Και επίσημα “συνομιλητής” του Μπάϊντεν ο Ερντογάν- Τι σημαίνει η στρατηγική συμφωνία Ουάσιγκτον-Άγκυρας

Η αναβάθμιση της οικονομικής και, κυρίως, αμυντικής σχέσης των ΗΠΑ με την Τουρκία -ως αποτέλεσμα της επίσκεψης της υφυπουργού Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ στην περιοχή- αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ουσιαστικά αποτελεί την έξοδο των αμερικανοτουρκικών σχέσεων από την “ψυχρή περίοδο” και επιβεβαιώνει την ενίσχυση του γεωπολιτικού ενδιαφέροντος της Ουάσιγκτον για την ευρύτερη περιοχή, ιδιαίτερα μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Για τον Ταγίπ Ερντογάν αποτελεί, αναμφίβολα, ενίσχυση του προφίλ του καθώς, ενώ μέχρι πριν μερικούς μήνες βρισκόταν στο στόχαστρο του Αμερικανού προέδρου και του Κογκρέσου, χάρη στις προσπάθειες του φιέλληνα γερουσιαστή Μενέντεζ, γίνεται τώρα βασικός συνομιλητής των ΗΠΑ. Και, μάλιστα, παρά το γεγονός ότι δεν έχει ενταχθεί στο μπλοκ των δυτικών και νατοϊκών δυνάμεων που επιβάλλουν σκληρές κυρώσεις κατά της Μόσχας, επιβραβεύεται για τον διαμεσολαβητικό του ρόλο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

Όπως αναφέρει και ο ανταποκριτής της “Καθημερινής” στην Κωνσταντινούπολη, Μανώλης Κωστίδης πρόκειται για ένα επιπλέον βήμα προς την κατεύθυνση βελτίωσης των σχέσεων της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον ανακοίνωσαν οι δύο πλευρές. Σύμφωνα με την κοινή ανακοίνωση των δύο χωρών, οι ΗΠΑ και η Τουρκία ολοκλήρωσαν τις πολύμηνες συνομιλίες για τη θέσπιση διαδικασίας με στόχο τη βελτίωση των σχέσεών τους, με επίκεντρο τη συνεργασία τους στους τομείς της οικονομίας και της άμυνας.

«Βάσει της δέσμευσης που ανέλαβαν οι πρόεδροι Τζο Μπάιντεν και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους στη Ρώμη τον Οκτώβριο 2021, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία εγκαινίασαν τον στρατηγικό μηχανισμό ΗΠΑ – Τουρκίας στις 4 Απριλίου στην Αγκυρα», αναφέρεται στο κείμενο του κοινού ανακοινωθέντος.

Ο ρόλος της Νούλαντ

Η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βικτόρια Νούλαντ και ο υφυπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Σεντάτ Ονάλ, μαζί με τις εκατέρωθεν αντιπροσωπείες τους, συναντήθηκαν στην Αγκυρα για να εξετάσουν θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, περιλαμβανομένης της οικονομικής και αμυντικής συνεργασίας, της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και τομέων κοινού περιφερειακού και παγκόσμιου ενδιαφέροντος.

Το κοινό ανακοινωθέν αναφέρει πως «οι δύο χώρες επαναδιατύπωσαν την από κοινού προσήλωσή τους στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρέτισαν τις προσπάθειες της Τουρκίας για την επίτευξη δίκαιης διπλωματικής λύσης μέσω διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου».
Η υφυπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Μαρίζα Λάγκο, επισκέπτεται την Τουρκία για την προώθηση στόχων οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας στο πλαίσιο του στρατηγικού μηχανισμού. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία προσβλέπουν σε συνάντηση σε υπουργικό επίπεδο στο πλαίσιο του στρατηγικού μηχανισμού αργότερα εντός του 2022, καταλήγει το κείμενο του κοινού ανακοινωθέντος. Η κ. Νούλαντ κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της στην Αγκυρα συναντήθηκε και με τον εκπρόσωπο της τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν.

Εν τω μεταξύ, η τουρκική βιομηχανία παραγωγής ρουκετών Roketsan παρουσίασε τον νέο της πύραυλο «Çakır», o oποίος έχει βεληνεκές 150 χιλιομέτρων και μπορεί να εκτοξευθεί από αεροσκάφη, επιθετικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πολεμικά πλοία. Στο βίντεο προσομοίωσης που δημοσιεύθηκε, παρουσιάζονται εκτοξεύσεις από τα παράλια εναντίον νησιών που βρίσκονται δυτικά των ακτών, δηλαδή –παρότι δεν κατονομάζονται– ελληνικών.

Από παρίας…συνομιλητής

Πριν ένα χρόνο, ο Ερντογάν κατόρθωσε -ξοδευοντας διπλωματικό κεφάλαιο- να συναντήσει τον Τζο ΜΠάϊντεν, στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ, έκτοτε, όμως,οι σχέσεις των δύο χωρών βελτιώθηκαν σημαντικά. Η απόσυρση του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ από το σχέδιο του EastMed θεωρήθηκε από πολλούς ως ένα “δώρο” της ΟΥάσιγκτον προς την Άγκυρα.

Η αποκατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ αποτέλεσε έναν ακόμα -πολύ σημαντικό- κρίκο στην αλυσίδα της σταδιακής ενσωμάτωσης της Άγκυρας στον αμερικανικό στρατηγικό σχεδιασμό στην περιοχή. Όλα αυτά αναμένεται να επηρεάσουν σταδιακά και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και, όπως αναφέρουν διεθνείς αναλυτές, δεν αποκλείεται ο αμερικανικός παράγοντας να επιταχύνει πρωτοβουλίες για ύφεση στην περιοχή της νοτιανατολικής τπέρυγας του ΝΑΤΟ που να περιλαμβάνουν ακόμα και την έναρξη διαλόγου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Το ζητούμενο είναι εάν κάτι τέτοιο θα υπαχθεί στην ελληνική πάγια θέση περί της μίας και μοναδικής διαφοράς ή θα λάβει άλλο χαρακτήρα.