Ανάλυση: Η μέθοδος Τραμπ για τον πόλεμο Ουκρανίας – Ρωσίας  

Η ροή των δηλώσεων που κάνει ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ τις τελευταίες δύο ημέρες για την Ουκρανία μοιάζει εκ πρώτης όψεως παράδοξη. Από τη μία πλευρά, λέει ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι έτοιμος για διαπραγματεύσεις και «συμφωνία», παρόλο που ο ίδιος ο Ζελένσκι και μέλη της ομάδας του δηλώνουν στην πραγματικότητα ότι είναι κατά των διαπραγματεύσεων σε αυτό το στάδιο και γενικότερα κατά ενός γρήγορου τερματισμού του πολέμου, επειδή μέχρι στιγμής θεωρούν ότι η θέση της Ουκρανίας είναι αδύναμη. Από την άλλη πλευρά, ο Τραμπ απειλεί τον Πούτιν με κυρώσεις και άλλες τιμωρίες αν δεν προσέλθει στις διαπραγματεύσεις, αν και ο Πούτιν δηλώνει τακτικά ότι είναι έτοιμος να διαπραγματευτεί, αν και ο Τραμπ δεν τον έχει καλέσει ακόμη.

Τι συμβαίνει όμως και υπάρχουν αυτές οι δηλώσεις από τον Τραμπ, που φαινομενικά προκαλούν περισσότερη σύγχυση απ’ όση υπήρχε πριν την ορκωμοσία του. Σύμφωνα με τους αναλυτές μπορεί να υπάρχουν δύο εξηγήσεις.

Η πρώτη είναι ότι ο Τραμπ έχει υιοθετήσει τη θέση της ουκρανικής κυβέρνησης και του δυτικού «κόμματος του πολέμου», που τον πείθουν να μην πάει καθόλου τώρα σε συνομιλίες με τον Πούτιν, αλλά να αυξήσει κατακόρυφα την πίεσή του. Σε αυτή την περίπτωση, δεν πρόκειται να γίνει καμία συζήτηση για τερματισμό του πολέμου στο εγγύς μέλλον. Αντίθετα, είναι πιθανό να κλιμακωθεί.

Δεύτερον, ο Τραμπ εξακολουθεί να θέλει να τελειώσει ο πόλεμος το συντομότερο δυνατό και είναι έτοιμος να διαπραγματευτεί προσωπικά με τον Πούτιν, αν κρίνει κανείς από τα δημοσιεύματα στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, αλλά, δειλά-δειλά, προσπαθεί να τον πιέσει να συμφωνήσει μόνο σε μια κατάπαυση του πυρός κατά μήκος της πρώτης γραμμής χωρίς τους πρόσθετους όρους που θέτει τώρα το Κρεμλίνο.

Όροι που κάθε άλλο παρά εύκολο είναι να γίνουν αποδεκτοί, καθώς αφορούν τη μεταφορά των τεσσάρων περιοχών στη Ρωσία, σύναψη ειρηνευτικής συμφωνίας με αναγνώριση των νέων συνόρων από την Ουκρανία, μείωση των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας, όχι ξένα στρατεύματα στην Ουκρανία, στρατηγικές συμφωνίες για την ασφάλεια στην Ευρώπη μεταξύ Ρωσίας, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ κ.λπ.

Ή ίσως με κάποιους πρόσθετους όρους που ο Τραμπ μπορεί να θεωρήσει εφικτούς όπως απόσυρση του ουκρανικού στρατού από την περιοχή του Κουρσκ, υπόσχεση να μην γίνει δεκτή η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ, ενδεχομένως μείωση της παρουσίας αμερικανικών στρατευμάτων στην Ευρώπη.

Ο Ζελένσκι δεν απειλείται δημοσίως από τον Τραμπ, επειδή πιθανώς πιστεύει ότι δεν θα είναι δύσκολο για την Ουάσινγκτον να τον πείσει να αποδεχθεί τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός ούτως ή άλλως. Σε γενικές γραμμές, ο Αμερικανός πρόεδρος, σύμφωνα με την εκδοχή που κυκλοφορεί στους κύκλους των ειδικών, θέλει απλώς να σταματήσει η σύγκρουση το συντομότερο δυνατόν με ορισμένες εγγυήσεις για τη μη επανάληψή τους τα επόμενα χρόνια και να αφήσει την Ευρώπη να φροντίσει για το τι θα γίνει στη συνέχεια.

Επίσης, η δημόσια πίεση προς τη Ρωσία μπορεί να έχει μια αξία δημοσίων σχέσεων, ίσως επειδή ο Τραμπ θέλει να φανεί ο ίδιος ως ο νικητής, όχι ο Πούτιν, όταν ο πόλεμος ολοκληρωθεί με τους όρους της κατάπαυσης του πυρός κατά μήκος της γραμμής του μετώπου με de facto ενοποίηση των εδαφών που κατέλαβε η Ρωσία. Βέβαια τυπικά, σε αυτή την περίπτωση, ο νικητής θα είναι το Κρεμλίνο, το οποίο θα διατηρήσει τα κατακτημένα εδάφη.

