Αθήνα: Το τελικό κείμενο καλύτερο για τις θέσεις Ελλάδας και Κύπρου – Το ολονύχτιο θρίλερ και οι δηλώσεις Μισέλ – Λάιεν (vid)

Έπειτα από εννιά ώρες διαπραγματεύσεων, με συμφωνία για τα ζητήματα της Τουρκίας και της Λευκορωσίας ολοκληρώθηκε η πρώτη ημέρα της Συνόδου Κορυφής τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα Παρασκευή.

«Είναι σαφές πως για πρώτη φορά η συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου βρέθηκε στο επίκεντρο μιας μαραθώνιας συνεδρίασης της Συνόδου Κορυφής και δεν αποτέλεσε απλά ως ένα μέρος της υπό συζήτηση ατζέντας», τόνισαν κυβερνητικές πηγές, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι «όπως έχει τονίσει πολλές φορές ο πρωθυπουργός, ο διάλογος με την Τουρκία είναι ανοιχτός αλλά απαραίτητη προϋπόθεση για αυτό είναι να μην υπάρχουν παράνομες ενέργειες εκ μέρους της. Και αυτό επιβεβαιώθηκε απόψε».

Διεξήχθη πολύ δύσκολη διαπραγμάτευση, διευκρίνισαν οι πηγές αυτές, σημειώνοντας πάντως ότι το τελικό κείμενο που υιοθετήθηκε είναι καλύτερο για τις θέσεις της Ελλάδας και της Κύπρου από εκείνο που είχε προταθεί αρχικά.

«Όπως τόνισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (σ.σ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν), κανένας δεν μπορεί να διχάσει την Ευρώπη. Έτσι, η ΕΕ στέλνει σήμερα μήνυμα ενότητας, αλληλεγγύης και αποφασιστικότητας. Καταδικάζονται οι μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας και είναι ξεκάθαρο ότι αν υπάρξει συνέχιση τέτοιων συμπεριφορών, αυτό θα έχει συνέπειες» επισήμαναν οι ίδιες πηγές.

Καθίσταται σαφές ότι οι διερευνητικές επαφές μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας αφορούν την Οριοθέτηση Θαλάσσιων ζωνών

Ως προς τις συνέπειες, γίνεται σαφής αναφορά σε συγκεκριμένα άρθρα των Συνθηκών για την επιβολή κυρώσεων (29, 215).

Υπογραμμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα χρησιμοποιήσει, σε περίπτωση μονομερών ενεργειών και παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου, όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεση της για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της. Η ΕΕ θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις το αργότερο μέχρι τη σύνοδο του Δεκεμβρίου 2020, συμπλήρωσαν.

«Καθίσταται σαφές ότι οι διερευνητικές επαφές μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας αφορούν την Οριοθέτηση Θαλάσσιων ζωνών (Υφαλοκρηπίδα – ΑΟΖ). Είναι σαφές πως για πρώτη φορά η συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου βρέθηκε στο επίκεντρο μιας μαραθώνιας συνεδρίασης της Συνόδου Κορυφής, δεν αποτέλεσε απλά ένα μέρος της υπό συζήτηση ατζέντας», εξηγούν.

Συμπληρώνουν ότι «η Σύνοδος Κορυφής καταδικάζει απερίφραστα την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου και κάνει ρητή αναφορά στις αποφάσεις και στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την επίλυση του Κυπριακού».

«Όπως έχει τονίσει πολλές φορές ο Πρωθυπουργός, ο διάλογος με την Τουρκία είναι ανοιχτός, αλλά απαραίτητη προϋπόθεση γι’ αυτό είναι να μην γίνονται παράνομες ενέργειες εκ μέρους της. Και αυτό επιβεβαιώθηκε» στη σύνοδο, κατέληξαν οι κυβερνητικές πηγές.

Οι δηλώσεις των κυβερνητικών αξιωματούχων

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έκανε λόγο για εντατικές συζητήσεις στρατηγικής, ειδικά για την Ανατολική Μεσόγειο και την Τουρκία, μετά από ειδική προετοιμασία και τόνισε ότι η ΕΕ θα δώσει την ευκαιρία στο διάλογο, αλλά ταυτόχρονα στέλνει το μήνυμα ότι αφενός παραμένει σταθερή στην υπεράσπιση των αρχών της, αφετέρου ότι μπορεί να προσφέρει μια θετική ατζέντα, αν και εφόσον η Τουρκία ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της.

