Politico: Το πιο ισχυρό πρόσωπο στην Ευρώπη

Σε διάστημα μικρότερο της δεκαετίας, η μικροκαμωμένη πολιτικός που ξεκίνησε από τις φασιστικές νεολαίες της Ιταλίας, έχει κατορθώσει να απεκδυθεί το «στίγμα» της γραφικής υπερεθνικίστριας και να επιβληθεί σε Ιταλία, Βρυξέλλες και προσεχώς σε Ουάσιγκτον, αναφέρει σε δημοσίευμά του το Politico, «χρίζοντάς» την το πιο ισχυρό πρόσωπο στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή. «Ποιον καλείτε στο τηλέφωνο, αν θέλετε να μιλήσετε με την Ευρώπη; Αν είστε ο Ελον Μασκ, ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη και βασικός σύμβουλος του νεοεκλεγέντος προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο αριθμός που θα καλέσετε ανήκει στη Τζόρτζια Μελόνι», αναφέρεται στο δημοσίευμα.

Το δημοσίευμα περιγράφει το εξής περιστατικό: Πριν από μερικούς μήνες, ο περιφερειάρχης της Καμπανίας, Βιντσέντζο Ντε Λούκα είχε χαρακτηρίσει την Ιταλίδα πρωθυπουργό «stronza» (σκύλα). Στην επόμενη συνάντησή τους, η Τζόρτζια Μελόνι τον πλησίασε, του έδωσε το χέρι και συστήθηκε: «Πρόεδρε Ντε Λούκα, είμαι εκείνη η σκύλα, η Μελόνι, τι κάνετε;».

Οι έπαινοι για τον Μπενίτο Μουσολίνι ως έναν «σπουδαίο πολιτικό που έκανε το παν δυνατό για το καλό της Ιταλίας» ήγειρε συναγερμό για την ιταλική στροφή προς τα ακροδεξιά.

Και πράγματι, μετά την εκλογή της το 2022, η Ιταλίδα πρωθυπουργός έχει εισαγάγει πολιτικές σε ένα φάσμα πεδίων, από το μεταναστευτικό έως τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ που άλλοτε θα είχαν προκαλέσει τον αφορισμό των Βρυξελλών. Αντ’αυτού, οι αντιδράσεις των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κυμαίνονται πλέον από αδιαφορία έως επιδοκιμασία, με πολλούς να αποδέχονται τη Μελόνι ως έναν ευπρόσδεκτο εκπρόσωπο του zeitgeist των άκρων που ανθεί εκατέρωθεν του Ατλαντικού, περιγράφει το Politico.

Η Μελόνι είχε γίνει παγκόσμιο πρωτοσέλιδο ως η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιταλίας, ωστόσο, τότε λίγοι πίστευαν πως θα μακροημέρευε στον πρωθυπουργικό θώκο. Οι αναλυτές εκτιμούσαν πως οι εσωτερικές έριδες θα προκαλούσαν αναπόφευκτη ρήξη στον κυβερνητικό συνασπισμό των δεξιών εταίρων της. Και στις Βρυξέλλες το κλίμα ήταν κάθε άλλο παρά υπέρ της, καθώς μετά από χρόνια υπομονής με τα καμώματα του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπαν, για τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η συνύπαρξη με μία ηγέτιδα που εξελέγη με αιχμή το δόγμα «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια» και που σχημάτισε κυβέρνηση με κόμματα που στηρίζουν τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ήταν τουλάχιστον δύσπεπτη.

• Ωστόσο, σύμφωνα με την οπτική του Politico, τα τελευταία δύο χρόνια, η Μελόνι έχει εδραιώσει μια κυβέρνηση που θεωρείται μία από τις πιο σταθερές της μεταπολεμικής Ιταλίας. Και παρά το τεράστιο χρέος της χώρας (που αντιστοιχεί στο 137% του ΑΕΠ της), οι οικονομικές προβλέψεις δεν είναι τόσο δυσοίωνες ώστε να τρομάζουν τους ξένους επενδυτές που προσελκύονται από το ασυνήθιστα ήρεμο πολιτικό περιβάλλον.

