Σύστημα συναγερμού για τα ακραία καιρικά φαινόμενα – Τα νέα τεχνολογικά εργαλεία της ΕΜΥ

Ποια είναι τα νέα ψηφιακά εργαλεία για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Με 103 νέους μετεωρολογικούς σταθμούς και δίκτυο σύγχρονων αισθητήρων εξοπλίζει το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης την ΕΜΥ, ώστε να ειδοποιεί άμεσα για την εκδήλωση πλημμυρών. Πώς οι δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές διαδικασίες καθυστερούν την υλοποίηση αντιπλημμυρικών έργων σε περιοχές υψηλού κινδύνου. «Θα πρέπει να γκρεμιστούν κτίρια για να θωρακιστούν οι νησιωτικές περιοχές», δηλώνει στην RealNews ο καθηγητής Ευθύμιος Λέκκας, μετά τις καταστροφές σε Λήμνο και Ρόδο.

Στην αναβάθμιση του δικτύου μετεωρολογικών σταθμών προχωρά η ΕΜΥ εκσυγχρονίζοντας τις υπηρεσίες της, ώστε να προβλέπουν με μεγαλύτερη ακρίβεια και να διαχειρίζονται έγκαιρα τα ακραία καιρικά φαινόμενα τα οποία ολοένα και συχνότερα πλήττουν τη χώρα μας.

Με αφορμή την αύξηση της συχνότητας των καταστροφών λόγω της κλιματικής αλλαγής αλλά και την ανάγκη για ακριβείς προβλέψεις, η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία βάζει στη «φαρέτρα» της νέα τεχνολογικά εργαλεία. Μέσω δύο σημαντικών έργων, έχουν ήδη εγκατασταθεί 103 συστήματα μετεωρολογικών σταθμών, ενώ τους επόμενους μήνες θα λειτουργούν επιπλέον 48 μετεωρολογικά συστήματα για την έγκαιρη προειδοποίηση φυσικών καταστροφών. Στόχος είναι τα νέα τεχνολογικά εργαλεία να αξιοποιηθούν προκειμένου να αποφευχθούν εικόνες παρόμοιες με αυτές που είδαμε πρόσφατα σε Ρόδο, Λήμνο και Χαλκιδική και τα οποία επαναλαμβάνονται πλέον με μεγάλη συχνότητα.

Αντικείμενο του πρώτου έργου, «Εγκατάσταση μετεωρολογικών σταθμών και ανάπτυξη υποδομής διαδικτυακής πύλης», αποτελεί η αναβάθμιση του Δικτύου Μετεωρολογικών Σταθμών Επιφανείας και Ανώτερης Ατμόσφαιρας της ΕΜΥ μέσω της προμήθειας, εγκατάστασης και λειτουργίας συνολικά 103 σταθμών πέντε διαφορετικών τύπων. Παράλληλα, το έργο εξασφαλίζει την αναβάθμιση του κεντρικού μηχανογραφικού και τηλεπικοινωνιακού συστήματος, τις υποδομές και το λογισμικό, ώστε μέσω διαδικτύου να είναι άμεσα διαθέσιμα όλα τα δεδομένα που συλλέγουν οι σταθμοί.

Το έργο, με προϋπολογισμό 11.943.853 ευρώ, ολοκληρώθηκε στα μέσα Νοεμβρίου και πλέον η ΕΜΥ έχει στη διάθεσή της:

Ογδόντα αυτόματα μετεωρολογικά συστήματα τα οποία έχουν εγκατασταθεί σε όλη την επικράτεια.
Δέκα συστήματα Αυτόματων Μετεωρολογικών Σταθμών Πλοίων (ΑΜΣΠ), τα οποία έχουν εγκατασταθεί σε αντίστοιχο αριθμό πλοίων της ακτοπλοΐας.
Δέκα συστήματα Φορητών Αυτόματων Μετεωρολογικών Σταθμών (ΦΑΜΣ), τα οποία διατίθενται για μετεωρολογική υποστήριξη και αποτύπωση των καιρικών συνθηκών.
Τρία Αυτόματα Συστήματα Ραδιοβόλισης (ΑΣΡ) τα οποία έχουν εγκατασταθεί σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Ηράκλειο για αποτύπωση των ατμοσφαιρικών παραμέτρων στην ανώτερη ατμόσφαιρα.
Σημειώνεται ότι μέσα από το συγκεκριμένο έργο επιτυγχάνεται η αναβάθμιση της ποιότητας των προγνώσεων με την εγκατάσταση σύγχρονων αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών που θα βελτιώσουν σημαντικά τη χωρική και τη χρονική ανάλυση αποτύπωσης των μετεωρολογικών παραμέτρων. Την ίδια στιγμή, θα υπάρξει μείωση του χρόνου επεξεργασίας και διακίνησης της μετεωρολογικής πληροφορίας μέσω της αναβάθμισης της επεξεργαστικής ισχύος των συστημάτων και της ταχύτητας του δικτύου της ΕΜΥ. Παράλληλα, επιτυγχάνονται η αυτοματοποίηση των διαδικασιών αποστολής και λήψης μετεωρολογικών πληροφοριών και η δημιουργία νέων εξειδικευμένων μετεωρολογικών πληροφοριών.