• Ο Τραμπ χρησιμοποίησε παρόμοια τακτική την παραμονή της συμφωνίας εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, όταν απείλησε δημοσίως την Χαμάς, αν και η τελευταία δεν ήταν αντίθετη με την εκεχειρία, σε αντίθεση με τον Νετανιάχου, τον οποίο ο Τραμπ πίεσε μη δημόσια.

Όμως, τελικά, φάνηκε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος «ανάγκασε» τη Χαμάς σε εκεχειρία, γεγονός που βοήθησε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να «πουλήσει» τη συμφωνία στο εσωτερικό της χώρας, όπου πολλοί ήταν αντίθετοι.

• Το αν μια παρόμοια μεθοδολογία του Τραμπ για τον πόλεμο στην Ουκρανία θα οδηγήσει στην ολοκλήρωση ή στην κλιμάκωσή του, μένει να το δούμε.

Ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι ζήτησε από τον Σι Τζινπίνγκ να πιέσει τον Πούτιν για το θέμα. Η συνομιλία μεταξύ του Ρώσου προέδρου και του Κινέζου ηγέτη πραγματοποιήθηκε προχθες και εκεί συζητήθηκαν τόσο η Ουκρανία όσο και η συνομιλία του Σι με τον Τραμπ.

Όμως το αν το Πεκίνο θα ενθαρρύνει ενεργά τη Ρωσία να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του Τραμπ και να συμβιβαστεί μαζί του είναι ένα ανοιχτό ερώτημα. Ιδιαίτερα δεδομένης της προφανώς αντι-κινεζικής προκατάληψης της νέας αμερικανικής κυβέρνησης.

Το μόνο συμπέρασμα από τη συνομιλία μεταξύ Πούτιν και Σι που ανακοινώθηκε δημοσίως, σύμφωνα με τα λόγια του Ρώσου προεδρικού βοηθού Ουσακόφ, ήταν ότι «σημειώθηκε η ετοιμότητα για την οικοδόμηση σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε αμοιβαία επωφελή και αμοιβαίο σεβασμό, εάν η ομάδα του Τραμπ δείξει πραγματικά ενδιαφέρον σε αυτό».

• Δηλαδή, υπάρχει ετοιμότητα για διάλογο με τις ΗΠΑ, αλλά υπάρχουν και προϋποθέσεις.

Όσο για τις ουκρανικές αρχές, δεν κρύβουν ότι ελπίζουν να διαταράξουν τις συνομιλίες μεταξύ Τραμπ και Πούτιν για τον τερματισμό του πολέμου.

«Αφού μιλήσει με τον Πούτιν, ο Τραμπ θα συνειδητοποιήσει ότι δεν έχει νόημα να διαπραγματευτεί τίποτα με τη Ρωσία της εποχής του Πούτιν», δήλωσε ο Μιχάηλο Ποντόλιακ, σύμβουλος του επικεφαλής του Γραφείου του Προέδρου.

Στο ίδιο υπολογίζουν και επιφανείς εκπρόσωποι του «κόμματος του πολέμου» στη Δύση.

«Ο Τραμπ θα τηλεφωνήσει στον Πούτιν και θα του πει να σταματήσει τον πόλεμο. Νομίζω ότι ο Πούτιν δεν θα συμφωνήσει. Μετά από αυτό, η ομάδα του Τραμπ θα συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να επιδείξει δύναμη και να βάλει τα πάντα στο τραπέζι», δήλωσε ο Κέρτ Βόλκερ, πρώην ειδικός αντιπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών για την Ουκρανία.

• Ωστόσο, η αυξημένη πίεση στη Ρωσία και η επίδειξη δύναμης από τον Τραμπ είναι μόνο ένα πιθανό σενάριο σε περίπτωση αποτυχίας των συνομιλιών.

Μπορεί να υπάρχει και μια άλλη επιλογή – ο Τραμπ, πεπεισμένος ότι δεν μπορούν να υπάρξουν γρήγορες αποφάσεις για την Ουκρανία και ότι η πιο ενεργή εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο είναι δαπανηρή και δημιουργεί μεγάλους κινδύνους, θα «νίψει απλώς τας χείρας του», παύοντας να ασχολείται με τις ουκρανικές υποθέσεις και να παρέχει στο Κίεβο οποιαδήποτε βοήθεια.

Λίγοι πιστεύουν σε μια τέτοια εξέλιξη, αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς, σε περίπτωση που ο Τραμπ κατακλυστεί από προβλήματα σε άλλα μέτωπα. Συμπεριλαμβανομένου και του εσωτερικού της ίδιας της Αμερικής.