Προειδοποίηση παιδιάτρων – Νταλούκας στο libre: Θα επανεμφανιστούν σοβαρά νοσήματα

Εξαιτίας της πανδημίας του SARS-COV-2, από την πρώτη εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων, την άνοιξη του 2020, μεταξύ των άλλων προβλημάτων που είχαν ανακύψει, αναδείχτηκε και η πτώση της εμβολιαστικής κάλυψης των παιδιών και εφήβων με τα βασικά εμβόλια, που συστήνονται από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, στο πλαίσιο του εθνικού εμβολιαστικού προγράμματος.

Της Ρούλας Σκουρογιάννη

Παρόλο που μετά την άρση του πρώτου lockdown, ο εμβολιασμός των παιδιών συνεχίστηκε, σύμφωνα με το πλήρες πρόγραμμα, η εικόνα που καταγράφουν οι Παιδίατροι από τα ιατρεία τους είναι ότι οι γονείς δεν πηγαίνουν τα παιδιά τους για να εμβολιαστούν στο ποσοστό που θα έπρεπε, με αποτέλεσμα την μη αναπλήρωση των ήδη καθυστερημένων εμβολίων και την πτώση της εμβολιαστικής κάλυψης σε όλες τις ηλικίες, κυρίως όμως των μεγαλύτερων παιδιών και εφήβων.

• Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Παιδιάτρων, η μεγάλη μείωση της τάξης του -70% που παρατηρήθηκε την Άνοιξη του 2020, όσον αφορά τον εμβολιασμό των εφήβων, δεν αναπληρώθηκε ποτέ.

Με τα συνεχιζόμενα περιοριστικά μέτρα, η ίδια εικόνα συνεχίστηκε και στο πρώτο τρίμηνο του 2021, με μείωση της τάξης του -30% -40% στους εμβολιασμούς των εφήβων σε όλα τα εμβόλια, καθώς και με συνιστώμενα εμβόλια, για παράδειγμα της μηνιγγίτιδας.

Καθώς στη χώρα μας δεν διαθέτουμε επίσημα στοιχεία για την εμβολιαστική κάλυψη, αναφέρουμε τα ανησυχητικά δεδομένα από άλλες χώρες όπου γίνεται συστηματική καταγραφή, όπως στις Η.Π.Α., όπου ερευνητές υπολόγισαν μείωση των εμβολιασμών κατά 82% στις ηλικίες 10-17 ετών, κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων την Άνοιξη του 2020. Στις ηλικίες 0-2 ετών η αντίστοιχη μείωση ήταν 31% και για τα παιδιά 3-9 ετών η μείωση ήταν 78%. Αντίστοιχα δεδομένα έχουν δημοσιευτεί και από Ευρωπαϊκές χώρες.  

Για το σημαντικό αυτό ζήτημα της επικίνδυνης μείωσης της εμβολιαστικής κάλυψης των παιδιών και των εφήβων στη χώρα, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων απέστειλε, πρόσφατα, επείγουσα επιστολή στο υπουργείο Υγείας και τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο, αναφέροντας μεταξύ άλλων τα παραπάνω στοιχεία και ζητώντας τη συνδρομή τους στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των γονέων ώστε να αναπληρωθούν οι δόσεις των παιδιατρικών εμβολίων σε παιδιά και έφηβους.

Το libre μίλησε με τον Πρόεδρο της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, τον Παιδίατρο, κ. Κωνσταντίνο Νταλούκα, για τους κινδύνους για τη δημόσια Υγεία από τη δραματική μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης και τη μεγάλη πιθανότητα να αρχίσουν να εμφανίζονται ξανά τα πολύ σοβαρά αυτά νοσήματα, που χάρη στους εμβολιασμούς έχουν σχεδόν εξαφανιστεί εδώ και δεκαετίες.

