“Blame game” στην βαριά σκιά της πανδημίας; Η αποκάλυψη του “Βήματος”, το Μαξίμου και το “μαύρο πρόβατο”- Εντονο παρασκήνιο

Oι εξαιρετικά σοβαρές αποκαλύψεις από το “Βήμα της Κυριακής” και τη “δημοκρατία” για το “παράλληλο σύστημα εγγραφής κρουσμάτων” και τα μεγάλα κενά καθώς και τις ανακρίβειες στην ενημέρωση που παρέχει ο ΕΟΔΥ με επικεφαλής τον Π. Αρκουμανέα στην επιτροπή των ειδικών υπό τον Σωτήρη Τσιόδρα εγείρουν μείζον πολιτικό θέμα ως προς την διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση. Μια διαχείριση που δημοσκοπικά καταγράφεται ήδη με μελανά χρώματα και τρομάζει το Μέγαρο Μαξίμου καθώς δημιουργεί μια μεγάλη και κρίσιμη “μάζα” δυσαρέσκειας.

Πίσω, όμως, από τις δημοσιογραφικές αποκαλύψεις –κυρίως αυτής του “Βήματος” για ευνόητους λόγους– φαίνεται πως κρύβεται και ένα παιχνίδι επίρριψης ευθυνών (blame game) σε μια κρίσιμη στιγμή του δεύτερου κύματος της πανδημίας, ιδιαίτερα εάν λάβει κανείς υπόψη του τα επιδημιολογικά στοιχεία που δείχνουν πως παρά το γεγονός πως η χώρα βρίσκεται εδώ και τρεις εβδομάδες σε καραντίνα, η εξάπλωση του ιού και οι τεράστιες συνέπειες σε ανθρώπινες ζωές και επιβάρυνση του ΕΣΥ δεν κάμπτονται σε πολλές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας και ειδικά στη Θεσσαλονίκη.

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΟΔΥ ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ

Από αργά το βράδυ του Σαββάτου, κι ενώ είχαν ήδη γίνει γνωστά τα σχετικά δημοσιεύματα, σήμανε συναγερμός στο Μέγαρο Μαξίμου και στα κυβερνητικά γραφεία. Νωρίς το πρωί της Κυριακής κυκλοφόρησε η φήμη πως θα υπάρξει κεντρική ανακοίνωση της κυβέρνησης, όμως κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώθηκε . Αντιθέτως, σύμφωνα με πληροφορίες, ζητήθηκε από τον κ. Αρκουμανέα να απαντήσει ο ίδιος, γεγονός που ισοδυναμεί με έμμεση παραδοχή της ευθύνης του από το πρωθυπουργικό περιβάλλον.

Η απάντηση Πέτσα

Αργά το μεσημέρι, πάντως, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος τοποθετήθηκε στο θέμα, κατηγορώντας το “Βήμα” και τη “δημοκρατία” για παραγωγή fake news. Αντίδραση μάλλον αναμενόμενη και συνήθους τακτικής που ωστόσο δεν δίνει απαντήσεις.

«H διακίνηση ψευδών ειδήσεων και η αμφισβήτηση των επίσημων στοιχείων τη στιγμή που η χώρα, όπως και ολόκληρη η Ευρώπη, δίνει μάχη με το δεύτερο κύμα της πανδημίας βλάπτουν την κοινή προσπάθεια. Υπάρχει ένα σύστημα καταγραφής κρουσμάτων, το Εθνικό Μητρώο COVID-19 και βρίσκεται διαρκώς στη διάθεση των επιστημόνων», δήλωσε ο κ. Πέτσας.

Και πρόσθεσε: «Τα περί παράλληλων συστημάτων και διπλού τρόπου καταγραφής υπάρχουν μόνο στη φαντασία κάποιων. Ο ΕΟΔΥ από την πρώτη στιγμή της πανδημίας είναι στην πρώτη γραμμή της μάχης για την αντιμετώπιση της. Τα στελέχη και το επιστημονικό προσωπικό του εργάζονται συστηματικά και ακούραστα κι αυτό το βλέπουν όλοι οι Ελληνες».

