στο πλαίσιο των Καλών Υπηρεσιών για το Κυπριακό. Εξέφρασε την εκτίμηση ότι η τουρκική αντίδραση (Τατάρ και Τσαβούσογλου) είχε να κάνει με τον στόχο που είχε τεθεί στα θέματα της κυριαρχίας και τη λύση δύο κρατών.

Ετοιμάζει γραπτή απάντηση

Με γραπτή του επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών θα απαντήσει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στο έγγραφο που κατέθεσε ο Ερσίν Τατάρ, στη διάρκεια της πρώτης ολομέλειας της άτυπης πενταμερούς την Τετάρτη.

Στη διάρκεια της άτυπης πενταμερούς απάντησε προφορικά στις τουρκικές αξιώσεις και δήλωσε πως σκοπεύει μέσα στο επόμενο διάστημα να στείλει και γραπτώς τις θέσεις του προς τον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Παράλληλα, ανάλογη επιστολή για τα όσα έχουν συμβεί στη Γενεύη ο Πρόεδρος Αναστασιάδης σκοπεύει να αποστείλει προς την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και προς τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Παράλληλα έστειλε και μήνυμα σε σχέση με το προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, του Ιουνίου, λέγοντας ότι οι ενέργειες της Τουρκίας θα βρίσκονται υπό παρακολούθηση.

«Δεν βρέθηκε αρκετό κοινό έδαφος, δεν εγκαταλείπω»

Δεν βρέθηκε εκείνο το κοινό έδαφος που χρειαζόταν προκειμένου να μπορέσει το Κυπριακό να επιστρέψει σε πορεία συνομιλιών. Παρά την αρνητική εξέλιξη στη Γενεύη ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών δήλωσε πως δεν θα εγκαταλείψει την προσπάθειά του και ανακοίνωσε ότι σε δύο με τρεις μήνες θα απευθύνει νέα πρόσκληση.

Ο Αντόνιο Γκουτέρες αναφέρθηκε στις θέσεις που του παρουσίασαν οι δύο πλευρές στη διάρκεια της άτυπης συνάντησης. Η θέση της τ/κ αντιπροσωπείας, ανέφερε ο ΓΓ, ήταν ότι οι πολλές προσπάθειες που έγιναν όλα τα χρόνια στο Κυπριακό απέτυχαν, περιλαμβανομένης της τελευταίας στο Κραν Μοντάνα. «Πιστεύουν ότι οι προσπάθειες για διαπραγμάτευση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας έχουν εξαντληθεί. Πιστεύουν ότι οι Τ/κ έχουν κυριαρχική ισότητα και δικαιούνται ίσου διεθνούς στάτους και η λύση, κατά την άποψή τους, πρέπει να βασίζεται στα δύο κράτη που θα συνεργάζονται μεταξύ τους».

Ομοίως, συνέχισε, οι θέσεις που παρουσιάστηκαν από την ε/κ αντιπροσωπεία ήταν ότι «οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να επαναρχίσουν από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντάνα. Θα πρέπει να στοχεύουν στην επίτευξη μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του ΣΑ του ΟΗΕ, την κοινή δήλωση του 2014, τον υφιστάμενο όγκο δουλειάς, τα 6 σημεία που εγώ παρουσίασα και σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κεκτημένο».

«Όπως αντιλαμβάνεστε δεν ήταν μια εύκολη συνάντηση. Πραγματοποιήσαμε εντατικές διαβουλεύσεις, διμερείς και σε ολομέλεια ώστε να μπορέσουμε να φτάσουμε σε ένα κοινό αποτέλεσμα», πρόσθεσε ο κ. Γκουτέρες. «Η αλήθεια είναι ότι στο τέλος της προσπάθειάς μας δεν έχουμε ακόμα βρει αρκετό κοινό έδαφος για να προχωρήσουμε στην επανάληψη επίσημων διαπραγματεύσεων σχετικά με τη διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος. Αλλά δεν εγκαταλείπω».

Σε ερώτηση για το πώς θα καλυφθεί το κενό στο μεσοδιάστημα και τι θα πράξει η Τζέιν Χολ Λουτ, ο ΓΓ ΟΗΕ απάντησε ότι θα υπάρξουν διαβουλεύσεις πριν την επόμενη συνάντηση, όπως έγινε και με αυτή. Και η πρόθεσή του, συνέχισε, είναι να προσπαθήσει να δημιουργήσει όσο περισσότερο γίνεται τις συνθήκες για να είναι επιτυχημένη η επόμενη συνάντηση. «Δυστυχώς σήμερα δεν μπορέσαμε να φτάσουμε στις συμφωνίες που επιθυμούσαμε να φτάσουμε, αλλά δεν θα εγκαταλείψω. Θα συνεχίσουμε τις διαβουλεύσεις για να δημιουργήσουμε τις καλύτερες συνθήκες για την επόμενη συνάντηση».

Σε ερώτηση πότε θα είναι η επόμενη συνάντηση και πώς «τετραγωνίζεται ο κύκλος» όταν ενώ το ΣΑ υποστηρίζει μια ομόσπονδη Κύπρο, υπάρχει μια πρόταση για δύο χωριστά κράτη, ο ΓΓ είπε ότι στην ολομέλεια υπήρξε η κοινή κατανόηση ότι ένα διάστημα 2-3 μηνών είναι το χρονικό διάστημα που θα ήταν χρήσιμο. Εάν η περίοδος για την επόμενη συνάντηση είναι πολύ σύντομα, πρόσθεσε, δεν θα επιτρέψει θετικές εξελίξεις, εάν είναι μακρά δεν βοηθά στην προσπάθεια για εξεύρεση λύσης.

Με πληροφορίες από το philenews.com