–Κύριε Νταλούκα, πόσο άμεσος είναι ο κίνδυνος η πτώση της εμβολιαστικής κάλυψης των παιδιών να επιτρέψει την επανεμφάνιση σοβαρών νοσημάτων;

«Ο κίνδυνος εξαρτάται από το ποσοστό πτώσης της εμβολιαστικής κάλυψης και είναι διαφορετικός για το κάθε νόσημα. Τα νοσήματα που είναι πολύ μεταδοτικά όπως για παράδειγμα η ιλαρά, απαιτείται κάλυψη πάνω από 95% του πληθυσμού για να μη δώσουμε την δυνατότητα εμφάνισης περιστατικών ιλαράς. Γενικά όμως θα μπορούσαμε να πούμε ότι όσο το ποσοστό των ανεμβολίαστων παιδιών αυξάνει, τόσο μεγαλώνει και ο κίνδυνος για την εμφάνιση νοσημάτων που καλύπτονται από τον εμβολιασμό».

Το lockdown και τα μέτρα προστασίας την περίοδο αυτή έχουν αποτρέψει την εμφάνιση λοιμωδών νοσημάτων στα παιδιά. Η νοσηρότητα των νοσημάτων του αναπνευστικού που ταλαιπωρεί τα παιδιά  κάθε χρόνο, φέτος για πρώτη φορά σχεδόν μηδενίστηκε. Επομένως σποραδικά κρούσματα λοιμωδών νοσημάτων δεν είχαν την ευκαιρία να εξαπλωθούν. Αυτό αφορά και τα νοσήματα που προστατεύονται με τον εμβολιασμό. Όταν όμως τα σχολεία ανοίξουν και οι μετακινήσεις του πληθυσμού εντός και εκτός Ελλάδος ελευθερωθούν ή αργότερα όταν δεν θα χρειάζεται να φοράμε μάσκα, τότε ο κίνδυνος εμφάνισης και διασποράς των μεταδοτικών αυτών νοσημάτων που προστατεύονται με τον εμβολιασμό θα γίνει πολύ μεγαλύτερος αν η εμβολιαστική κάλυψη εξακολουθεί να είναι χαμηλή».

–Ποια νοσήματα είναι πιο επικίνδυνα (από αυτά που μένουν ακάλυπτα, λόγω της μείωσης της εμβολιαστικής κάλυψης παιδιών και εφήβων;

«Όλα τα νοσήματα που αφορούν τον βασικό εμβολιασμό των παιδιών και προβλέπονται από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας (διφθερίτιδα, τέτανος, κοκίτης, πολιομυελίτιδα, ιλαρά, ερυθρά, παρωτίτιδα, μηνιγγίτιδα, πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις κλπ) είναι πολύ σοβαρά για την ζωή και την υγεία των παιδιών. Είναι όμως πολύ σημαντικό να πούμε στο σημείο αυτό ότι κάποια από αυτά τα βασικά εμβόλια που γίνονται μέχρι την ηλικία των δύο ετών, έχουν ενισχυτικές δόσεις που γίνονται στην ηλικία των πέντε και των έντεκα ετών. Στην συνέχεια για τα εμβόλια που αφορούν τον κοκίτη, την διφθερίτιδα και τον τέτανο προβλέπονται ενισχυτικές δόσεις κάθε 10 χρόνια.

Όσον αφορά τους εφήβους και τα μεγαλύτερα παιδιά, υπάρχουν και άλλα εμβόλια πέρα από τα βασικά, που ξεκινούν στην ηλικία αυτή και που είναι εξαιρετικά σημαντικά για την προστασία της υγείας τους, όπως το εμβόλιο HPV (ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων) και κάποιοι τύποι μηνιγγίτιδας, που φαίνεται να εμφανίζουν μεγάλη πτώση».