Μελέτη του κλίματος

Καθοριστικό κρίνεται και το δεύτερο έργο με τίτλο «Προμήθεια μετεωρολογικών σταθμών για την έγκαιρη προειδοποίηση φυσικών καταστροφών», το οποίο ξεκινά μέσα στον Δεκέμβριο, με προϋπολογισμό 6.163.155 ευρώ, και αναμένεται να ολοκληρωθεί έπειτα από 17 μήνες.

Αντικείμενό του είναι η μελέτη του κλίματος, του καιρού και κυρίως των έντονων καιρικών φαινομένων που έχουν αυξηθεί σε συχνότητα λόγω της κλιματικής αλλαγής και αποτελεί μείζον θέμα για τους φορείς της κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης που εμπλέκονται στην Πολιτική Προστασία.

Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι τα δεδομένα που θα προκύπτουν από αυτό το δίκτυο σύγχρονων αισθητήρων θα διατίθενται αρχικά με αυτοματοποιημένες διαδικασίες στους αρμόδιους φορείς και υπηρεσίες και στη συνέχεια στους πολίτες μέσω της νέας ιστοσελίδας της ΕΜΥ, με τρόπο εύκολο και φιλικό.

Ωστόσο, στόχος του συγκεκριμένου έργου είναι να προβλέπει την εκδήλωση των έντονων καιρικών φαινομένων με ακρίβεια ώρας και χωρικού σημείου. Ετσι η ΕΜΥ θα μπορεί άμεσα να στέλνει τα δεδομένα στην Πολιτική Προστασία για επιχειρησιακή αξιολόγηση και αξιοποίηση.

Αναλυτικά στο έργο περιλαμβάνονται η προμήθεια, η εγκατάσταση και η παραμετροποίηση στα ακόλουθα:

Α. Δίκτυο Υδρολογικών Αυτόματων Μετεωρολογικών Σταθμών.

Τριάντα συστήματα Υδρολογικών Αυτόματων Μετεωρολογικών Συστημάτων (ΥΑΜΣ) τα οποία θα εγκατασταθούν σε αντίστοιχο αριθμό σημείων.
Διασύνδεση/διαλειτουργικότητα των ΥΑΜΣ με τα δύο υπάρχοντα συστήματα σταθμών βάσης, ως βασική υποδομή για τη λήψη, την επεξεργασία, τη διανομή και την αρχειοθέτηση των δεδομένων του δικτύου ΥΑΜΣ, καθώς και την επιχειρησιακή παρακολούθησή του και τη διαχείριση στα κέντρα δεδομένων της ΕΜΥ (κύριος κόμβος) και του μετεωρολογικού κέντρου ΑΤΑ στη Λάρισα (εφεδρικός κόμβος).
B. Δίκτυο Αισθητήρων Ανίχνευσης Ατμοσφαιρικών Ηλεκτρικών Εκκενώσεων.

Δώδεκα συστήματα αισθητήρων Ατμοσφαιρικών Ηλεκτρικών Εκκενώσεων (ΑΗΕ) που θα εγκατασταθούν σε αντίστοιχο αριθμό μετεωρολογικών κλιμακίων ανά την επικράτεια.
Δύο συστήματα ως βασική υποδομή για τη λήψη, την επεξεργασία, τη διανομή και την αρχειοθέτηση των δεδομένων, του δικτύου των ΑΗΕ καθώς και την επιχειρησιακή παρακολούθησή του και τη διαχείριση που θα εγκατασταθούν στα κέντρα δεδομένων της ΕΜΥ (κύριος κόμβος) και του μετεωρολογικού κέντρου ΑΤΑ στη Λάρισα.
Γ. Συστήματα λήψης, επεξεργασίας και παραγωγής προϊόντων από δεδομένα μετεωρολογικών δορυφόρων.

