Ελλάδα-Αίγυπτος: Σημαντική συμφωνία τμηματικής οριοθέτησης- Γιατί μένει εκτός το Καστελόριζο

Η συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου για την οριοθέτηση ΑΟΖ εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική διευθέτησης διμερών εκκρεμοτήτων, οικοδόμησης συμμαχιών με τρίτους με τρόπο που προωθεί τα εθνικά συμφέροντα, στη βάση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου, αναφέρουν διπλωματικές πηγές προσκείμενες στην κυβέρνηση και τον υπουργό Εξωτερικών.

Επίσης, επισημαίνουν πως πρόκειται για μια ισορροπημένη συμφωνία, που είναι απολύτως σύμφωνη με το Δίκαιο της Θάλασσας όπως έχει εφαρμοσθεί σε πρακτική και σε νομολογία, και υπογραμμίζουν ότι επιβεβαιώνεται πανηγυρικά η πάγια θέση της Ελλάδας ότι τα νησιά έχουν κυριαρχικά δικαιώματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Κατοχυρώνεται η επήρεια των νησιών μας σε θαλάσσιες ζώνες, προσθέτουν.

Σε ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία, αναφέρουν πως βασικά κριτήρια αποτέλεσαν οι πρόνοιες του Δικαίου της Θάλασσας και κυρίως το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες.

Παράλληλα, οι ίδιoι κύκλοι του ΥΠΕΞ οι οποίοι εκφράζουν τον Νίκο Δένδια και το Μέγαρο Μαξίμου επισημαίνουν ότι το μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση είναι πως η Ελλάδα δεν κάνει παράνομες συμφωνίες, ούτε εξαναγκάζει άλλες χώρες σε λεόντειες συμφωνίες. Στην κατεύθυνση αυτή, τονίζουν πως η χώρα διαπραγματεύεται και προβαίνει σε οριοθετήσεις με βάση το δίκαιο της θάλασσας και η ορθότητα της πολιτικής μας έναντι παράνομων ενεργειών, όπως το τουρκολιβυκό μνημόνιο, αποδεικνύεται από το ότι το Κάιρο οριοθέτησε με την Ελλάδα, παρά τις μάταιες προσπάθειες της Τουρκίας να πλειοδοτήσει προσφέροντας στην Αίγυπτο μεγαλύτερη ΑΟΖ.

Επισημαίνουν ιδιαίτερα ότι η σημερινή συμφωνία επιβεβαιώνει την ακυρότητά του τουρκολιβυκού μνημονίου. Τονίζουν μάλιστα πως αποτελεί αποτελεσματική ενέργεια που ενταφιάζει το τουρκολιβυκό σύμφωνο.

Περαιτέρω σημειώνουν πως η συμφωνία συνομολογήθηκε με το Κάιρο μετά από 13 γύρους διαπραγματεύσεων και 15 χρόνια μετά την έναρξη τους, καθώς και 8 μήνες μετά τη συμφωνία Άγκυρας-Τρίπολης και προσθέτουν: «πλέον, πέραν της έμπρακτης επιβεβαίωσης της ακυρότητας του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, κατοχυρώνουμε τα νόμιμα δικαιώματά μας, σε συμφωνία με μια γειτονική χώρα. Ενισχύεται ακόμη περισσότερο η διπλωματική μας θέση, αναδεικνύοντας με απόλυτη σαφήνεια ότι οι τουρκικές αξιώσεις είναι απολύτως παράνομες και ανεδαφικές. Η Λιβύη πλέον βρίσκεται μεταξύ δύο απολύτως νόμιμων οριοθετήσεων (Ελλάδα-Ιταλία και Ελλάδα-Αίγυπτος). Η κυβέρνηση της Λιβύης δεν έχει καμμία απολύτως νόμιμη βάση να απορρίπτει την συζήτηση με την Ελλάδα για να ολοκληρωθεί με νόμιμο τρόπο η οριοθετηση μεταξύ μας ΑΟΖ στην περιοχή νοτίως της Κρήτης. Η οριοθέτηση αυτή είναι η μόνη νόμιμη και εξυπηρετεί το συμφέρον αμφοτέρων των χωρών μας. Επιβεβαιώθηκε ότι η τήρηση του δικαίου της θάλασσας αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών των χωρών στην περιοχή».

Στη συνέχεια, εκφράζουν την ευχή η Τουρκία και η Λιβύη να αντιληφθούν και να εναρμονιστούν με αυτή την πραγματικότητα ώστε να καταστεί δυνατή η διευθέτηση όλων των συναφών εκκρεμοτήτων.