–Θα μπορούσε η πολιτεία με κάποιες ενέργειές της να συνδράμει στη θετική έκβαση της προσπάθειάς σας;

«Η Πολιτεία ασφαλώς και θα μπορούσε να συνδράμει στην προσπάθεια ευαισθητοποίησης των γονιών και μετάδοσης της πληροφορίας για την αξία του έγκαιρου εμβολιασμού των παιδιών. Θα μπορούσε για παράδειγμα με στοχευμένες καμπάνιες να ενημερώσει τους γονείς για τον κίνδυνο που ελλοχεύει αν η εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών, αλλά και γενικότερα του πληθυσμού, μειωθεί κάτω από κάποια επίπεδα. Θα μπορούσε να τους συστήσει, σε συνεργασία με τον παιδίατρό τους, να αναζητήσουν στο βιβλιάριο υγείας των παιδιών τους ξεχασμένες δόσεις εμβολίων και να τις κάνουν άμεσα.

Επίσης είναι διαχρονικό μας αίτημα η δημιουργία ενός ηλεκτρονικού registry εμβολιασμών στην χώρα μας. Δυστυχώς αν και φαίνεται να έχει γίνει μια προσπάθεια από το Υπουργείο Υγείας προς την κατεύθυνση αυτή τα τελευταία χρόνια, μέχρι τώρα δεν υπάρχει η βάση αυτή δυστυχώς, σε λειτουργία.

Η ενημέρωση των γονιών για το όφελος που προκύπτει με τους εμβολιασμούς καθώς και για το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, είναι εξαιρετικά σημαντική πληροφορία και απουσιάζει από το βιβλιάριο υγείας των παιδιών, που δίδεται από το Υπουργείο Υγείας σε όλα τα νεογέννητα. Το βιβλιάριο υγείας των παιδιών πέραν των άλλων πληροφοριών, έχει χώρο όπου ο παιδίατρος καταχωρεί τους εμβολιασμούς των παιδιών. Θεωρούμε απαραίτητο να υπάρχουν γραπτές πληροφορίες για την αξία των εμβολίων στον χώρο αυτό, καθώς και τυπωμένο το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών ώστε να ενημερωθούν οι γονείς και να γνωρίζουν ποιο εμβόλιο και σε ποια ηλικία πρέπει να κάνει το παιδί τους».

–Σχετικά με τον εμβολιασμό κατά του SARS-COV-2, έχουν ξεκινήσει οι μελέτες για τον εμβολιασμό παιδιών από 6 μηνών έως 12 ετών, παρόλο που αυτή η ηλικιακή ομάδα σχεδόν δεν κινδυνεύει από τον ιό. Θεωρείτε χρήσιμο να εμβολιαστούν τα παιδιά;

«Τα εμβόλια που κυκλοφορούν σήμερα για τον Sars-Cov2 δεν αφορούν παιδιά ηλικίας κάτω των 16 ετών, αφού δεν συμμετείχαν στις κλινικές μελέτες που έγιναν, για να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια των εμβολίων στις μικρότερες ηλικίες.

Το πρόβλημα είναι ότι προκειμένου να μπορέσουμε να νικήσουμε την πανδημία και να ξεφύγουμε από την πολύ σοβαρή κατάσταση που σήμερα είμαστε, πρέπει να εμβολιάσουμε τον πληθυσμό σε ποσοστό περίπου 80% ώστε να επιτύχουμε την ανοσία της κοινότητας. Όπως γίνεται αντιληπτό, αν δεν εμβολιάσουμε τα παιδιά, πρώτον δεν θα μπορέσουμε να φτάσουμε το ποσοστό αυτό και δεύτερον τα παιδιά θα αποτελούν μονίμως δεξαμενές μετάδοσης και διασποράς του Sars-Cov2. Αυτός είναι ο λόγος που οι εταιρείες έχουν ήδη ξεκινήσει μελέτες εμβολιασμού των παιδιών, σε ηλικίες που σταδιακά θα κλιμακώνονται προς τα κάτω, φτάνοντας μέχρι και την ηλικία των 6 μηνών.

Αν τα στοιχεία που θα προκύψουν αποδειχτούν αποτελεσματικά και ασφαλή για τα παιδιά, πιθανόν από τον προσεχή χειμώνα ή και αργότερα να ξεκινήσει ο εμβολιασμός των παιδιών. Τα εμβόλια για τα παιδιά είναι ίδια με αυτά των ενηλίκων αλλά η δόση που τους χορηγείται είναι μικρότερη».