Στο μυαλό του Έλον Μασκ…

Ο Έλον Μασκ έχει αναδειχθεί σε έναν από τους πιο σημαντικούς και αμφιλεγόμενους μεσάζοντες εξουσίας στη νέα κυβέρνηση Τραμπ. Ξόδεψε περίπου 300 εκατομμύρια δολάρια από τα δικά του χρήματα για να βοηθήσει τον Ντόναλντ Τραμπ να επανεκλεγεί, κάνοντας προεκλογική εκστρατεία μαζί του σε όλη τη χώρα. Αυτή η σημαντική επένδυση χρόνου και χρήματος εγείρει το ερώτημα τι ελπίζει να λάβει σε αντάλλαγμα ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου. Οι επικριτές αναρωτήθηκαν αν η υποστήριξη του Μασκ στον Τραμπ είναι απλώς μια απλή εμπορική συναλλαγή, με τον Μασκ να αναμένει να λάβει πολιτικά… ρουσφέτια (όπως λέμε και στην Ελλάδα).

Κάποιοι άλλοι βέβαια αναρωτιούνται: Μήπως ο Τραμπ αντικατοπτρίζει τις πραγματικές πολιτικές απόψεις του Μασκ και, ίσως, τις προσωπικές του πολιτικές φιλοδοξίες;

Από την αριστερά στην (ακρο)δεξιά

Η αποκωδικοποίηση των πολιτικών απόψεων του Μασκ και η παρακολούθηση του τρόπου με τον οποίο έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου είναι μια πολύπλοκη άσκηση. Είναι δύσκολο να τον προσδιορίσεις, και αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό σκόπιμο.

Η τρέχουσα ροή του Μασκ στο X, για παράδειγμα, είναι ένα αποπροσανατολιστικό μείγμα ακροδεξιών θεωριών συνωμοσίας για τη μετανάστευση, αποσπασμάτων του νεοφιλελεύθερου οικονομολόγου Μίλτον Φρίντμαν που προειδοποιεί για τους κινδύνους του πληθωρισμού, και διαφημίσεων της Tesla.

• Ιστορικά, ο Μασκ δηλώνει ότι υπήρξε αριστερός φιλελεύθερος. Λέει ότι ψήφισε τον Μπαράκ Ομπάμα το 2008 και το 2012, τη Χίλαρι Κλίντον το 2016 και τον Τζο Μπάιντεν το 2020.

Ο Μασκ ισχυρίζεται ότι με την πάροδο του χρόνου, το Δημοκρατικό κόμμα έχει μετακινηθεί πιο αριστερά, αφήνοντάς τον να νιώθει πιο κοντά πολιτικά με το Ρεπουμπλικανικό κόμμα.

Κλειδί για την πολιτική αλλαγή του Μασκ, τουλάχιστον από τη δική του αφήγηση, είναι η αποξένωσή του από την τρανς κόρη του, Βίβιαν Τζένα Γουίλσον.

Μετά τη μετάβαση της Βίβιαν, ο Μασκ ισχυρίστηκε ότι ήταν «νεκρή, σκοτωμένη από τον ιό της woke νοοτροπίας». Στην πραγματικότητα, είναι απολύτως ζωντανή.

Έκτοτε, έχει επανειλημμένα εκφράσει την αντίθεσή του στα δικαιώματα των τρανς ατόμων και στη φροντίδα επιβεβαίωσης φύλου, καθώς και στις πολιτικές διαφορετικότητας, ισότητας και ένταξης γενικότερα.

• Ωστόσο, αν απλώς η ύπαρξη ενός τρανς ατόμου στην οικογένειά του ήταν αρκετή για να προκαλέσει πολιτική κατάρρευση, τότε ο Μασκ βρισκόταν ήδη σε τροχιά προς την ακροδεξιά.

Αντί να ερμηνεύουμε την αλλαγή των πολιτικών του απόψεων ως αντίδραση σε μια μετατόπιση του Δημοκρατικού Κόμματος, είναι πιο λογικό να τη δούμε ως μέρος ενός πολύ ευρύτερου πρόσφατου φαινομένου, γνωστού ως «η μετάβαση από τον φιλελευθερισμό στην εναλλακτική δεξιά».

