Γιατί ο LEΧ σπάει πάλι… τα κοντέρ:Αυθεντικός αντιστάρ, με πολιτικό στίχο που εξυμνεί τη συλλογικότητα

Δεν έχουν περάσει παρά μόνο 10 ημέρες από την κυκλοφορία του νέου άλμπουμ του LEX, (κατά κόσμον Αλέξης Λαναράς) και όλος ο κόσμος ασχολείται με το “Για την Κουλτούρα”. Αυτός είναι ο τίτλος της δουλειάς που περίμεναν πως και πως πάνω από τους υπολογιστές του και τα κινητά τους τηλέφωνα εκατοντάδες χιλιάδες νέοι σ’ όλη τη χώρα. Νέοι μόνο; Και όμως, όχι. Ο LEX ταξιδεύει μουσικά και στιχουργικά και μεγαλύτερες γενιές (κυρίως τη δική του, είναι 40 ετών) και δείχνει να παίρνει τη σκυτάλη από τους μεγάλους ροκ ποιτητές της Θεσσαλονίκης των 80ς και των 90ς (Αγγελάκας, Παυλίδης κτλ) ως Θεσσαλονικιός και ο ίδιος (άλλωστε οι αναφορές του στην πόλη είναι πλούσιες σε πολλά από τα τραγούδια του, “υγρή Θεσσαλονίκη είναι το σπίτι μας, τρέχουν οι σταγόνες από τη μύτη μας”).

Γιατί ο κόσμος γουστάρει τόσο πολύ τον LEX, έναν ακριβοθώρητο ράπερ ο οποίος δεν παρουσιάζεται σχεδόν ποτέ δημοσίως παρά μόνο στα live του χωρίς να δίνει συνεντεύξεις και χωρίς να πολυπαίζει με τα social media; Η απάντηση δεν είναι εύκολο να δωθεί. Ωστόσο, αυτό που δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς είναι ότι ο “βραχύσωμος ράπερ” περιγράφει καλύτερα από κάθε άλλον το σημερινό γκρίζο κόσμο μεγάλης μερίδας της ελληνικής νεολαίας και όχι μόνο. Μ’ άλλα λόγια ο LEX είναι βαθιά πολιτικός, απίστευτα λυρικός χωρίς να γίνεται στιγμή βαρετός.

Ολες οι προκλήσεις της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας είναι παρούσες στα κομμάτια του. Η ανεργία, η φτώχεια των λαϊκών στρωμάτων, οι ανισότητες, η έμφυλη βία, οι γυναικοκτονίες, η αστυνομική βία, τα πάντα. Με γλώσσα απλή, κατανοητή, που δεν μασά τα λόγια της και φλερτάρει εντόνως με το underground και με το ύφος των παλιών καταραμένων ποιητών από την Ελλάδα και τον κόσμο. Μέσα από τα κατάλληλα μουσικά μοτίβα (υποβλητικά συνήθως σ’ ένα σχετικό χαμηλό τέμπο) σηκώνει ένα τεράστιο στοπ στη συνήθη αυτοαναφορικότητα της trap και μέρους της εμπορικής rap και αναλαμβάνει την ευθύνη να μας διηγηθεί καθημερινές αστικές ιστορίες για ανθρώπους της διπλανής πόρτας.

Η προσέγγιση του LEΧ, μουσικά και στιχουργικά, είναι απολύτως ρεαλιστική. Η πραγματικότητα όχι μόνο δεν αγνοείται αλλά περιγράφεται με χειρουργικής ακρίβειας λεπτομέρειες έτσι ώστε στη συνέχει να αποδομηθεί ως ένα σύμπαν ανοίκειο, μη βιώσιμο. Ταυτόχρονα δίνεται χώρος στην ελπίδα, στην προσμονή για ένα καλύτερο μέλλον, που θα έρθει ως δια μαγείας από κάποιο από μηχανής θεό αλλά από την ίδια τη δράση των ανθρώπων.

• Ο LEX πιστεύει πολύ στο μαζί, στο κοινό, στην ομάδα σε μία εποχή κατά την οποία συνήθως αποθεώνεται το εγώ και τα παράγωγά του (“Και όταν τα λέμε όλοι μαζί, οι φωταγωγοί μυρίζουν γιασεμί”). Και αυτό είναι σπάνιο.

Η δημοφιλία του, κόντρα σε κάθε προγνωστικό, προφανώς και οφείλεται στην πρωτοτυπία του, τη στιχουργική και τη μουσική. Είναι μάλλον τόσο ειλικρινής και τόσο παραστατικός που δεν χρειάζεται τίποτα παρά μόνο την τέχνη του για να απευθυνθεί στο κοινό. Γι’ αυτό και αφήνει κατά μέρος τις παρουσιάσεις, τις εξομολογήσεις, τις πάσης φύσεως μιντιακές προσεγγίσεις έτσι ώστε να επικοινωνήσει με τον κόσμο στρέιτ μέσα από τα τραγούδια του και μόνο.

• Δεν είναι, σε καμία περίπτωση, τυχαίο ότι χωρίς σχεδόν διαφήμιση και με όπλο την από στόμα σε στόμα αναπαραγωγή, ο LEX γέμισε ασφυκτικά το καλοκαίρι του 2022 χώρους όπως το γήπεδο της Νέας Σμύρνης και το Καυτανζόγλειο Στάδιο της Θεσσαλονίκης. 

