Eurogroup: “Καθεμία χώρα μόνη της”, το μήνυμα για την διαχείριση της ενεργειακής κρίσης- “Όχι” σε οριζόντια μέτρα στήριξης, μόνο σε ευάλωτους- Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα

Καθεμία χώρα της Ευρωζώνης θα πρέπει να τα βγάλει πέρα με βάση τα δικά της δημοσιονομικά περιθώρια λαμβάνοντας υπόψη το έλλειμμα και το χρέος της. Αυτό είναι το μήνυμα της συνεδρίασης του Eurogroup, χθες, στο οποίο συμμετείχε και ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. Το Eurogroup συνέστησε επίσης, να αρθούν τα οριζόντια μέτρα στήριξης κι οι όποιες ενισχύσεις να είναι προσωρινές και μόνο για τους ευάλωτους, κάτι που ενδεχομένως να επηρεάσει τις οριζόντιες πολιτικές που μελετά η κυβέρνηση σε ένα κλίμα παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου.

Αύριο η Κομισιόν θα παρουσιάσει νέες, δυσμενέστερες προβλέψεις για πληθωρισμό και οικονομική μεγέθυνση και στις 20 Ιουλίου θα παρουσιάσει το σχέδιο εκτάκτου ανάγκης για το φυσικό αέριο, εδώ. Ο Πάολο Τζεντιλόνι προειδοποίησε για ύφεση αν η Ρωσία διακόψει οριστικά την παροχή φυσικού αερίου.

Το Eurogroup συζήτησε τις μακροοικονομικές εξελίξεις και τις προκλήσεις πολιτικής στη ζώνη του ευρώ στο τρέχον παγκόσμιο πλαίσιο, με τη συμβολή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το οποίο παρουσίασε τα αποτελέσματα της ενδιάμεσης επίσκεψής του, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της διαβούλευσης για το ευρώ στο άρθρο IV περιοχή.

Η ανασκόπηση του άρθρου IV του ΔΝΤ για τη ζώνη του ευρώ είναι μια τακτική άσκηση κατά την οποία το ΔΝΤ εξετάζει τις οικονομικές εξελίξεις, συμβουλεύεται τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στη ζώνη του ευρώ και παρέχει στοχευμένες συμβουλές πολιτικής.

Οι συζητήσεις στο Eurogroup ήταν μια ευκαιρία ανταλλαγής απόψεων για τις τρέχουσες εξελίξεις και τις αναδυόμενες προκλήσεις. Αυτές οι ανταλλαγές και η παγκόσμια προοπτική του Ταμείου είναι ιδιαίτερα πολύτιμες σε μια εποχή που οι διεθνείς εξελίξεις δημιουργούν αβεβαιότητα και προκλήσεις πολιτικής.

Δημοσιονομική κατάσταση στη ζώνη του ευρώ και προσανατολισμοί δημοσιονομικής πολιτικής για το 2023

Σε συνέχεια της δήλωσης του Eurogroup του Μαρτίου σχετικά  με τις δημοσιονομικές κατευθύνσεις για το 2023, οι υπουργοί συζήτησαν τη δημοσιονομική κατάσταση στη ζώνη του ευρώ και τους προσανατολισμούς δημοσιονομικής πολιτικής για το 2023.

Δήλωση για τους προσανατολισμούς δημοσιονομικής πολιτικής  εν όψει της προετοιμασίας των εθνικών προϋπολογισμών για το επόμενο έτος ενέκρινε το Eurogroup .

Paschal Donohoe, Πρόεδρος του Eurogroup

Καταφέραμε να καταλήξουμε σε μια κοινή άποψη για τους προσανατολισμούς της δημοσιονομικής πολιτικής για το 2023. Ειδικότερα, υπάρχει συναίνεση ότι η υποστήριξη της συνολικής ζήτησης δεν δικαιολογείται και η εστίαση πρέπει να είναι στην προστασία των πιο ευάλωτων. Θα επιδιώξουμε να διατηρήσουμε τη βιωσιμότητα του χρέους και τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης και να αποφύγουμε την προσθήκη πληθωριστικών πιέσεων που θα περιπλέκουν τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Υπάρχουν πολλά προγράμματα για να μετριαστεί ο αντίκτυπος των υψηλών τιμών ενέργειας, αλλά δεν μπορούμε συλλογικά να ξεφύγουμε από τις υψηλές τιμές ενέργειας – αυτός είναι ο λόγος που η δήλωσή μας τονίζει τη σημασία της στόχευσης της υποστήριξης προς τους πιο ευάλωτους και της επένδυσης σε βιώσιμες λύσεις από άποψη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης. 

Οι κυρώσεις “δεν δουλεύουν”

Ποιος χάνει, ποιος κερδίζει μέχρι τώρα από τον πόλεμο των κυρώσεων; Οι κυρώσεις της Δύσης μείωσαν τις εισαγωγές της Ρωσίας και η άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου αύξησε τα έσοδά της από εξαγωγές. Το αντίστροφο συνέβη στη Γερμανία.

Η Ρωσία, το δεύτερο τρίμηνο του έτους κατέγραψε πλεόνασμα ρεκόρ 70,1 δισ. δολ. στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της, το υψηλότερο από το 1994,εδώ.

Η Γερμανία τον Μάιο, για πρώτη φορά από το 1991, εμφάνισε έλλειμμα ένα δισ. δολ. στο εμπορικό της ισοζύγιο.