Αριστερός και δεξιός φιλελευθερισμός

Ο φιλελευθερισμός ιστορικά τείνει να είναι διαιρεμένος σε αριστερές και δεξιές μορφές.

Οι αριστεροί φιλελεύθεροι υποστηρίζουν οικονομικές πολιτικές περιορισμένης κυβέρνησης, όπως η μείωση των φόρων και των κοινωνικών δαπανών, καθώς και η ευρύτερη απορύθμιση. Αυτό συνδυάζεται με προοδευτικές κοινωνικές πολιτικές, όπως η ισότητα στο γάμο και η αποποινικοποίηση των ναρκωτικών.

Αντίθετα, οι δεξιοί φιλελεύθεροι υποστηρίζουν το ίδιο σύνολο οικονομικών πολιτικών, αλλά έχουν συντηρητικές κοινωνικές απόψεις, όπως η αντίθεση στα δικαιώματα της άμβλωσης και η εξύμνηση του πατριωτισμού.

Ιστορικά, το Κόμμα των Φιλελευθέρων στις Ηνωμένες Πολιτείες υιοθέτησε μια αμήχανη ενδιάμεση θέση μεταξύ των δύο πόλων.

Τα τελευταία δέκα χρόνια, όμως, έχουμε δει το Κόμμα των Φιλελευθέρων και τον φιλελευθερισμό γενικότερα να μετακινούνται έντονα προς τα δεξιά. Ιδιαίτερα, πολλοί φιλελεύθεροι έχουν διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στο κίνημα της εναλλακτικής δεξιάς.

• Η εναλλακτική δεξιά ή “alt-right” αναφέρεται στην πρόσφατη αναζωπύρωση ακροδεξιών πολιτικών κινημάτων που αντιτίθενται στην πολυπολιτισμικότητα, την ισότητα των φύλων και τη διαφορετικότητα, ενώ υποστηρίζουν τον λευκό εθνικισμό. Η εναλλακτική δεξιά είναι ένα κίνημα που δρα κυρίως στο διαδίκτυο, με τους ηγετικούς του ακτιβιστές γνωστούς για το διαδικτυακό τρολάρισμα και το “edgelording” – δηλαδή, τη δημοσίευση αμφιλεγόμενου και προκλητικού περιεχομένου με σκοπό να προκαλέσουν αντιπαραθέσεις και να τραβήξουν την προσοχή.

Παρόλο που κάποιοι φιλελεύθεροι έχουν αντισταθεί στην έλξη της εναλλακτικής δεξιάς, πολλοί έχουν παρασυρθεί από αυτήν τη διαδρομή, συμπεριλαμβανομένων και διακεκριμένων ηγετών του κινήματος.

Προσπαθώντας να κατανοήσουμε τον Έλον Μασκ

Ενώ αυτή η συζήτηση για τη θεωρία μπορεί να φαίνεται αφηρημένη, βοηθάει να κατανοήσουμε ποια είναι τα αξιακά θεμέλια του Μασκ (κάτω από τα χαοτικά του tweets και τους ναζιστικούς χαιρετισμούς).

• Οικονομικά, ο Μασκ παραμένει ένας φιλελεύθερος που υποστηρίζει την όσο τον δυνατόν μικρότερη κυβερνητική εμπλοκή. Υποστηρίζει τη μείωση των κυβερνητικών δαπανών, τη μείωση των φόρων και την κατάργηση των κανονισμών – ιδιαίτερα αυτών που περιορίζουν τις επιχειρήσεις του.

Ο επίσημος ρόλος του στην κυβέρνηση Τραμπ ως επικεφαλής του «Τμήματος Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας», γνωστό και ως DOGE, στοχεύει σε αυτούς τους στόχους.