Δύο συστήματα λήψης, επεξεργασίας και παραγωγής προϊόντων από δεδομένα μετεωρολογικών δορυφόρων τα οποία θα εγκατασταθούν στους δύο βασικούς κόμβους του δικτύου της ΕΜΥ στο Ελληνικό και στο μετεωρολογικό κέντρο ΑΤΑ στη Λάρισα.
Δύο εικονικά συστήματα ως βασική υποδομή οπτικοποίησης των δεδομένων από μετεωρολογικούς δορυφόρους που θα εγκατασταθούν σε υπάρχοντα εικονικό εξοπλισμό στα κέντρα δεδομένων της ΕΜΥ.

Διαχείριση

Στα πλημμυρικά φαινόμενα των προηγούμενων ημερών αναφέρεται ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, μέσω της Realnews, και επισημαίνει ότι τα σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία θα συμβάλουν στην έγκαιρη διαχείριση των έκτακτων φυσικών φαινομένων.

«Η κλιματική κρίση είναι παρούσα και γίνεται συνεχώς αντιληπτή με ακραία φαινόμενα, συχνά και τοπικής εμβέλειας. Πριν από λίγες ημέρες είχαμε τα δραματικά γεγονότα στη Ρόδο και στη Λήμνο όπου δυστυχώς τα μετεωρολογικά μοντέλα δεν είχαν εντοπίσει την τοπικότητα του κύματος κακοκαιρίας. Με τεχνολογικά εργαλεία μπορούμε να έχουμε ακριβέστερη εικόνα των χαρακτηριστικών αυτών των φαινομένων ώστε να διαχειριζόμαστε εγκαίρως τις έκτακτες καταστάσεις και να προστατεύουμε ανθρώπινες ζωές», δηλώνει στην «R» ο Δ. Παπαστεργίου.

Ο υπουργός, παράλληλα, υπογραμμίζει ότι στόχος και προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι η αξιοποίηση της τεχνολογίας για τους πολίτες και τη χώρα. «Αναβαθμίσαμε με πόρους του ΕΣΠΑ το δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών επιφανείας και ανώτερης ατμόσφαιρας της ΕΜΥ, ενώ προχωρούμε με χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης στην προμήθεια μετεωρολογικών σταθμών για την έγκαιρη προειδοποίηση φυσικών καταστροφών. Η μελέτη του κλίματος, του καιρού και κυρίως των έντονων καιρικών φαινομένων είναι ένα κρίσιμο ζήτημα για τη αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την ενίσχυση της πολιτικής προστασίας. Με τεχνολογικά εργαλεία διευρύνουμε τις δυνατότητές μας και σε αυτό το πεδίο. Φυσικά, θα διαθέτουμε πολύτιμα δεδομένα και μέσω των δορυφόρων του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει θέσει ως κυβερνητική προτεραιότητα την αξιοποίηση ”έξυπνων” τεχνολογιών για την αναβάθμιση της ανθεκτικότητας της χώρας», καταλήγει ο Δ. Παπαστεργίου.

Τέσσερις φορείς για τον καθαρισμό ενός ρέματος!

Πώς οι δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές διαδικασίες καθυστερούν την υλοποίηση χρήσιμων αντιπλημμυρικών έργων σε περιοχές υψηλού κινδύνου

Μπορεί ο σχεδιασμός των αντιπλημμυρικών έργων να προχωρά, ωστόσο, και στις 13 περιφέρειες της χώρας η υλοποίησή των κρίσιμων υποδομών καθυστερεί, ακόμα και αν πρόκειται για περιοχές που αντιμετωπίζουν πολύ υψηλό κίνδυνο εκδήλωσης πλημμυρών. Όπως δήλωσε την προηγούμενη Τρίτη στον RealFM 97,8 ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος, μπορεί να απαιτηθούν έως και 12 χρόνια για την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων ενός αντιπλημμυρικού έργου!

Τις δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές διαδικασίες επιβεβαιώνει και ο Χριστόδουλος Τοψίδης, περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, προσθέτοντας ότι καθυστερήσεις σημειώνονται σε κάθε στάδιο υλοποίησης ενός αντιπλημμυρικού έργου. «Για την ανάθεση ενός έργου χρειαζόμαστε έξι μήνες αν δεν υπάρχουν ενστάσεις. Προσωπικά, μου έτυχε ένα αντιπλημμυρικό έργο 2.200.000 ευρώ στον νομό Ροδόπης, έγιναν ενστάσεις και το έργο πήγε πίσω».

Παράλληλα, ο Χρ. Τοψίδης τονίζει ότι αν και τα αντιπλημμυρικά έργα έχουν περάσει στην ευθύνη των περιφερειών από το 2018, δεν έχουν στη διάθεσή τους τα απαραίτητα κονδύλια. «Με έναν πρόχειρο προϋπολογισμό, για να γίνουν όλα τα έργα όλων των ρεμάτων που είναι στην ευθύνη της περιφέρειας μπορεί να χρειάζονται και 500 εκατ. ευρώ, χρήματα που δεν υπάρχουν. Επομένως, ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα πέραν της γραφειοκρατία; είναι και το οικονομικό».