Παράλληλα, ο Σαρλ Μισέλ κάλεσε την Τουρκία να βάλει τέλος στις μονομερείς ενέργειές της και σημείωσε ότι οι δύο επόμενες εβδομάδες θα είναι σημαντικές για τη σχέση της ΕΕ με την Άγκυρα, ενώ το θέμα θα εξεταστεί εκ νέου στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου. Ακόμη σημείωσε την ιδέα για πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο, μεταξύ άλλων για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών.

Από την πλευρά της η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε την αλληλεγγύη της ΕΕ στην Ελλάδα και στην Κύπρο.

Στην συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε είπε ότι «περιμένουμε από την Τουρκία να απέχει από μονομερείς ενέργειες» και υπογράμμισε ότι «υπάρχει εργαλειοθήκη η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί αμέσως», ενώ επεσήμανε ότι «η Τουρκία μπορεί να κερδίσει από την ισχυρή συνεργασία με την ΕΕ».

«Είμαστε έτοιμοι αν υπάρξει ανάγκη»

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ερωτηθείς σχετικά με την πιθανή επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας τόνισε ότι «είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα, σε περίπτωση που υπάρξει ανάγκη», ενώ απαντώντας στο ίδιο ερώτημα, η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι υπάρχουν δύο εργαλειοθήκες: «η μία για μια κατάσταση που δε θέλουμε – την περίπτωση δηλαδή που η Τουρκία πάλι προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες».

Η δεύτερη εργαλειοθήκη αφορά μια πιο θετική ατζέντα, συμπλήρωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σημειώνοντας ότι η Τουρκία πρέπει να αποδείξει ότι έχει βούληση να διεξαγάγει πραγματικά εποικοδομητικό διάλογο με την ΕΕ.

Το σβήσε – γράψε και όσα προηγήθηκαν

Ο Σαρλ Μισέλ παρέδωσε, αργά το βράδυ της Πέμπτης, ένα ακόμη προσχέδιο συμπερασμάτων, το τρίτο κατά σειρά, για την Τουρκία στις 27 αντιπροσωπείες των κρατών-μελών της ΕΕ.

Το νέο κείμενο βασίζεται στα δύο προηγούμενα και προσθέτει την έντονη καταδίκη της ΕΕ για τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ, ενώ σημειώνει ότι η ΕΕ «είναι πλήρως δεσμευμένη στην επίλυση του Κυπριακού», διατηρεί τη φράση για «χρήση όλων των μέσων» σε περίπτωση μονομερών ενεργειών της Τουρκίας, δεσμεύει το Συμβούλιο για αποφάσεις έως τον Δεκέμβριο και περιλαμβάνει την ελληνική φράση για «οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών». Από την πλευρά του το Politico σημειώνει ότι το νέο προσχέδιο διαγράφει την προηγούμενη αναφορά για τη διανομή των πόρων των υδρογονανθράκων στην περιοχή της Κύπρου.

«Οποιαδήποτε καταδίκη στην Τουρκία και οποιαδήποτε αναφορά σε μέτρα και κυρώσεις, καθώς επίσης τυχόν αποκλεισμός των δικαιωμάτων και της ισότητας των Τουρκοκυπρίων είναι εντελώς απαράδεκτη», δηλώνει την ίδια στιγμή, Τούρκος αξιωματούχος, σύμφωνα με το Politico.

Το θρίλερ με τα “όχι” Αθήνας και Λευκωσίας

Εν τω μεταξύ, από το απόγευμα της Πέμπτης ξεκίνησε το θρίλερ στην Σύνοδο Κορυφή μετά την απόρριψη από πλευράς Ελλάδας και Κύπρου του προσχεδίου που παρουσιάστηκε, ενώ ακολούθησε το «όχι» της Μέρκελ όταν η χώρα μας απαίτησε να ενεργοποιηθούν κυρώσεις την επόμενη φορά που η Τουρκία θα προβεί σε νέες προκλητικές ενέργειες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Γερμανία επικαλέστηκε τον μηχανισμό στο ΝΑΤΟ ως επαρκές μέτρο σε περίπτωση νέας αντιπαράθεσης Ελλάδας – Τουρκίας και πλέον είναι η ώρα για ένα νέο προσχέδιο.