Ο Μασκ έχει υπονοήσει ότι, με τη μείωση των κυβερνητικών δαπανών, θα στοχεύσει ιδιαίτερα στις πρωτοβουλίες για τη διαφορετικότητα, την ισότητα και την ένταξη (DEI). Αυτό είναι το αποτύπωμα της επιρροής της εναλλακτικής δεξιάς πάνω του…

Οι “ευαισθησίες” της εναλλακτικής δεξιάς είναι πιο εμφανείς, ωστόσο, στην διαδικτυακή προσωπικότητα του Μασκ.

• Στο X, ο Μασκ έχει σκόπιμα προκαλέσει αντιπαραθέσεις ενισχύοντας και αλληλεπιδρώντας με λευκούς εθνικιστές και ρατσιστικές θεωρίες συνωμοσίας.

Για παράδειγμα, έχει αλληλεπιδράσει θετικά με ακροδεξιούς πολιτικούς που προωθούν τη ρατσιστική «θεωρία της Μεγάλης Αντικατάστασης». Αυτή η θεωρία υποστηρίζει ότι οι Εβραίοι ενθαρρύνουν τη μαζική μετανάστευση προς τη Βόρεια Υφήλιο, ως μέρος ενός σκόπιμου σχεδίου για την εξάλειψη της λευκής φυλής.

Πιο πρόσφατα, ο Μασκ έχει στηρίξει την ακροδεξιά στη Γερμανία. Έχει επίσης μοιραστεί βίντεο από γνωστούς λευκούς εθνικιστές που περιγράφουν τη ρατσιστική θεωρία συνωμοσίας για τις «ομάδες μουσουλμάνων που αποπλανώνται» στο Ηνωμένο Βασίλειο.

• Το αν ο Μασκ πιστεύει πραγματικά αυτές τις εξωφρενικές ρατσιστικές θεωρίες συνωμοσίας είναι, με πολλούς τρόπους, αδιάφορο.

Αντίθετα, σύμφωνα με το the conversation, οι δημόσιες δηλώσεις του Μασκ είναι καλύτερα κατανοητές μέσα από τον ορισμό του φιλοσόφου Χάρι Φρανκφούρτ για τον όρο… «bullshit»-«μαλακίες». Για τον Φρανκφούρτ, οι «μαλακίες» είναι δηλώσεις που γίνονται για να εντυπωσιάσουν ή να προκαλέσουν, στις οποίες ο ομιλητής δεν ενδιαφέρεται αν η δήλωση είναι στην πραγματικότητα αληθής.

Μεγάλο μέρος της διαδικτυακής προσωπικότητας του Μασκ αποτελεί μέρος μιας σκόπιμης ακροδεξιάς λαϊκιστικής στρατηγικής για την πρόκληση αντιπαραθέσεων, την αναστάτωση «της αριστεράς» και, στη συνέχεια, την αξίωση του να είναι θύμα δίωξης όταν δέχεται κριτική.

Καλή η θεωρία αλλά τι γίνεται στην πράξη;

Παρά το γεγονός ότι οι δημόσιες δηλώσεις του Μασκ ταιριάζουν… γάντι με τον σύγχρονο φιλελευθερισμό, πάντα υπάρχουν αντιφάσεις όταν η ιδεολογία μεταφράζεται στη πράξη.

• Για παράδειγμα, παρά την συχνά εκφρασμένη προτίμησή του για περιορισμένη κυβέρνηση, έχει γίνει γνωστό (και είναι αδιάσειστο) ότι οι εταιρείες του έχουν λάβει εκτεταμένες επιδοτήσεις και υποστήριξη από διάφορες κυβερνήσεις. Ο Μασκ αναμένεται να θέλει η «ειδική μεταχείριση» να συνεχιστεί υπό έναν καθαρά συναλλακτικό πρόεδρο, όπως ο Τραμπ.

Το ακανθώδες ζήτημα της μετανάστευσης παρουσιάζει επίσης κάποιες αντιφάσεις.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, τόσο ο Μασκ όσο και ο Τραμπ επικρίνανε επανειλημμένα τη μετανάστευση στις ΗΠΑ. Επαναλαμβάνοντας τα θέματα της ακροδεξιάς θεωρίας της Μεγάλης Αντικατάστασης, ο Μασκ υποστήριξε ότι η παράνομη μετανάστευση ήταν ένα σκόπιμο σχέδιο των Δημοκρατικών για να «αντικαταστήσουν» το υπάρχον εκλογικό σώμα με «υπάκουους παράνομους».