Ο κόσμος, όχι μόνο νέοι όπως ήδη τονίστηκε, εκτιμά την ιδιοσυγκρασία του και την σαφέστατη ταξική του τοποθέτηση (που φυσικά δεν χωρά σε κομματικά στεγανά). Δεν πρόκειται για “προλεταριακό μελό” όπως ήδη γράφτηκε (Καθημερινή). Αυτογνωσία μπορεί να το χαρακτηρίσει κανείς. Ξέρω ποιος είμαι, από που έρχομαι, για ποιους θέλω να μιλήσω. Μ’ έναν τρόπο μάλιστα αυθεντικά λαϊκό που παραπέμπει πολλές φορές ακόμα σε μία προσέγγιση ρεμπέτικη (προσαρμοσμένη στα μέτρα και στη γλώσσα της εποχής).

Λέει, ας πούμε, στο κομμάτι “Αλήτικη Αγάπη” του νέου άλμπουμ του: “στα συνοικιακά γυράδικα, με τις φτηνές ρετσίνες, στις λέσχες που βρωμοκοπούν τσιγάρα οι κουρτίνες, μέσα στα σπίτια χωρίς ρεύμα όπου μωρά μπουσουλάνε, ό,τι σταυρό και αν κουβαλάμε όλοι κάτι αγαπάμε”. Δεν σας θυμίζουν λίγο Ακη Πάνου αυτοί οι στίχοι;

Δεν πρέπει να απορείς κανείς γιατί ένα τέτοιο φαινόμενο απουσιάζει σχεδόν τελείως από τα κυρίαρχα media και ιδιαίτερα από την τηλεόραση. Μιλάμε για κόσμους αντίθετους, ίσως παράλληλους που δεν τέμνονται σε κανένα σημείο του ορίζοντα. Τι θα έχει να πει ο LEX σ’ ένα δελτίο ειδήσεων, σ’ ένα talk show ή σε ένα πρωινάδικο; Ο “λαμπερός” κόσμος δεν ταιριάζει σ’ έναν σκοτεινό πρίγκιπα που μιλά αυτά που πολλοί δεν θέλουν ούτε να ακούν. Για τα παιδιά “στα εικοσιτετράωρα” για παράδειγμα που “δεν κοιμούνται ποτέ, κάνουν ραπ και δουλειές”. Τα mainstream media τείνουν να τον μισήσουν γιατί δεν μπορούν να τον εγκλωβίσουν στα δίχτυα τους, στα δικά τους μέτρα και σταθμά, τα οποία όχι μόνο ξεπερνά αλλά αγνοεί, σαν να μην υπάρχουν.

O LEX πιστεύει σ’ αυτούς που απευθύνεται. Πιστεύει στους ανθρώπους, δεν μιλά ποτέ για μάζα αλλά για ψυχές, υπάρξεις. Θυμάται τα όχι τόσο ευτυχισμένα χρόνια του (“από μικρό παιδί, μου λέγανε, κάτι δεν πάει καλά με εμένα, ναι”) για να πείσει ότι όλοι μπορούν να νικήσουν τα δικά τους σκοτάδια, όσο μαύρα και αν είναι αυτά. Δεν ονειροβατεί, ξέρει σε ποιο μέρος του πλανήτη και κάτω από ποιες συνθήκες δρα (“λένε πως στη χώρα μου έχει θάλασσα, προσέχω να βουτάω όπου τα πόδια μου πατώνουνε, γιατί μεσ’ το βυθό έχει πτώματα που με στοιχειώνουνε”) αλλά εργάζεται προς την κατεύθυνση του θριάμβου της ζωής όπως αυτή ορίζεται μέσα από τις καθημερινές πράξεις των ανθρώπων (“δεν είναι θέμα πως πεθαίνει κάποιος, αλλά πως ζει”).

• Κανένα μελό λοιπόν, μόνο αλήθειες, πολλές φορές ωμά διατυπωμένες. “Για το λαό” όπως λέει ο ίδιος, τουτέστιν για τον τύπο της διπλανής πόρτα, για το μετανάστη του 5ου ορόφου που του χαμογελά, τον νέο που τον καλεί να πει όλο και περισσότετερες ιστορίες για τη ζωή.

Μέσα σε 10 ημέρες το “Για την Κουλτούρα” έχει σπάσει τους μετρητές του Spotify με δεκάδες εκατομμύρια ακροάσεις. Τελικώς το αυθεντικά λαϊκό μπορεί να είναι και άκρως δημοφιλές και σε καμία περίπτωση ευτελές. Ενας ανθός που ανθίζει αν και τριγύρω μας περικυκλώνουν τα σκουπίδια. Τα διαμάντια, έτσι και αλλιώς λάμπουν, ακόμα και μέσα στη λάσπη.

Η δημοφιλία του album αποδεικνύει, τέλος, και κάτι άλλο. Το πολιτικό τραγούδι ζει και βασιλεύει. Ο LEX γράφει πολιτικό στίχο, διατυπώνει αιχμηρή κριτική στα κακώς κείμενα και μέσα από τα λεγόμενά του αποθεώνει τη συλλογικότητα που τόσο έχει συκοφαντηθεί στις μέρες μας. “Η νίκη του ενός δεν θα είναι ποτέ αρκετή”. Το λες και σύμπτυξη της φιλοσοφίας του σε εννέα λέξεις.