Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας: Μία νόσος που μπορεί να γίνει παρελθόν με την ενημέρωση και την πρόληψη

Η πρόληψη αποτελεί την ισχυρότερη άμυνά μας απέναντι σε σοβαρές ασθένειες, και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας δεν αποτελεί εξαίρεση. Πρόκειται για μια νόσο που μπορεί να προληφθεί σχεδόν πλήρως, μέσω της σωστής ενημέρωσης, των τακτικών προληπτικών εξετάσεων και του εμβολιασμού. Ωστόσο, πολλές γυναίκες εξακολουθούν να μην γνωρίζουν επαρκώς τους τρόπους προστασίας τους ή να υποτιμούν τη σημασία της πρόληψης.

Η ευαισθητοποίηση γύρω από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας δεν αφορά μόνο την υγεία της γυναίκας. Είναι ένα σοβαρό ζήτημα δημόσιας υγείας, που έχει αντίκτυπο σε ολόκληρη την κοινωνία. Η έγκαιρη διάγνωση και πρόληψη μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις περιπτώσεις και να σώσουν ζωές.

Ο Ιανουάριος είναι ο μήνας ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, και στοχεύει στην ενημέρωση και την ενίσχυση της πρόληψης για αυτή τη μορφή καρκίνου. Η ευαισθητοποίηση περιλαμβάνει την προώθηση του τεστ Παπανικολάου (Pap test), που είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, καθώς και την ενημέρωση για τον ιό HPV (ανθρώπινος ιός των κονδυλωμάτων), ο οποίος μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξή του, όπως εξηγεί, μιλώντας στο libre, η Μαιευτήρας – Χειρουργός – Γυναικολόγος, Μυρτώ Σωτηροπούλου.

·         Το πρώτο βασικό βήμα για την πρόληψη είναι ο εμβολιασμός κοριτσιών και αγοριών στην παιδική ή στην εφηβική ηλικία. Βλέπετε να υπάρχει καλή ανταπόκριση στον εμβολιασμό ή υπάρχει φόβος για το εμβόλιο; 

«Τα εμβόλια αποτελούν την πρωτογενή πρόληψη. Το εμβόλιο για τον HPV προφυλάσσει μόνο από συγκεκριμένους γονότυπους των HPV. Με την μέχρι τώρα εμπειρία μου, κατά τη διάρκεια των παρεμβάσεων σε σχολεία για ενημέρωση σε θέματα Σεξουαλικής Αγωγής, παρατηρώ μικρή ανταπόκριση, καθώς μικρό ποσοστό εφήβων κάνουν το εμβόλιο, και μάλιστα κορίτσια. Δεν είναι τόσο ο φόβος όσο η ελλιπής ενημέρωση, η άγνοια αλλά και η αδιαφορία, γονέων, κυρίως, και παιδιών».

·         Ο εμβολιασμός μπορεί να γίνει έως την ηλικία των 45 ετών, εάν δεν έχει ήδη γίνει στην εφηβεία, σωστά; Αυτό αφορά άνδρες και γυναίκες;

«Όντως, ο εμβολιασμός μπορεί να γίνει σε γυναίκες και άνδρες έως και τα 45 έτη. Όση κάλυψη θα παρέχει στις γυναίκες θα παρέχει και στους άνδρες».

·         Οι νεαρές γυναίκες ζητούν τη γνώμη του γυναικολόγου για τον εμβολιασμό κατά του HPV; Τι τις απασχολεί;

«Συνήθως, οι μητέρες ρωτούν για τις έφηβες κόρες τους αλλά και μεγαλύτερες κοπέλες έχουν απορίες. Ρωτούν ποια είναι η γνώμη του Γυναικολόγου για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, αλλά και πόσο διαρκεί η δράση του. Πολλές ερωτήσεις νέων γυναικών ή και μητέρων έχουν σχέση με τις παρενέργειες του εμβολίου, που τώρα πια έχουν αποσαφηνιστεί. Σε χώρες που εμβολιασμός εφαρμόστηκε σε αγόρια και κορίτσια πριν την έναρξη σεξουαλικών επαφών, τα ποσοστά των βλαβών έχουν μειωθεί κατά 60%. Υπάρχουν πολλά κενά στην ενημέρωση του γενικού πληθυσμού. Συνήθης πηγή ενημέρωσης είναι το διαδίκτυο αλλά πόσο έγκυρες και πλήρεις είναι οι πληροφορίες που δίνει; Όλες οι πηγές δεν έχουν επιστημονικό υπόβαθρο και πρέπει να είναι προσεκτικό το κοινό από πού αντλεί την ενημέρωσή του. Ο γυναικολόγος είναι η πιο αξιόπιστη πηγή για εξατομικευμένες συμβουλές και προγράμματα προληπτικού ελέγχου. Μια τακτική, εμπιστευτική σχέση της γυναίκας με τον γιατρό της βοηθά στη διατήρηση της γυναικολογικής υγείας».

