ΑΝΑΛΥΣΗ/Ζαχαρίας Ζούπης: Από μια δύσκολη χρονιά προς ένα πολύ καθοριστικό πολιτικά 2025

Σε λίγες μέρες αποχαιρετούμε μια δύσκολη χρονιά για την κοινωνία, αλλά για κόμματα που έχουν περάσει αναταράξεις που οδήγησαν σε μια νέα εικόνα στο πολιτικό σκηνικό. Η ακρίβεια , η συνολική κατάσταση του μέσου νοικοκυριού για την ακρίβεια ήταν και είναι το πρόβλημα των προβλημάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελευταία έρευνα της OPINION POLL τα τέσσερα από τα πέντε πρώτα προβλήματα (ακρίβεια, οικονομία, επίπεδο μισθών, στεγαστική κρίση) είχαν οικονομική διάσταση.

Του Ζαχαρία Ζούπη, Διευθυντής Ερευνών της OPINION POLL

Ο φόβος με 49.4% και η οργή με 46.9% φαίνεται να κυριαρχούν στα συναισθήματα των Ελλήνων στην έρευνα MRB, ενώ στην έρευνα της GPO η ανασφάλεια με 38% και η ελπίδα με 26.3%. Άλλωστε κρίνει άσχημα την οικονομική κατάσταση στην χώρα το 62.7% (MRB) και το 49.8% βλέπει επιδείνωση των οικονομικών μεγεθών και το 51% στασιμότητα (GPO).

Ασφαλώς από δίπλα φαίνεται να απασχολούν η κατάσταση στο ΕΣΥ, η παραβατικότητα/ εγκληματικότητα κ.ά. Μπορεί κατά την διάρκεια της χρονιάς και άλλα θέματα να πλήγωσαν την Κυβέρνηση, όπως η ψήφιση του Νόμου για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών ή η δημιουργία κλίματος ότι συγκαλύπτονται ευθύνες για την τραγωδία των Τεμπών.

• Ωστόσο η οικονομία και για την ακρίβεια η «τσέπη» είναι το θέμα που απασχολεί την ελληνική κοινωνία, που την ταλανίζει, που καθόρισε κοινωνικές και πολιτικές συμπεριφορές. Αυτό φάνηκε κυρίαρχα και στα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών.  

Ταυτόχρονα, υπήρχαν σοβαρές αλλαγές στους πολιτικούς συσχετισμούς και τα κύρια θύματα ήταν δύο: Από την μια η Ν.Δ που από το 41% των Εθνικών εκλογών πήγε σε ένα 28.5% στις Ευρωεκλογές , που σε κάθε περίπτωση ήταν ένα πολύ ισχυρό μήνυμα ακόμα και αν ληφθεί υπόψη η σχετική «ευκολία», χαλάρωση με την οποία ψηφίζουν οι πολίτες σε εκλογές από τις οποίες δεν αναδεικνύεται Κυβέρνηση. Από την άλλη ο ΣΥΡΙΖΑ που δείχνει να βιώνει μια βαθιά κρίση από τις Βουλευτικές στις οποίες βρέθηκε από το 32% στο 17%, για να ακολουθήσουν δύο διασπάσεις, μια καθαίρεση Προέδρου. Στις Ευρωεκλογές η πτώση συνεχίστηκε και οδηγήθηκε στο 15%. Οι δύο αυτοί παράγοντες έφεραν στο προσκήνιο το ΠΑΣΟΚ, που από τον τρόπο που χειρίστηκε την εκλογή Προέδρου του, αλλά αξιοποιώντας την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και τις φθορές της Κυβέρνησης στον χώρο του Κέντρου βρέθηκε δεύτερο σταθερά και ενισχυμένο στις δημοσκοπήσεις.

Που βρισκόμαστε αυτή την στιγμή, αποχαιρετώντας το 2024;  Η  Ν.Δ βρίσκεται στις τελευταίες μετρήσεις του έτους κατά μ.ό στο 30%, να φαίνεται να ανεβαίνει οριακά παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σαν Κυβέρνηση και τις εσωκομματικές αναταράξεις που είχε ( διαγραφή Α. Σαμαρά, εσωστρέφεια , γκρίνια Βουλευτών). Αυτό φαίνεται να έρχεται σαν αποτέλεσμα της μικρής, οριακής βελτίωσης σε όλα τα ποιοτικά στοιχεία ( αξιολόγηση κυβερνητικού έργου κ.λ.π), αλλά και της μείωσης αρνητικών δεδομένων και συναισθημάτων. Ταυτόχρονα η καταλυτική υπεροχή του Κ. Μητσοτάκη με τριπλάσιες ή και τετραπλάσιες επιδόσεις σε σχέση με τον δεύτερο Ν. Ανδρουλάκη στην καταλληλότητα για Πρωθυπουργός λειτουργεί αντικειμενικά σαν αερόστατο συνολικά για την Ν.Δ.  Αν αυτό είναι αποτέλεσμα της περιρρέουσας ατμόσφαιρας αμέσως την συζήτηση στην Βουλή λόγω των εξαγγελιών του Πρωθυπουργού για τις Τράπεζες κ.,ά θα το δούμε στις μετρήσεις του 2025.