Για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, εκείνο που προκάλεσε πολιτικό σάλο είναι περισσότερο το ρεπορτάζ του “Βήματος” και δη από την έμπειρη πολιτική συντάκτρια Δήμητρα Κρουστάλλη που διατηρεί σημαντικές πηγές στην κυβέρνηση και το Μέγαρο Μαξίμου, ενώ μόλις πρόσφατα είχε κάνει και συνέντευξη με τον πρωθυπουργό.

Στο σχετικό ρεπορτάζ αναφέρεται:

Το Μέγαρο Μαξίμου προχωρεί με πολύ προσεκτικά βήματα και για έναν ακόμα λόγο. Εξαιτίας της βαθιάς δυσαρμονίας ανάμεσα στον καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα και στον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας Νίκο Χαρδαλιά από τη μια πλευρά και στον πρόεδρο του ΕΟΔΥ Παναγιώτη Αρκουμανέα και στον υπουργό Υγείας Βασίλη Κικίλια από την άλλη. Η δυσφορία των Τσιόδρα – Χαρδαλιά οφείλεται στο γεγονός ότι η υποστήριξη που παρέχεται από τον ΕΟΔΥ χαρακτηρίζεται από μόνιμα κενά και ανακρίβειες στα στοιχεία, που ενδεχομένως να αποδειχτούν κρίσιμα για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Είναι τυχαίο ότι ξαφνικά, διαρκούσης της καραντίνας, αυξάνονται τα κρούσματα κορωνοϊού σε νομούς που εμφανίζονταν να έχουν χαμηλό φορτίο;

Η κύρια εστία της τριβής είναι το Μητρώο Ασθενών COVID, που αποτελεί την αποκλειστική πηγή συλλογής στοιχείων για τον εντοπισμό κρουσμάτων και την εξέλιξή τους. Την περίοδο Μαΐου – Ιουνίου, όταν είχε προχωρήσει η πρώτη μορφή του Μητρώου Ασθενών, όλοι οι αρμόδιοι πίστευαν ότι είχε δημιουργηθεί ένα ενιαίο αρχείο, έστω και αν τότε έπρεπε να καταχωριστούν περίπου 1.500 καταγραφές εκ των υστέρων. Εκτοτε, και ενώ το δεύτερο κύμα είναι πιο οδυνηρό από το πρώτο, εμφανίζεται η εξής κατάσταση: όταν καταγράφεται κρούσμα σε ένα ιδιωτικό θεραπευτήριο ή στον «Ευαγγελισμό», τότε δηλώνεται απευθείας στο Μητρώο Ασθενών. Αν όμως γίνει εντοπισμός σε μια γειτονιά ή από κάποια Κινητή Ομάδα Υγείας (ΚΟΜΥ), τότε δηλώνεται πρώτα στον ΕΟΔΥ, ο οποίος όμως τα καταχωρίζει με άλλη λογική και – κυρίως – άλλο ρυθμό, επειδή φιλοδοξεί να κατασκευάσει ένα δικό του καινούργιο, αυτόνομο σύστημα Μητρώου Ασθενών.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ) είναι ο αρμόδιος φορέας για την τήρηση των αρχείων του υπουργείου Υγείας. Είναι, για παράδειγμα, ο οργανισμός που φέρει το βάρος της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Ο ΕΟΔΥ ήθελε να ξεκινήσει το δικό του ιδιόκτητο αρχείο τον Αύγουστο, με ανάθεση σε άλλον ανάδοχο, δηλαδή αρκετούς μήνες αφότου ξεκίνησε η διαδικασία συλλογής στοιχείων, και το προχώρησε με όλο και πιο φανερές τις συνέπειες. Γιατροί που είχαν πρόσβαση στην ΗΔΙΚΑ διαπίστωναν ότι αν πρόσθεταν τα θετικά, τα αρνητικά και τα υπό διερεύνηση τεστ ήταν το 1/3 των κρουσμάτων που ανακοινώνονταν. Και όσοι γνωρίζουν λένε ότι τα στοιχεία στις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ είναι ολοφάνερα μια πρόχειρη συγκόλληση δύο διαφορετικών αρχείων συλλογής.

