Χριστοδουλάκης στο libre: Στην Αριστερά η παραμικρή διαφωνία φθάνει ως το προπατορικό αμάρτημα

«Οι πολίτες θα αποφασίσουν αν θέλουν να τριτώσουν τα πειράματα με το επιτελικό κράτος και τα συνεχή αδιέξοδα στην ακρίβεια, την υγεία και την ασφάλεια ή να δώσει την ευκαιρία να εφαρμοστεί ένα αξιόπιστο σχέδιο ανόρθωσης της χώρας», δηλώνει στο libre ο Ομότιμος καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νίκος Χριστοδουλάκης.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλά επίσης για το βιβλίο με θέμα «τα οικονομικά της δικτατορίας», την «σκληρή δεξιά ατζέντα», που όπως λέει «θα ενισχυθεί γιατί το επόμενο διάστημα θα δανειστεί λάμψη από τις επιτυχίες του Τραμπ και των ευρωπαϊκών ομοϊδεατών τους», τις εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ αλλά όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη μετά την εκλογή Τραμπ.

Συνέντευξη

–Κύριε Χριστοδουλάκη, θα ήθελα να σας ρωτήσω πρώτα απ’ όλα, σχετικά με το συνέδριο με θέμα «Τα οικονομικά της δικτατορίας 1967 – 1974» και το ομώνυμο βιβλίο που εκδόθηκε στη συνέχεια. Ποια ήταν η αφορμή γι’ αυτή τη συλλογική προσπάθεια της οποίας είχατε τον συντονισμό και την επιμέλεια; Και τελικά πόσο… καλά πήγε η οικονομία την περίοδο της δικτατορίας;

Χρονική αφορμή ήταν τα 50 χρόνια που έκλεισαν φέτος από την πτώση της Χούντας και γίνονται μια σειρά απολογισμοί και αξιολογήσεις τόσο για τις πληγές που άφησε όσο και για την πορεία που είχε μετά η χώρα για να ορθοποδήσει από την καταστροφή στα διάφορα μέτωπα: εθνικά, πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά. Ουσιαστική αιτία ήταν όμως η επαίσχυντη προπαγάνδα που έχει στηθεί επί πολλά χρόνια, ότι ναι μεν η Χούντα ακρωτηρίασε τον ελληνισμό με την προδοσία της Κύπρου, ναι εντάξει έγιναν και μερικές αβαρίες με όσους δεν καθόταν φρόνιμα, αλλά βρε παιδί μου στα οικονομικά ήταν παράδεισος. Δουλειές άνοιξε, μισθούς αύξησε, επενδύσεις έφερε, άσε που ήταν ηθική και ακέραιη πριν τα καταστρέψει όλα η Δημοκρατία.

Ε λοιπόν, το βιβλίο αποδεικνύει με στοιχεία, μετρήσεις και επιχειρήματα ότι όλα αυτά ήταν χοντροκομμένα παραμύθια. Η Χούντα μας κληρονόμησε μια οικονομία με μεγαλύτερο δημόσιο χρέος, πολύ υψηλό πληθωρισμό, άχρηστες επενδύσεις, τεράστιο εξωτερικό έλλειμμα και ένα διεφθαρμένο σύστημα διοίκησης ντυμένο στο χακί. Ακόμα και οι αποθήκες οπλισμού βρέθηκαν άδειες όταν χρειάστηκε να γίνει επιστράτευση το 1974!

-Το σύστημα των κομμάτων φαίνεται ότι μετά την περίοδο των μνημονίων ανασυντάσσεται. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κατακερματιστεί, με τους πλέον αισιόδοξους σ’ αυτό τον χώρο να περιμένουν την αναγέννησή του από τον Αλέξη Τσίπρα. Από την άλλη αυτό που κάποτε ονομάστηκε «δεξιά πολυκατοικία» αποκτά ρωγμές. Ο βασικός εκφραστής, δηλαδή η ΝΔ, αντιμετωπίζει προβλήματα εκ των έσω, ενώ νέα πολιτικά σχήματα όπως αυτό της κ. Λατινοπούλου αποκτούν σταθερά επιρροή λόγω κυρίως της υπερπροβολής τους από κάποια ΜΜΕ. Μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα;

Προβλέψεις για τα κόμματα δεν συνηθίζω να κάνω, σενάρια όμως μπορώ να σας πω διάφορα ανάλογα με το ποιες πρωτοβουλίες θα λάβουν οι ενδιαφερόμενοι. Για παράδειγμα, η σκληρή δεξιά ατζέντα θα ενισχυθεί γιατί το επόμενο διάστημα θα δανειστεί λάμψη από τις επιτυχίες του Τραμπ και των ευρωπαϊκών ομοϊδεατών τους. Όμως η ΝΔ δεν θα παραμείνει αδρανής αλλά θα ενσωματώσει ορισμένα εμβληματικά σημεία του ρεύματος, έτσι ώστε να ανακόψει τις διαρροές και να επιβεβαιώσει ότι αυτή είναι το ακατάλυτο «μαντρί» του συντηρητικού χώρου, τον τοίχο του οποίου μπορείς μερικές φορές να κλωτσάς αλλά ποτέ να μην τον αφήνεις.