Σύμφωνα με τον Στέλιο Πέτσα ο οποίος μίλησε στην ΕΡΤ για τις ενστάσεις της Ελλάδας «είναι μία σημαντική σύνοδος για τις ευρωτουρκικές σχέσεις και όχι μόνο, για όλες τις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ» και συμπλήρωσε:

«Ειδικά για το θέμα αυτό της ημερήσιας διάταξης που είναι ξανά η συζήτηση για το ποιον δρόμο ακολουθεί η Τουρκία που φαίνεται να ολισθαίνει μακριά από τη Δύση, το βασικό κείμενο που προτάθηκε ως πρώτη βάση συζήτησης δεν είναι αποδεκτό από την Ελλάδα. Και δεν είναι αποδεκτό γιατί δεν ήταν ισορροπημένο. Χρειάζεται να οικοδομηθεί ένα σχέδιο συμπερασμάτων το οποίο θα έχει τουλάχιστον τέσσερις πυλώνες: ο πρώτος είναι φυσικά η έμπρακτη αλληλεγγύη απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο έναντι της τουρκικής προκλητικότητας.

Ο δεύτερος πυλώνας έχει να κάνει με την ΕΕ να καλεί την Τουρκία να σταματήσει αμέσως κάθε παράνομη εξορυκτική δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ και φυσικά να τερματίσει τις υπόλοιπες προκλητικές τις ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι άλλοι δύο πυλώνες είναι αλληλένδετοι κι έχουν να κάνουν με το καρότο, όταν η Τουρκία επιδείξει με συνέπεια και συνέχεια ότι εννοεί την αποκλιμάκωση δηλαδή οποιαδήποτε βοήθεια μπορεί να παρασχεθεί στην Τουρκία στο πλαίσιο αυτό. Και το τελευταίο, είναι το μαστίγιο αν δεν δείξει η Τουρκία τη διάθεση έμπρακτης αποκλιμάκωσης επαναλαμβάνω, με συνέπεια και συνέχεια».

Μετά το «όχι» της Ελλάδας ακολούθησε εξαμερής συνάντηση του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, της Γερμανίδας Καγκελαρίου ‘Αγγελα Μέρκελ, του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, του Προέδρου της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και του Προέδρου της Κύπρου Νίκου Αναστασιάδη, με την γερμανίδα καγκελάριο να είναι αρνητική στο αίτημα της Ελλάδας να ενεργοποιηθούν κυρώσεις την επόμενη φορά που η Τουρκία θα προβεί σε νέες προκλητικές ενέργειες.

To πρώτο προσχέδιο

Την αποκάλυψη του πρώτου προσχεδίου έκανε το Politico σύμφωνα με το οποίο αναφέρει ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να «χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που διαθέτει» για να διασφαλίσει ότι η κυριαρχία της Ελλάδας και της Κύπρου γίνεται σεβαστή.

Υπό την προϋπόθεση ότι διατηρούνται εποικοδομητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση θεμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο οι ηγέτες της ΕΕ συμφωνούν να δρομολογήσουν μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου, καθώς και στις υψηλού επιπέδου συζητήσεις και τη συνεχή συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας το 2016».

Στο ίδιο ρεπορτάζ το πολίτικο αναφέρει ότι το προσχέδιο ζητά επίσης «πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο» και αναθέτει στον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ να επεξεργαστεί τις λεπτομέρειες. Ακόμη, το κείμενο «χαιρετίζει τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από Ελλάδα και Τουρκία», ενώ για την Κύπρο τονίζεται πως οι τουρκικές ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ «πρέπει να σταματήσουν» και καλεί την Άγκυρα να ξεκινήσει διάλογο με τη Λευκωσία για την επίλυση της θαλάσσιας διαφοράς τους.

Κυρώσεις στη Λευκορωσία

Το όνομα του προέδρου της Λευκορωσίας, του Αλεξάντρ Λουκασένκο, δεν συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των σαράντα προσώπων στα οποία αποφασίστηκε στη Σύνοδο Κορυφής να επιβληθούν κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τόνισε επίσης ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.

Τα πρόσωπα που αφορούν οι κυρώσεις κατηγορούνται από τις Βρυξέλλες είτε ότι ενέχονται στην καταστολή σε βάρος της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, ή ότι ενέχονται στην αλλοίωση του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών στη Λευκορωσία, που διεξήχθησαν την 9η Αυγούστου. «Ο πρόεδρος Λουκασένκο δεν συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο», αλλά αυτό ενδέχεται να αλλάξει, προειδοποίησε ο Μισέλ.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου διευκρίνισε ότι οι ευρωπαϊκές κυρώσεις τίθενται σε ισχύ άμεσα.