Ένα τρίτο πρόβλημα είναι η αλληλοκάλυψη αρμοδιοτήτων, αφού για τον καθαρισμό ενός ρέματος μπορεί να εμπλέκονται ακόμα και τέσσερις φορείς, δηλαδή ο δήμος, η περιφέρεια, το αρμόδιο δασαρχείο και οι υπηρεσίες του υπουργείου Εσωτερικών. «Μας έχουν δώσει την αρμοδιότητα για να γίνουν όλα τα αντιπλημμυρικά έργα των ρεμάτων, που είναι στην ευθύνη της περιφέρειας, χωρίς να μας έχουν δώσει τον καθολικό έλεγχο. Για να πάμε να καθαρίσουμε ένα ρέμα πρέπει να πάρουμε έγκριση από το αντίστοιχο δασαρχείο για την κοπή των δέντρων που υπάρχουν μέσα. Όλα αυτά οδηγούν σε καθυστέρηση. Είναι ένα θέμα που το έχω θέσει στον υπουργό Περιβάλλοντος από τις πρώτες ημέρες ανάληψης των καθηκόντων μου».

Μέχρι σήμερα, σημειώνει ο περιφερειάρχης, δεν είναι σαφές ποια ρέματα είναι στην ευθύνη ποιων. «Περιμένουμε αυτό να λυθεί με τη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης που προωθεί ο υπουργός Εσωτερικών, Θεόδωρος Λιβάνιος. Δηλαδή, ποιος καθαρίζει το ρέμα που είναι μέσα σε έναν δήμο ή σε έναν οικισμό; Η περιφέρεια ή ο δήμος; Ποιος καθαρίζει τα ρέματα που είναι στον ορεινό όγκο; Η περιφέρεια ή το δασαρχείο; Υπάρχουν συνέργειες και συνεργασίες που οδηγούν σε καθυστερήσεις. Είναι ζητήματα που πρέπει να τα δούμε σε πιο ολοκληρωμένη βάση δεδομένου ότι η κλιματική αλλαγή ήρθε για να μείνει».

Ακραία φαινόμενα
Στα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως τα πρόσφατα που σημειώθηκαν στη Ρόδο και στη Λήμνο, αναφέρθηκε ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας, Ευθύμης Λέκκας, λέγοντας ότι ο μεγάλος όγκος βροχής είναι μόνο ένας από τους παράγοντες που προκαλούν τις καταστροφές.

«Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που συνθέτουν τον κίνδυνο, όπως η ραγδαιότητα, η διεύθυνση που πέφτει η βροχή και ο άνεμος. Το πλαίσιο, ιδίως σε αυτές τις παράκτιες περιοχές, είναι ιδιαίτερα τρωτό. Ο κίνδυνος από τη μια μεριά είναι μεγάλος και αυξάνει με την κλιματική κρίση. Από την άλλη η τρωτότητα είναι αυξημένη και έχει να κάνει με γρήγορη ανάπτυξη στους παράκτιους, τουριστικούς οικισμούς χωρίς πολεοδομικό και χωροταξικό σχέδιο, χωρίς εν τέλει καμία πρόνοια. Στο ρέμα της Ιαλυσού, για παράδειγμα, υπάρχουν τουλάχιστον 10-15 πολυτελείς κατασκευές, οι οποίες έχουν καταλάβει τη μισή κοίτη του ποταμού», εξηγεί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι πόλεις να μην μπορούν να υποδεχθούν ακραία φαινόμενα όπως αυτά που σημειώνονται τα τελευταία χρόνια και δημιουργούνται πλημμύρες.

Ερωτηθείς για τις πιθανές λύσεις ο Ευθ. Λέκκας εμφανίζεται επιφυλακτικός. «Η κατάσταση είναι πράγματι αδιέξοδη. Κανονικά, θα έπρεπε να γκρεμιστούν κτίρια για να θωρακιστούν ειδικά οι νησιωτικές και παράκτιες περιοχές. Δυστυχώς, δεν υπάρχει λύση. Δεν μπορεί να γίνει κάτι μέσα στα πολεοδομικά συγκροτήματα. Αυτοί που λένε πως θα κάνουμε μια εκτροπή του ποταμού να μην περνάει μέσα από την πόλη και πλημμυρίζει, είναι εντελώς εκτός σημερινής πραγματικότητας. Θα χρειαζόταν πλήρης ανασχεδιασμός της περιοχής, κάτι που δεν είναι ούτε τεχνικά ούτε οικονομικά εφικτό», καταλήγει.