Η αδυναμία των συστημικών κομμάτων να αντιμετωπίσουν το διογκούμενο υπερεθνικιστικό κύμα και η προθυμία των Ευρωπαίων να συνεργαστούν μαζί της, έχουν καταστήσει τη 47χρονη Μελόνι μια ισχυρή πολιτική προσωπικότητα, η οποία ελλείψει ικανών κεντρώων και μετριοπαθών φωνών, έχει τη δυναμική να ασκήσει τεράστια επιρροή στη Γηραιά Ήπειρο. Επιπλέον, στο εσωτερικό, κανείς εντός του κυβερνητικού συνασπισμού δεν φαίνεται αρκετά τολμηρός να την αμφισβητήσει, ενώ η κατακερματισμένη αντιπολίτευση παραδέχεται ανοιχτά πως δεν μπορεί να την αντιμετωπίσει.

«Η σταθερότητα της ιταλικής κυβέρνησης ήταν τόσο αιφνιδιαστική για τους ξένους παρατηρητές, ώστε πολλοί δεν πρόσεξαν τη δημοκρατική οπισθοδρόμηση, ιδίως όσον αφορά την ελευθερία του λόγου, που σημειώθηκε από τη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων της» σχολιάζει το Politico.

• Η Ιταλίδα πρωθυπουργός χρησιμοποιεί τακτικά τα δικαστήρια για να φιμώσει τους επικριτές της, μοιράζοντας μηνύσεις αδιακρίτως, από τον frontman των Placebo που την είχε χαρακτηρίσει «φασίστα» σε συναυλία του 2023 και έναν άσημο δάσκαλο που την αποκάλεσε «νεοναζί» κατά τη διάρκεια μαθήματος, έως δημοσιογράφους και εφημερίδες που απεργούσαν για λογοκρισία από την κυβέρνηση, λέει το Politico. Επιπλέον, η Μελόνι έχει στραφεί και κατά Ιταλών δικαστών που έκριναν παράνομες κάποιες από τις κυβερνητικές πολιτικές.

Η Μελόνι έχει επίσης κατηγορηθεί ότι χρησιμοποιεί την εξουσία της για να στοχοποιήσει μειονότητες, όπως η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, την οποία χλευάζει ως «λόμπι» που προσπαθεί υποχθόνια να επιβάλει τη «ιδεολογία του φύλου» στη χώρα της.

Λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, η κυβέρνησή της απαγόρευσε στους δημάρχους να εκδίδουν πιστοποιητικά γέννησης σε παιδιά που γεννήθηκαν από παρένθετες μητέρες ή από ζευγάρια του ίδιου φύλου μέσω τεχνητής γονιμοποίησης.

Σύμφωνα με στοιχεία της Arcigay, της μεγαλύτερη ΜΚΟ LGBTQ+ της Ιταλίας, που επικαλείται το Politico, καταγράφεται σημαντική αύξηση των εγκλημάτων μίσους κατά των LGBTQ+ από τότε που ανέλαβε χρέη πρωθυπουργού η Μελόνι.

• Οπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, ωστόσο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, αντί να καταγγείλλουν τη διάβρωση των κοινωνικών ελευθεριών που συντελείται στην Ιταλία της Μελόνι, την υποβάθμισαν ως αυστηρά εσωτερικό ζήτημα. «Η προθυμία τους να κάνουν τα στραβά μάτια έχει μια απλή εξήγηση: Ενώ η δεξιά πολιτικός εδραίωνε την κυριαρχία της στο εσωτερικό της χώρας της, εργαζόταν επίσης σκληρά για να πείσει τα κορυφαία στελέχη του μπλοκ ότι είναι ένας αξιόπιστος εταίρος που θα υποστηρίξει την ατζέντα ενδιαφερόντων τους», λέει το Politico.

Κατά τη διάρκεια της θητείας της, η Μελόνι έχει καταφέρει μία «αριστοτεχνική ιδεολογική σχοινοβασία». Ακόμα και όταν υπηρετεί ως πρόεδρος του ευρωσκεπτικιστικού Κόμματος των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών -μιας ευρωπαϊκής ομάδας «ομπρέλας» που περιλαμβάνει στις τάξεις της το εθνικιστικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη της Πολωνίας και τους ακροδεξιούς Σουηδούς Δημοκράτες- η πρωθυπουργός της Ιταλίας έχει περιορίσει στο ελάχιστο τη δική της αντιευρωπαϊκή ρητορική, αποφεύγοντας τις συγκρούσεις με τις Βρυξέλλες.