Ο ηχηρό μήνυμα

Την ώρα που η αγωνία κορυφώνεται για την τροφοδοσία της Ευρώπης με ρωσικό αέριο -από σήμερα κιόλας αλλά ιδίως μετά την 21η Ιουλίου- το Eurogroup βάζει «στοπ» στα οριζόντια μέτρα στήριξης. Από τη χθεσινή συνεδρίαση προκύπτει πως «όποιος πρόλαβε, πρόλαβε» να κάνει μειώσεις φόρων στα καύσιμα. Και όσοι έκαναν, πρέπει να τα πάρουν πίσω και να τα αντιστρέψουν.

Στο ανακοινωθέν του Συμβουλίου Υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης τονίζεται: «τα ευρείας βάσης δημοσιονομικά μέτρα, όπως οι γενικές μειώσεις των φόρων και των ειδικών φόρων κατανάλωσης, είχαν ως στόχο να μετριάσουν τον αντίκτυπο της ραγδαίας αύξησης των τιμών της ενέργειας σε εθνικό επίπεδο, αλλά αυτά θα πρέπει να είναι προσωρινά και να προσαρμόζονται ολοένα και περισσότερο προς στόχευση των πιο ευάλωτων».

Αντί της επιδότησης της κατανάλωσης ρεύματος και ορυκτών καυσίμων μάλιστα, το Eurogroup τονίζει ότι τα κράτη «πρέπει να διατηρήσουν τα κίνητρα για την ενεργειακή μετάβαση». Ενθαρρύνει έτσι εστιασμένες εισοδηματικές ενισχύσεις όπως αυτές που εφαρμόζει η χώρα μας (“επιταγές ακρίβειας”, power pass, Fuel pass κλπ). «Τα εισοδηματικά μέτρα εισοδήματος είναι, καταρχήν, προτιμότερα» από τα επιδότηση της τιμής και της κατανάλωσης πανάκριβων καυσίμων, θεωρεί το Eurogroup. Και δίνει ραντεβού για συνολική (επαν-) εκτίμηση της κατάστασης «προς το τέλος του έτους».

Ελλείψει συντονισμένης ευρωπαϊκής παρέμβασης και δεδομένης της τεράστιας ενεργειακής εξάρτησης της «ατμομηχανής» της ευρωπαϊκής οικονομίας από τους ρωσικούς αγωγούς, στο χθεσινό Eurogroup οι υπουργοί Οικονομικών μοιράστηκαν ανησυχίες και αγωνίες. Αλλά στο τέλος επικράτησε η γραμμή των «φειδωλών» κρατών.

Υπό το πρίσμα των τρεχουσών συνθηκών, το Eurogroup έθεσε χθες τρεις κανόνες για τα έκτακτα μέτρα κάθε χώρας στην Ευρώπη.

Συγκεκριμένα:

1. βάζει «φρένο» σε οριζόντια μέτρα στήριξης της κατανάλωσης (του τύπου της εποχής της πανδημίας και των lockdown), αλλά ενθαρρύνει μόνον μέτρα που εστιάζουν στην προστασία των πιο ευάλωτων.

Μειώσεις ειδικών φόρων καυσίμων ουσιαστικά αποκλείονται ή αναστρέφονται: «Αναγνωρίζουμε ότι η αρνητική επίδραση στα εισοδήματα λόγω των υψηλών τιμών της ενέργειας δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί διαρκώς μέσω αντισταθμιστικών δημοσιονομικών μέτρων» τονίζει το Eurogroup. «Αλλά θα απαιτηθούν επενδύσεις μεσοπρόθεσμα στην ενεργειακή απόδοση και στην ανάπτυξη περιβαλλοντικά βιώσιμων τοπικών πηγών ενέργειας».

2. κρίνει ότι οι δημοσιονομικές πολιτικές σε όλες τις χώρες θα πρέπει να στοχεύουν στη διατήρηση της βιωσιμότητας του χρέους. Προειδοποιεί έτσι να μην ξεφύγουν δαπάνες και ελλείμματα, σύσταση που απευθύνεται στο μέγιστο βαθμό σε χώρες με πρόβλημα υπερχρέωσης όπως η Ελλάδα.
3. δίνει «σήμα» για δαπάνες με αναπτυξιακή κατεύθυνση, για τόνωση επενδύσεων και απασχόλησης που θα στηρίξουν απασχόληση και εισόδημα «με βιώσιμο τρόπο για την ενίσχυση της ανάκαμψης», διευκολύνοντας επίσης την προσπάθεια της νομισματικής πολιτικής να διασφαλίσει σταθερότητα των τιμών χωρίς να προκαλεί πρόσθετες πληθωριστικές πιέσεις.

Και… για όποιον δεν κατάλαβε πάντως, η ανακοίνωση του Eurogroup τονίζεται πως «οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να συνεχίσουν να διαφοροποιούνται κατάλληλα ανάλογα με την οικονομική και δημοσιονομική κατάσταση των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσής τους στην κρίση και της εισροής εκτοπισθέντων από την Ουκρανία».

Πανευρωπαϊκή παρέμβαση και λύση, αν δεν αλλάξουν δραματικά τα πράγματα σε δέκα μέρες, δεν διαφαίνεται έτσι πλέον ούτε τον Σεπτέμβριο ακόμα καθώς το ζήτημα για εκτίμηση της κατάστασης μετατίθεται «προς το τέλος του έτους».

Έως τότε «τα δημοσιονομικά μέτρα θα πρέπει να επικεντρωθούν στην άμβλυνση των περιορισμών από την πλευρά της προσφοράς που εμποδίζουν τις οικονομίες μας» τονίζεται χαρακτηριστικά. Δηλαδή αύξηση παραγωγής, εξοικονόμησης και αυτάρκειας Ενέργειας αφού, αν επιδοτείται συνεχώς μόνο η κατανάλωση, τότε δεν εξισορροπούνται ποτέ οι τιμές και οι επιδοτήσεις καταλήγουν στον στενά περιορισμένο κύκλο των παραγωγών Ενέργειας.