Τώρα στην αριστερά τα πάθη είναι πάντα μεγαλύτερα και πιο διαλυτικά γιατί λείπει η συμπαγής παράδοση μιας πολύχρονης εξουσίας και επιπλέον η παραμικρή διαφωνία επενδύεται με ιδεολογικές ερμηνείες και αμοιβαίες κατάρες που φτάνουν έως το προπατορικό αμάρτημα. Οι προχθεσινές εκλογές ανέκοψαν αυτή την αυτοκτονική συμπεριφορά, αλλά είναι νωρίς να πούμε ότι την εκρίζωσαν.

–Ας πάμε τώρα στο ΠΑΣΟΚ. Η επανεκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη μπορεί να οδηγήσει στην άνοδο των ποσοστών του κόμματος; Μπορεί να γίνει πρώτο κόμμα το ΠΑΣΟΚ στις επόμενες βουλευτικές εκλογές;

Από τώρα φαίνεται ότι μετά την επανεκλογή Ανδρουλάκη πνέει δυνατός άνεμος. Φυσικά αυτό είναι μια καλή εκκίνηση αλλά ακόμα παραμένει δημοσκοπικό φαινόμενο. Για να κρατήσουμε την ενέργεια πρέπει τώρα να βάλουμε μπαταρίες και να την μετατρέψουμε σε πολιτική δύναμη και επιρροή. Αυτό θα γίνει με το Πρόγραμμα μας: ξεκάθαρες και κοστολογημένες προτάσεις, πρωτοβουλίες σε όλα τα μέτωπα που βασανίζουν τα νοικοκυριά, διαρκής παρουσία στις περιφέρειες της χώρας για να υφάνουμε ξανά τον ιστό του ΠΑΣΟΚ με τους πολίτες. Δεν φτάνει να λέμε «ωραία χρόνια», θέλει και επίπονη δουλειά σε όλους τους χώρους.

Τώρα ποιο κόμμα θα βγει πρώτο στις εκλογές, οι πολίτες θα αποφασίσουν αν θέλουν να τριτώσουν τα πειράματα με το επιτελικό κράτος και τα συνεχή αδιέξοδα στην ακρίβεια, την υγεία και την ασφάλεια ή να δώσει την ευκαιρία να εφαρμοστεί ένα αξιόπιστο σχέδιο ανόρθωσης της χώρας, με ευθύνη και αποτέλεσμα όπως μόνο το ΠΑΣΟΚ γνωρίζει να κάνει και το έχει αποδείξει πλειστάκις στο παρελθόν.

–Είναι αρκετό το μοίρασμα της κομματικής εξουσίας στους εσωτερικούς αντιπάλους;

Το κόμμα δεν είναι λάφυρο για να κάνουμε διαμοιρασμό, όπως οι Ρωμαίοι στρατιώτες που έσκισαν τον χιτώνα του Ιησού. Σύνθεση γίνεται. Πιστεύω πως στην προεκλογική καμπάνια ακούστηκαν ενδιαφέροντα πράγματα από όλους τους υποψήφιους και χρήσιμο θα ήταν να τα εντάξουμε θετικά στο Πρόγραμμα και την λειτουργία μας. Βέβαια και διαφωνίες θα υπάρχουν και φιλοδοξίες θα φυτρώσουν ξανά, δεν γίναμε ξαφνικά κατηχητικό σχολείο. Αλλά χίλιες φορές να έχεις χορωδία που καμμιά φορά φαλτσάρει, παρά να λες μόνο το δικό σου μονόλογο χωρίς έλεγχο και αντίκρουση. Δημοκρατία σημαίνει να ακούς και τους άλλους και στο τέλος να δέχεσαι το αποτέλεσμα – όπως είπε και ο Γερουλάνος προεκλογικά.