Ωστόσο, μετά τις εκλογές, ο Μασκ υποστήριξε ότι ο Τραμπ θα έπρεπε να διατηρήσει κατηγορίες εξειδικευμένης μετανάστευσης, όπως οι βίζες H1-B (πχ εργαζόμενοι σε εταιρείες τεχνολογικού ή μηχανολογικού τομέα). Αυτό εξόργισε πιο επιφανείς λευκούς εθνικιστές, όπως η σύμβουλος του Τραμπ, Λόρα Λούμερ.

• Τα κίνητρα του Μασκ για την υποστήριξη στις βίζες H1-B δεν είναι ανθρωπιστικά. Οι βίζες H1-B επιτρέπουν στους προσωρινούς εργαζομένους να εισέλθουν στη χώρα για έως έξι χρόνια, καθιστώντας τους εντελώς εξαρτημένους από την εταιρεία που τους υποστηρίζει. Είναι μια κατάσταση που κάποιοι έχουν χαρακτηρίσει ως «συμβόλαιο δουλείας». Αυτές οι βίζες έχουν χρησιμοποιηθεί εκτενώς στον τομέα της τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των εταιρειών που ανήκουν τόσο στον Μασκ όσο και στον Τραμπ.

Τι να περιμένουμε από τον Μασκ τώρα που έχει και πολιτικό αξίωμα και επιρροή;

Ο δηλωμένος στόχος του Μασκ για τη χρήση του DOGE προκειμένου να μειώσει τον προϋπολογισμό των ΗΠΑ κατά 2 τρισεκατομμύρια δολάρια θα αποτελούσε μια χωρίς προηγούμενο μεταμόρφωση της κυβέρνησης. Παρόλα αυτά, φαίνεται εξαιρετικά απίθανο.

Αντίθετα, αναμένεται να εστιάσει στη δημιουργία αντιπαραθέσεων με την περικοπή των πρωτοβουλιών DEI και άλλων πολιτικά ευαίσθητων προγραμμάτων, όπως η στήριξη των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων των γυναικών.

• Ο Μασκ θα χρησιμοποιήσει σαφώς την πολιτική του επιρροή για να προστατεύσει τα συμφέροντα των εταιρειών του. Οι μετοχές της Tesla εκτοξεύτηκαν σε ιστορικά υψηλά μετά την επανεκλογή του Τραμπ, υποδηλώνοντας ότι οι επενδυτές πιστεύουν πως ο Μασκ θα είναι ένας σημαντικός οικονομικός ευνοούμενος της δεύτερης διακυβέρνησης Τραμπ.

Τέλος, ο Μασκ αναμφίβολα θα χρησιμοποιήσει τη νέα του θέση για να παραμείνει στο προσκήνιο. Αυτό το τελευταίο στοιχείο μπορεί να οδηγήσει τον Μασκ σε σύγκρουση με έναν άλλο ειδικό στο να διαμορφώνει τον κύκλο των μέσων ενημέρωσης – τον ίδιο τον Τραμπ.

• Το πόσο σταθερή είναι η συμμαχία μεταξύ Τραμπ και Μασκ, και αν τα εγώ και τα συμφέροντα των δύο δισεκατομμυριούχων μπορούν να συνεχίσουν να συνυπάρχουν, παραμένει ασαφές.

Αν η συμμαχία διαρκέσει, θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα στη διαμόρφωση αυτού που πολλοί αποκαλούν την εμφάνιση μιας «νέας χρυσής εποχής» πολιτικής διαφθοράς και εκτοξευόμενης ανισότητας.

Ο… ξαφνικός έρωτας Ζούκερμπεργκ για Τραμπ και οι “ακροδεξιές” αλλαγές της Meta- Αντιδράσεις, παραιτήσεις, μαζικές απολύσεις