Το ΠΑΣΟΚ φαίνεται να καθιερώνεται σταθερά στην δεύτερη θέση με ποσοστά της τάξης του 17%-20%. Έχει ούριο άνεμο, καλό κλίμα υποδοχής στην κοινωνία αλλά και τα media, συσπείρωση της τάξης του 75%-80% και έχει μεγαλύτερη απήχηση αυτή την ώρα στον χώρο του Κέντρου απ΄ότι η Ν.Δ. Δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο ότι στις περισσότερες από τις τελευταίες  δημοσκοπήσεις εμφανίζει πτώση 0.5% έως 2% σε σχέση με τις έρευνες προ ενός μηνός. Μπορεί βέβαια να είναι μια απλή διόρθωση, ασφαλώς όμως δείχνει ότι το επίπεδο σταθεροποίησης έχει σημασία και αυτό μένει να το δούμε στο μέλλον. Αντικειμενικά λειτούργησαν υπέρ του η κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ και οι σημαντικές φθορές της Ν.Δ και οι πρωτοβουλίες που πήρε. Ωστόσο πρέπει να ιδρώσει την φανέλα  πολύ, να κάνει πολύ σκληρή δουλειά για να σταθεροποιηθεί σε πρώτη φάση και μετά να ανέβει τόσο ώστε να αποτελεί πραγματικά απειλητική δύναμη για την Ν.Δ. Αυτό δεν είναι καθόλου αυτονόητο, πολύ περισσότερο που ο κομματικός ανταγωνισμός θα ενταθεί. Προφανώς η Ν.Δ και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα παρακολουθούν την απώλεια δυνάμεών τους χωρίς να κάνουν τίποτα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να σταθεροποιείται μετά από μεγάλο διάστημα. Κινείται στις διάφορες μετρήσεις από το 6.6% έως το 9.9%, μεσοσταθμικά σε ένα 8%. Έχει πολύ χαμηλή συσπείρωση της τάξης 35%-40% και σημαντικές απώλειες προς ΠΑΣΟΚ και ΚΙΝΗΜΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, αλλά και μικρότερες προς Κ.Κ.Ε και ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ενώ σημαντικό τμήμα ψηφοφόρων του δείχνουν να περιμένουν, να δείχνουν απογοητευμένοι και να δηλώνουν αναποφάσιστοι. Ο βαθμός επιτυχίας ανασυγκρότησής του, προώθησης εκκρεμών αλλαγών από την ήττα του 2023, μείωσης της αιμορραγίας του και τα ανοίγματά του θα καθορίσουν την πορεία του. Θα έβλεπε κάποιος λογικό την συνάντηση με τις δυνάμεις της ΝΕΑΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ που δείχνει να χάνει την αιτία συνέχισης της παρουσίας της μετά την αλλαγή Προέδρου και να βρίσκεται στο 1.5%-2%, χωρίς να δείχνει δυνατότητα ανόδου. Κάτι τέτοιο θα άλλαζε καταστάσεις και θα έδινε μια μικρή έστω ώθηση. Δεν είναι όμως και αυτονόητο ότι μπορεί να γίνει.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ και το Κ.Κ.Ε δίνουν σύμφωνα με την μεγάλη πλειοψηφία των ερευνών την μάχη τρίτης, τέταρτης θέσης με επιδόσεις 8.5%-9% , ενώ δύο κόμματα που φαίνεται να εισπράττουν αξιοσημείωτα είναι η ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και η ΦΩΝΗ ΛΟΓΙΚΗΣ ευρισκόμενα γύρω στο 5%. Το ΚΙΝΗΜΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ κινείται στο 4.5%-5%, μένει όμως να δούμε την εξέλιξή του. Άλλα κόμματα στο παρελθόν (ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΟΙΞΗ, Κόμμα Αβραμόπουλου) εμφανίζονταν και με διψήφια ποσοστά. Ποιο θα είναι το στίγμα του και ποιες θέσεις του, ποια στελέχη θα εμφανιστούν να δραστηριοποιούνται, το στοίχημα που έχει να δημιουργήσει κοινοβουλευτική ομάδα θα καθορίσει πολλά.

Αυτή είναι η εικόνα της στιγμής αποχαιρετώντας το 2024. Θα μένουν δυόμιση χρόνια μέχρι τις επόμενες Βουλευτικές εκλογές , χρόνος που μοιάζει με αιώνα στην Πολιτική. Πολύ περισσότερο που υπάρχει μια γκρίζα ζώνη 18%-20%, που οι μετακινήσεις από κόμμα σε κόμμα φαίνονται να είναι πιο εύκολες παρά ποτέ και μάλιστα συχνά χωρίς πολιτικά, ιδεολογικά χαρακτηριστικά και που είναι ένα μεγάλο ερώτημα αν τα εννέα –δέκα κόμματα που δείχνουν να δίνουν με αξιώσεις την μάχη για είσοδο στην Βουλή θα αντέξουν. Πολύ περισσότερο που η πολιτική αστάθεια σε χώρες της Ευρώπης (Γερμανία, Γαλλία) και οι γεωστρατηγικές αναταράξεις (Συρία, Ουκρανία, Γάζα) , αλλά και τα νέα δεδομένα από την πολιτική που θα ακολουθήσει τελικά ο Ντ. Τραμπ θα καθορίσουν πολλά. Ας μην ξεχνιέται δε ποτέ, ότι πολλά καθορίζονται από αστάθμητους παράγοντες.

Πολύς ο χρόνος που έχουμε λοιπόν μπροστά μας και το 2025 θα καθορίσει πολλά για τις πολιτικές διεργασίες και τους συσχετισμούς. Το τι γράφει το «κοντέρ» θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο για το πώς τα κόμματα θα μπουν πια στην τελική ευθεία προς τις Βουλευτικές εκλογές. Γι αυτό το 2025 θα είναι μια ενδιαφέρουσα και πολύ σημαντική χρονιά.