–Ανεξάρτητα ωστόσο από το τι θα συμβεί στα κόμματα και ποιος θα κερδίσει τις επόμενες εκλογές, υπάρχουν ιδιαίτερα σοβαρά ζητήματα για τους πολίτες με βασικότερο όλων την ακρίβεια. Πως μπορεί να επιλυθεί – αν μπορεί – αυτό το τεράστιο ζήτημα;

Μα ακριβώς, τις εκλογές θα τις κερδίσει όποιος έχει σοβαρή απάντηση σε αυτά τα σοβαρά ζητήματα. Η μάχη για την ακρίβεια χάθηκε γιατί εξαρχής την υποτίμησε η κυβέρνηση. Την μία λέγοντας ότι ο πληθωρισμός είναι εισαγόμενος, αλλά ξεχνώντας ότι η επακόλουθη πυροδότηση της ακρίβειας ήταν μια διαδικασία εσωτερικής απληστίας που την επέβαλαν οι ολιγοπωλιακές δομές στην παραγωγή και την εμπορία βασικών αγαθών. Για αυτό βλέπουμε μέχρι σήμερα θηριώδη κέρδη για τις αλυσίδες τροφίμων, την στιγμή που η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών έχει στραγγίσει. Έτσι ο εισαγόμενος πληθωρισμός εξελίχθηκε σε εσωτερικό και μονιμοποιήθηκε.

Την άλλη όταν αρνήθηκε να μειώσει τον ΦΠΑ στα τρόφιμα και τα καύσιμα, πράγμα που – αν γινόταν – θα ξεφούσκωνε το πρώτο κύμα ακρίβειας και θα επέτρεπε μια καλύτερη οργάνωση της άμυνας του καταναλωτή. Γλυκάθηκε όμως από τα αυξημένα έσοδα που έπαιρνε με τις ψηλότερες τιμές των προϊόντων και προτίμησε να μοιράζει επιδόματα για να συσφίξει τις πελατειακές σχέσεις που άρχισαν να ραγίζουν.

Απέναντι σε αυτά τα δυσάρεστα, το ΠΑΣΟΚ έχει ξεκάθαρες προτάσεις: Μείωση ΦΠΑ στα βασικά είδη, σκληροί έλεγχοι της αγοράς για όσους κλέβουν φόρους, έκτακτη φορολόγηση υπερκερδών στις μεγάλες εταιρείες, ενίσχυση των χαμηλότερων εισοδημάτων και αρκετά άλλα. Α ναι, και κινητοποίηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού για τις εναρμονισμένες πρακτικές στις ολιγοπωλιακές αγορές με τις οποίες ανεβάζουν και διατηρούν τις τιμές ψηλά. Μόλις προχθές, ο πρόεδρος των σούπερ-μάρκετ είπε ότι δεν πρόκειται να κατεβάσουν τις τιμές τους. Αν και αποτελεί ξεκάθαρη παρότρυνση εναρμονισμένης κερδοσκοπίας, η κυβέρνηση κάνει σαν μην άκουσε τίποτα!

–Και κάτι τελευταίο. Η ενωμένη Ευρώπη μπορεί να αντέξει μετά την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ και τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζουν χώρες – πυλώνες, όπως η Γερμανία και η Γαλλία;

Μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτούνες! Αν επέλεγε να κάτσει στα αυγά της και να αφήσει τους τρεις μεγάλους ΗΠΑ, Κίνα και Ρωσία να αλωνίζουν τον πλανήτη, τότε δεν θα υπήρχαν τέτοιες ανησυχίες. Το μέλλον της θα ήταν χαμηλών πτήσεων και το όραμα της μίζερο και ανέπνευστο. Ευτυχώς όμως διάλεξε το μεγάλο γήπεδο των διεθνών προκλήσεων και θέλει να πρωταγωνιστήσει σε πολλά μέτωπα: από το κλίμα και την ελευθερία των λαών, έως τις νέες τεχνολογίες και το κοινωνικό κράτος, και από την εσωτερική ενοποίηση έως την εξωτερική άμυνα. Χωρίς αυτά θα ήταν μια Ευρώπη χωρίς ψυχή που όλοι θα καταφρονούσαν. Με αυτά βέβαια που επιδιώκει έχει απαιτήσεις και από τις κυβερνήσεις και από τους πολίτες και εδώ θα δοκιμαστεί τα επόμενα χρόνια.

Τι χρειάζεται για να συμβούν αυτά; Μα τα προφανή: Χρήματα σε ευρω-ομόλογα από τους Βόρειους για τα διευρωπαϊκά δίκτυα, σοβαρότητα και υπευθυνότητα για τις αναγκαίες προσαρμογές από τους Νότιους, και ενεργητικές πρωτοβουλίες στην διεθνή σκηνή με ισότιμες συμμετοχές – χωρίς λούφα και ιδιοτελές κρύψιμο όπως κάνουν μερικοί τώρα. Έτσι μόνο θα πετύχουμε. Ίσως η Ευρώπη δεν καταγάγει θριάμβους, πιστεύω όμως ότι θα διασώσει την αξιοπρέπεια της και θα ανοίξει νέους δρόμους.