Και ενώ μόλις το 2018 η Μελόνι πανηγύριζε για την επανεκλογή του Πούτιν ως αντανάκλαση της «σαφούς βούλησης του ρωσικού λαού», από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της, αναδεικνύεται σε έναν από τους πιο σκληρούς υποστηρικτές της Ουκρανίας.

Το προφίλ της ως Ευρωπαίου «team player» και η επιρροή της στο μπλοκ αναδείχτηκε τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν κατάφερε να πείσει τον Ούγγρο ομόλογό της να εγκρίνει ένα κρίσιμο πακέτο βοήθειας ύψους 50 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Ουκρανία, αποσπώντας τα εύσημα από κορυφαίους αξιωματούχους.

Επιπλέον, η άνοδος της Μελόνι συνέπεσε με την ανάγκη αντιμετώπισης άλλης μιας μεταναστευτικής κρίσης στην Ευρώπη.

Σε συνεργασία με την με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λέιεν, η Μελόνι επέβλεψε τη σύναψη συμφωνιών-ορόσημο με την Τυνησία, τη Μαυριτανία και την Αίγυπτο, οι οποίες διοχετεύουν δισεκατομμύρια ευρώ σε αυταρχικά καθεστώτα ώστε κρατούν με κάθε τρόπο τους μετανάστες μακριά από την Ευρώπη, εμποδίζοντας τα σκάφη να φτάνουν στις ακτές, φυλακίζοντάς του ή εξορίζοντας τους στην έρημο.

• Προ μηνών, ξεκίνησε το αμφιλεγόμενο σχέδιο για την κράτηση αιτούντων άσυλο σε ιταλικά κέντρα μετανάστευσης στην Αλβανία – σχέδιο που τα ιταλικά δικαστήρια έκριναν σε πολλές περιπτώσεις παράνομο, αιτούμενα την επιστροφή των μεταναστών από την Αλβανία και τελικά καθιστώντας έωλο το όλο πρότζεκτ.

Ούτε η προφανής αποτυχία του σχεδίου, ούτε το γεγονός ότι οι ιδέες της 47χρονης δεν είναι κάποια καινοφανής ιταλική ανακάλυψη, δεν εμπόδισαν τους Ευρωπαίους ηγέτες να κοιτάζουν με θαυμασμό το «μοντέλο Μελόνι». Ηγέτες της Κεντροαριστεράς, όπως ο Γερμανός Όλαφ Σολτς, έχουν επαναλάβει τις δηλώσεις της υπέρ των «επιστροφών» μεταναστών, ενώ ο Κιρ Στάρμερ του Ηνωμένου Βασιλείου πραγματοποίησε ακόμη και επίσκεψη στη Ρώμη για να μάθει περισσότερα για το σύστημα, επαινώντας την «αξιοσημείωτη πρόοδο» στη μείωση της παράτυπης μετανάστευσης.

«Οι πολιτικοί άνεμοι σηκώνουν τα πανιά της Μελόνι» σχολιάζει το Politico. «Με τους παραδοσιακούς πόλους εξουσίας σε Παρίσι και Βερολίνο αποδυναμωμένους, η Ιταλίδα πρωθυπουργός επωφελείται από ένα κενό εξουσίας που της αφήνει περιθώρια να προωθήσει τις πολιτικές της. Σε μια συγκυρία αδυναμίας για τους συστημικούς ηγέτες της ΕΕ, η Μελόνι αυτοπροβάλλεται ως γέφυρα μεταξύ της ακροδεξιάς, της οποίας η παρουσία στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αυξάνεται σταθερά, και των φιλελεύθερων δημοκρατικών ηγετών που τη βλέπουν ως αποδεκτή εκπρόσωπο ενός κινήματος που δεν κατανοούν πλήρως» σημειώνεται χαρακτηριστικά.

• Μερίδα των Βρυξελλών αντιτείνει πως η Μελόνι δεν συνιστά απειλή για την Ε.Ε και πως σε τέτοια περίπτωση θα απομονωνόταν, όπως ο Ορμπαν.