Στενοί συνεργάτες του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι ενήμεροι για το πώς έχει εξελιχθεί η κατάσταση και τον κίνδυνο που περικλείει. Ορισμένοι μάλιστα έχουν γίνει μάρτυρες σε τραγελαφικές καταστάσεις κατά το ημίωρο πριν από την ανακοίνωση του ημερήσιου δελτίου κρουσμάτων, που γίνεται η τελική συνεννόηση. Η πρόχειρη και βιαστική συγκόλληση δύο διαφορετικών μεθόδων καταγραφής έχει ως αποτέλεσμα να διατυπώνονται κατ’ επανάληψη έντονες απορίες για τη συμβατότητα των στοιχείων.

Οι Τσιόδρας και Χαρδαλιάς έχουν αποφύγει να εκφράσουν δημοσίως την ενόχλησή τους, παρότι η «τρύπα» είναι αρκετά μεγαλύτερη από την ερασιτεχνική σύνταξη του ημερήσιου δελτίου κρουσμάτων. Η μεγάλη ανησυχία είναι ότι αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, δεν θα γίνει έγκαιρη πρόβλεψη για ορισμένες περιοχές – Θεσσαλονίκη, Σέρρες, Ιωάννινα κ.ο.κ. – ώστε να ληφθούν εγκαίρως τα απαραίτητα μέτρα που πραγματικά θα σώσουν ζωές, δεδομένης της κατάστασης και των ελλείψεων πολλών επαρχιακών νοσοκομείων. Αν μάλιστα υπάρξει και τρίτο κύμα και δεν έχει βρεθεί λύση στο θέμα αυτό – την οποία εκεί που έφτασε το πράγμα μπορεί να δώσει μόνο ο Πρωθυπουργός –, τότε το «σπασμένο τηλέφωνο» ίσως να έχει ακόμα πιο δραματικές συνέπειες.

Παρασκήνιο

Προσεκτικοί παρατηρητές των εξελίξεων στο κυβερνητικό στρατόπεδο επέστησαν την προσοχή -σε συνομιλία τους με το libre- στο γεγονός ότι μόλις την περασμένη Τετάρτη, ο υπουργός Υγείας Β. Κικίλιας “αφιέρωσε” την ενημέρωση των πολιτών στο “τι είναι ο ΕΟΔΥ”, έχοντας δίπλα του τον κ. Αρκουμανέα. Σε πολλούς φάνηκε παράδοξο, την ώρα που πάνω από 100 ασθενείς Covid χάνουν καθημερινά τη μάχη στις λιγοστές ΜΕΘ του ΕΣΥ, να δίνεται χρόνος σε μια (δηθεν) ακαδημαϊκού τύπου παρουσίαση της σημασίας του ΕΟΔΥ και της δουλειάς που κάνει η ηγεσία του. Γνώριζαν, άραγε, οι κ. Κικίλιας και Αρκουμανέας την δυσφορία στο Μέγαρο Μαξίμου και φρόντιζαν προληπτικά να εξωραϊσουν την εικόνα του οργανισμού; Διότι, οι πληροφορίες του “Βήματος” δεν ανέκυψαν, προφανώς, ως δημοσιογραφικό προϊόν της τελευταίας ώρας, ιδιαίτερα όταν στο ίδιο ρεπορτάζ αναφέρεται πως η δυσαρέσκεια των κ. Τσιόδρα και Χαρδαλιά διογκώνεται σταδιακά από τον περασμένο Αύγουστο (τότε, ας σημειωθεί, είχε υπάρξει ένα ανάλογο ρεπορτάζ στην “Καθημερινή”).

Το προηγούμενο διάστημα ο πρωθυπουργός -από τη Βουλή- είχε αναγνωρίσει λάθη και παραλλείψεις στην μη έγκαιρη λήψη περιοριστικών μέτρων ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, όπου το πρόβλημα με την πανδημία είναι πολύ σοβαρότερο και εγείρονται εύλογα απορίες “γιατί ξέφυγε ο έλεγχος”. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε “φωτογραφίσει” τον περιφερειάρχη και τον δήμαρχο της πόλης, ο πρώτος, μάλιστα, αντέδρασε δυναμικά αφήνοντας να εννοηθεί πως ο ίδιος είχε ζητήσει την ματαίωση των εκδηλώσεων για τον εορτασμό του Αγίου Δημητρίου και της εθνικής επετείου. Σε συνομιλητές του, μάλιστα, φέρεται να επισημαίνει πως ο ίδιος είχε ζητήσει να μην γίνουν οι εκδηλώσεις αλλά το Μέγαρο Μαξιμου υιοθέτησε τις απόψεις εκκλησιαστικών κύκλων και επέτρεψε να επισκεφθεί τη συμπρωτεύουσα και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιβαρύνοντας περαιτέρω την κατάσταση.