·         Ποια η διαφορά μεταξύ των δύο εξετάσεων, Pap Test και HPV Test; διαφέρουν ως προς τον στόχο και τη μέθοδο ανίχνευσης;

«Το Pap Test είναι εξέταση κυττάρων στο μικροσκόπιο από τον Κυτταρολόγο. Το δείγμα που παίρνουμε είναι  από τον τράχηλο μήτρας, ενδοτράχηλο, και οπίσθιο κολπικό θόλο, όπου συγκεντρώνονται πολλά κύτταρα και έτσι έχουμε μεγάλο δείγμα σε κάθε λήψη. Με την εξέταση αυτή, βλέπουμε την ορμονική εικόνα της γυναίκας, αν τα κύτταρα αυτών των περιοχών είναι φυσιολογικά ή έχουν φλεγμονές από μικρόβια (μύκητες, τριχομονάδες κλπ) ή έχουν λοίμωξη από τον ιό HPV (τα κύτταρα έχουν χαρακτηριστική εικόνα) ή δυσπλασία κυττάρων, δηλαδή την ύπαρξη προκαρκινικών αλλοιώσεων.

Το νέο τεστ Παπανικολάου με τη υγρή κυτταρολογία, αντί να βάζουμε τα κύτταρα πάνω σε ένα πλακίδιο, τα συλλέγουμε σε ένα μπουκαλάκι και με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να κάνουμε από το ίδιο δείγμα πολύ περισσότερες εξετάσεις από ό,τι κάναμε παλαιότερα.

Το HPV DNA ή M RNA Test είναι μια μοριακή εξέταση που ελέγχει την ύπαρξη διαφόρων τύπων του ιού, στο DNA μας, είτε έχουν προκαλέσει βλάβη είτε όχι. Οι ιοί είναι πάνω από 200, αλλά αυτοί που μας ενδιαφέρουν είναι 49, εκ των οποίων οι 14 είναι πιο επικίνδυνοι. 

Το HPV Test ελέγχει την ύπαρξη του ιού HPV, αλλά και τους τύπους του ιού, έτσι γνωρίζουμε αν υπάρχει τύπος του ιού που αφορά κονδυλώματα ή αν είναι χαμηλής , μέτριας η υψηλής κακοήθειας ιός.

Το Pap Test, δηλαδή, περιγράφει τι κάνουμε, ενώ το HPV Test ανιχνεύει εάν έχουμε ιούς και ποιους στο DNA των κυττάρων της περιοχής που ελέγχεται.

Ο τρόπος λήψης είναι ο ίδιος του Pap Test και του HPV Test στο νέο τεστ Παπανικολάου υγρής κυτταρολογίας, η επεξεργασία του υλικού αλλάζει».

·         Σε ποιες περιπτώσεις και ηλικιακές ομάδες θα προτείνατε τη διενέργεια κάθε ενός από τα δύο τεστ;

«Το Pap Test ξεκινά με την έναρξη των σεξουαλικών επαφών. Η διενέργεια του HPV Test θα εξαρτηθεί από τα ευρήματα στο Pap Test, την κλινική εξέταση, το ιστορικό της ασθενούς. Δυστυχώς, οι νέες γυναίκες δεν είναι εκπαιδευμένες, ώστε να κάνουν ρουτίνα τον ετήσιο έλεγχο τους».

·         Πόσο έχει βοηθήσει το Εθνικό Πρόγραμμα ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ στην ενημέρωση και την απόφαση της γυναίκας να κάνει το τεστ Παπανικολάου;

«Στόχος του Εθνικού Προγράμματος ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ είναι η εξάλειψη των περιπτώσεων του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας που οφείλονται στον ιό HPV. Οι γυναίκες δεν ανταποκρίνονται στο ίδιο ποσοστό στα μηνύματα για το Pap Test, αντίθετα με τα μηνύματα για τη μαστογραφία, όπου και ακολουθούν τις οδηγίες και κάνουν τη μαστογραφία τους. Η σχέση της γυναίκας με τον γυναικολόγο είναι πολύ προσωπική, συνήθως μακροχρόνια, εμπιστευτική. Δύσκολο να αλλάξει γυναικολόγο. Όσον αναφορά την απόφαση για να κάνει το Pap Test, μέχρι στιγμής δεν δείχνει κάποια αλλαγή τάσης αύξηση της πρόθεσης να κάνει το Pap Test, όταν δεν το έχει στο ετήσιο πρόγραμμα της».

Η πρόληψη, η τακτική εξέταση και η εμβολιασμός κατά του HPV είναι σημαντικά μέτρα για την προστασία των γυναικών. Με την παροχή σωστών πληροφοριών και την ενθάρρυνση για δράση, μπορούμε να εξαλείψουμε την ασθένεια αυτή ως απειλή και να διασφαλίσουμε ένα μέλλον όπου καμία γυναίκα δεν θα χρειάζεται να φοβάται για την υγεία της εξαιτίας αυτής της νόσου.