Ωστόσο, όπως σχολιάζει ο Πιέτρο Καστέλι Γκατινάρα, πολιτικός αναλυτής, «το πρόβλημα είναι πως η Μελόνι δεν είναι ένας νέος Όρμπαν, αλλά περισσότερο ένας Ορμπαν σε ακόμη πιο ενισχυμένη μορφή (σ.σ. Orban on steroids η φράση που χρησιμοποιείται). Εκπροσωπεί μια μεγαλύτερη, πλουσιότερη χώρα που είναι ιδρυτικό μέλος της ΕΕ και έχει τεράστια διαπραγματευτική δύναμη».

Η επανεκλογή του Τραμπ αναμένεται να ενισχύσει έτι περαιτέρω το πολιτικό φαινόμενο Μελόνι, εκτιμά το Politico.

Το κόμμα της, «Αδέλφια της Ιταλίας», έχει εργαστεί μεθοδικά για την εδραίωση δεσμών με το αμερικανικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Η ίδια η πρωθυπουργός έχει επικοινωνήσει κάποιες φορές με τον νεοεκλεγέντα Τραμπ, με τον οποίο δεν διατηρεί τόσο στενές σχέσεις όσο ο Όρμπαν.

Πράγματι, ο πρώην επικεφαλής σύμβουλος στρατηγικής του Τραμπ, Στιβ Μπάνον, υποστήριξε πρόσφατα ότι οι προσπάθειες της Μελόνι να προσεγγίσει τους κεντρώους των Βρυξελλών κατέστρεψαν την ευκαιρία της σύνδεσης με την επερχόμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ. «Δεν χρειαζόμαστε βοήθεια από κανέναν στην Ευρώπη», είπε, προσθέτοντας ότι αν το κίνημα MAGA χρειαζόταν ποτέ έναν συνομιλητή στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, θα απευθυνόταν σε άλλους.

«Η Λεπέν, ο Φάρατζ και ο Όρμπαν είναι μαζί μας», είπε ο Μπάνον. Τη Μελόνι, υπογράμμισε, θα λάβουν σοβαρά οι θιασώτες του «America First» του Τραμπ μόνον όταν θα επιστρέψει στο σκληρό υπερεθνικιστικό προφίλ που είχε «όταν τα Αδέλφια της Ιταλίας είχαν δημοσκοπικά ποσοστά 3%».

Ωστόσο, ενώ η πρωθυπουργός της Ιταλίας μπορεί να βρίσκεται ελάχιστα στο ραντάρ του Τραμπ, διατηρεί έναν μεγάλο θαυμαστή στη νέα αμερικανική κυβέρνηση. Ο Ελον Μασκ, που έχει επιλεγεί για τη θέση του υπουργού Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας του Τραμπ, έχει εγκωμιάσει τη μεταναστευτική πολιτική της Μελόνι και τις κατά καιρούς συγκρούσεις της με την ιταλική Δικαιοσύνη. Τον Σεπτέμβριο, της απένειμε το βραβείο Global Citizen Award, περιγράφοντας την Ιταλίδα πρωθυπουργό ως «κάποια που είναι ακόμη πιο όμορφη εσωτερικά από ό,τι εξωτερικά» και προσθέτοντας ότι είναι «αυθεντική, ειλικρινής και στοχαστική».

Κανείς δεν πιστεύει σοβαρά ότι η σχέση της Μελόνι με τον Μασκ θα της επιτρέψει να ασκήσει επιρροή στον Τραμπ (π.χ για την Ουκρανία ή τους δασμούς στα ευρωπαϊκά προϊόντα), εκτιμά το Politico. Ωστόσο, όπως προσθέτει, το εκτόπισμα της Μελόνι στην Ευρώπη ενισχύεται από την αντίληψη ότι είναι μέρος ενός παγκόσμιου πολιτικού φαινομένου εθνικιστών λαϊκιστών που κερδίζουν διαρκώς έδαφος παγκοσμίως.

«Προς το παρόν, η Μελόνι χρησιμοποιεί την επιρροή της κυρίως στην Ιταλία. Το ερώτημα που εγείρεται τώρα είναι αν θα αρχίσει να κάνει επίδειξη δύναμης διεθνώς και αν -με τα νέα πολιτικά δεδομένα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού- θα συνεχίζει στο ίδιο μήκος κύματος με θεσμούς όπως η ΕΕ και το ΝΑΤΟ ή, όπως υποστηρίζει ο Μπάνον, θα επιστρέψει στις δεξιές καταβολές της, αμφισβητώντας το status quo» καταλήγει το Politico.