Σε εκείνη την παρέμβασή του ο πρωθυπουργός είχε αφήσει να εννοηθεί πως ίσως υπάρχουν ευθύνες και σε άλλους φορείς. Φαίνεται πως υπονοούσε τον ΕΟΔΥ και έστελνε το πρώτο μήνυμά του. Η διαρροή του μείζονος θέματος με την καταγραφή των κρουσμάτων σε δύο κυριακάτικες εφημερίδες ήταν το επεισόδιο που ακολούθησε, υποστηρίζουν εκείνοι που γνωρίζουν την κυβερνητική ανθρωπογεωγραφία.

“Μαύρο πρόβατο” ο Αρκουμανέας;

Όλα αυτά ενδέχεται να συνιστούν ένα blame game καθώς, παρά την “επιπέδωση” των κρουσμάτων, οι συνέπειες της πανδημίας στον γενικό πληθυσμό, με απώλεια ζωών και με την πίεση στα νοσοκομεία, αλλά και οι παρενέργειες στην οικονομία, είναι πολύ μεγάλες. Η δε κυβέρνηση χάνει οριστικά, απ΄ ότι φαίνεται, το επικοινωνιακό πλεονέκτημα από την θετική διαχείριση του πρώτου κύματος της πανδημίας.

Ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας, ωστόσο, βρίσκεται σταθερά στις υψηλότερες θέσεις της δημοφιλίας στις δημοσκοπήσεις, οπότε είναι μάλλον δύσκολο να εξηγηθούν τυχόν ευθύνες του. Ιδιαίτερα όταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός έχει πλέξει το εγκώμιό του σε δημόσιες εμφανίσεις του. Ο κ. Αρκουμανέας, όμως, ίσως θεωρηθεί “μαύρο πρόβατο” και μετά τις δημοσιογραφικές αποκαλύψεις του επιρριφθούν ευθύνες, ή ίσως αποτελεί “εγγραφή” για να συμβεί κάτι τέτοιο στο μέλλον. Δεν αποκλείεται πρόσκαιρα το Μέγαρο Μαξίμου να τον καλύψει πολιτικά, όμως το μήνυμα είναι σαφές.

Μια άλλη παράμετρος που δεν πρέπει να υποτιμάται είναι πως η αποκάλυψη προέρχεται από μια φίλα προσκείμενη στην κυβέρνηση εφημερίδα, ιδιοκτησίας του Βαγγέλη Μαρινάκη. Στο κεντρικό του άρθρο το “Βήμα” απευθύνεται αυστηρά στον πρωθυπουργό επισημαίνοντας πως κρύβεται η αλήθεια κάτω από το χαλί, ενώ σε άλλη στήλη ο διευθυντής της εφημερίδας Αντώνης Καρακούσης ασκεί δριμεία κριτική στον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θ. Σκυλακάκη, πρόσωπο που συνδέεται στενά με τον ίδιο τον κ. Μητσοτάκη.

Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, πάντως, ευρισκόμενος υπό έντονη πολιτική πίεση επιτέθηκε στο “Βήμα” αναφέροντας:

“Όσοι τα διακινούν, για όποιο σκοπό τα διακινούν, προσφέρουν χείριστη υπηρεσία στην χώρα, σπέρνουν τη δυσπιστία και την εσωστρέφεια σε μια κρίσιμη στιγμή που η εμπιστοσύνη και η εθνική ομοψυχία είναι προαπαιτούμενα για να βγούμε νικητές. Συκοφαντούν τους 2.500 εργαζόμενους του ΕΟΔΥ, οι οποίοι για 10 μήνες βρίσκονται με αυταπάρνηση, καθημερινά, σε όλη την Ελλάδα, για να προστατέψουν τη Δημόσια Υγεία”.

Υπονοεί ευθέως σκοπιμότητες πίσω από το ρεπορτάζ της εφημερίδας, κατηγορία βαριά που προφανώς δεν θα μείνει αναπάντητη από την εφημερίδα.