Οι ίδιες διπλωματικές πηγές τονίζουν ακόμα πως αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά η παράνομη απόπειρα της Τουρκίας να οριοθετήσει ΑΟΖ απευθείας με την Αίγυπτο παραβιάζοντας τα κυριαρχικά δικαιώματα των ελληνικών νησιών σε θαλάσσιες ζώνες και σημειώνουν ότι η παρούσα οριοθέτηση είναι τμηματική, δηλαδή αποτελεί τμήμα συνολικής μεταγενέστερης οριοθέτησης μεταξύ των δύο χωρών.

Καταληκτικά, παρατηρούν πως εμβαθύνθηκαν και ενισχύθηκαν έτι περαιτέρω οι σχέσεις με τη μεγαλύτερη αραβική χώρα του κόσμου, την Αίγυπτο.

Παρέμβαση Κοτζιά

Παρέμβαση και ταυτόχρονα απάντηση στην κυβερνητική πολιτική που θέλει να παρουσιάσει ως μονόδρομο τις επιλογές της όσον αφορά τη συμφωνία με την Ιταλία και την Αίγυπτο για την ΑΟΖ κάνει με αναρτήσεις του στο facebook ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς.

Συγκεκριμένα αναφέρει:

3η ανάρτηση:

«Όταν υποχωρεί κανείς χωρίς αρχές απέναντι σε χώρες με τις οποίες έχει καλές σχέσεις, δεν λύνει προβλήματα, αλλά ανοίγει παραπέρα την όρεξη της Τουρκίας. Και τι να περιμένει κανείς μετά από όσα βλέπουμε ότι θα κάνει κυβέρνηση της ΝΔ απέναντι στις τουρκικές πιέσεις, όταν υποχωρεί χωρίς πιέσεις;

ΥΓ. Ας καταλάβει ΝΔ, προβλήματα δεν λύνονται με ύβρεις από τα τρολ της»

2η ανάρτηση:

«Λένε,”τι να κάνουμε, εδώ που φτάσαμε”. Δεν φτάσαμε, μας έφτασε η κυβέρνηση. Και στη συμφωνία με Ιταλία και με Αίγυπτο, πήραν τη διαπραγμάτευση εκεί που σταμάτησε, άρνηση σε αυθαίρετες απαιτήσεις άλλης πλευράς, και τις αποδέχτηκαν όλες. Ενώ η λύση ήταν επέκταση Αιγιαλίτιδας Κρήτης»

1η ανάρτηση:

«Το χειρότερο που θα κάνει η κυβέρνηση, είναι στο όνομα των παραχωρήσεων σε Τουρκία, να υποχωρήσει σε απαιτήσεις τρίτων στο νότο, όπως ήδη έκανε με Ιταλία-ΑΟΖ στο Ιόνιο. Αντί να επεκτείνει την ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη στην ΝΑ Κρήτη, που είναι μονομερές δικαίωμα μας, ώστε να κοπεί στη μέση και αυτόματα ακυρωθεί, χωρίς παραχωρήσεις, ΑΟΖ Τουρκίας- Λιβύης, δέχεται συμφωνία με ευνουχισμένο τα δικαιώματα μας»

Οι πιθανές παγίδες της τμηματικής οριοθέτησης- Πως σχολιάζουν την συμφωνία οι αναλυτές

Την ώρα που η κυβέρνηση επιχαίρει για την ιστορική, όπως επισημαίνει, συμφωνία, αναλυτές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τους “διαβόλους που κρύβονται στις λεπτομέρειες>

Ο διπλωματικός αναλυτής Σταύρος Λυγερός γράφει στο slpress.gr:

Πιο συγκεκριμένα, η συμφωνία –σύμφωνα με διπλωματικές πηγές– πιθανότατα θα προβλέπει αντί για τη μέση γραμμή (50% για τις δύο πλευρές) 55% για την Αίγυπτο και 45% για την Ελλάδα! Ας σημειωθεί ότι η αρχική απαίτηση του Καΐρου ήταν η αναλογία να είναι 60% προς 40% και το 55% προς 45% είναι η ελληνική αντιπρόταση! Μένει να δούμε πως ακριβώς θα κατανεμηθεί στον χάρτη η θαλάσσια περιοχή που θα χαριστεί στην Αίγυπτο, ώστε να μειωθούν οι αντιδράσεις στην Ελλάδα.

Ένα δεύτερο στοιχείο της προς υπογραφή συμφωνίας είναι ότι η οριοθέτηση δεν περιλαμβάνει όχι μόνο το Καστελλόριζο, αλλά ούτε και ολόκληρη την Ρόδο! Η Αθήνα φρόντισε δια παραλείψεως να νομιμοποιήσει την εδώ και χρόνια τουρκική επεκτατική στρατηγική ιδιοποίησης της Ανατολικής Μεσογείου ανατολικά του 28 μεσημβρινού, ο οποίος τέμνει στη μέση την Ρόδο.

Μέχρι την υπογραφή του μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης (Νοέμβριος 2019), με το οποίο οι Τούρκοι ενέγραψαν υποθήκες και δυτικά του 28ου μεσημβρινού, το όριο που οι ίδιοι είχαν θέσει προς δυσμάς ήταν ο 28ος μεσημβρινός. Εμείς, λοιπόν, φροντίσαμε να οριοθετήσουμε με την Αίγυπτο τη θαλάσσια περιοχή δυτικά από τον 27:59′ μεσημβρινό. Με τον τρόπο αυτό εμμέσως πλην σαφώς αναγνωρίζουμε δικαιώματα στους Τούρκους στο νοητό όριο του 28ου μεσημβρινού και ανατολικότερα.

Η σπουδή της Αθήνας για την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο με εξαιρετικά δυσμενείς όρους για την Ελλάδα, θα δικαιολογηθεί από την κυβέρνηση Μητσοτάκη με το επιχείρημα ότι η υπογραφή συμφωνίας είναι ο μόνος τρόπος να αμφισβητήσουμε το εκτός διεθνούς δικαίου μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης. Το επιχείρημα δεν είναι αβάσιμο, αλλά επουδενί δεν δικαιολογεί ούτε τη μερική οριοθέτηση, αλλά κυρίως τη μειωμένη επήρεια.

Και τονίζει πως με αυτή τη συμφωνία “ανοίγουν σαμπάνιες στην Άγκυρα”:

Εάν η Κρήτη, ένα από τα μεγαλύτερα νησιά της Μεσογείου, έχει με την ελληνική υπογραφή μειωμένη επήρεια τότε όλη η πάγια επιχειρηματολογία της Αθήνας για τα νησιά του Αιγαίου καταρρέει με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η δε εξαίρεση όχι μόνο του Καστελλορίζου, αλλά και της ανατολικής Ρόδου από την οριοθέτηση είναι ένας πρόσθετος λόγος για να ανοίγουν σαμπάνιες στην Άγκυρα.

Στο σημείο αυτό, είναι χρήσιμο να υπενθυμίζουμε την επίσημη αντίδραση του Καΐρου στην πρόσφατη τουρκική Navtex (21-7-2020) για έρευνες στη θαλάσσια περιοχή αρκετά νοτίως του Καστελλορίζου, εκεί που –με βάση την αρχή της μέσης γραμμής– ενώνονται οι δυνάμει ΑΟΖ Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου. Με ανακοίνωσή του,το αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών είχε διαμαρτυρηθεί ότι η τουρκική Navtex παραβίασε την αιγυπτιακή ΑΟΖ. Με εκείνη την ανακοίνωση, το Κάιρο ουσιαστικά διακήρυξε ότι δεν αναγνωρίζει πλήρη επήρεια στα ελληνικά νησιά.

Από την πλευρά του ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων Κωνσταντίνος Φίλης αναφέρει πως είναι αναμφίβολα μια σημαντική συμφωνία που κόβει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ωστόσο επισημαίνει πως πρέπει στο τελικό κείμενο να αναφέρεται ρητώς πως πρόκειται για τμηματική οριοθέτηση και να παραπέμπει στο σχετικά άμεσο μέλλον την διευθέτηση της εκκρεμότητας του Καστελορίζου που δεν υπέγραψαν σε αυτή την φάση οι Αιγύπτιοι για να μην συγκρουστούν με την Τουρκία. Ο κ. Φίλης τονίζει πως πρέπει να υπάρξει αναφορά στο κείμενο της συμφωνίας περί αυτού και ενδεχομένως να πραπέμπει το θέμα προς διευθέτηση στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Επίσης ανέφερε, μιλώντας στο OpenTV, πως πρέπει να υπάρχει ένας αγώνας δρόμου από την ελληνική διπλωματία ώστε να κατατεθεί γρήγορα η συμφωνία στον ΟΗΕ και να πρωτοκολληθεί, ώστε να προλάβουν οι δύο χώρες την αναμενόμενη πρωτοκόλληση του άκυρου νομικά συμφώνουν Τουρκίας-Λιβύης.