Σφοδρή πολιτική αντιπαράθεση ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ για τα απομνημονεύματα Μέρκελ περί Σαμαρά και Τσίπρα-“Σφήνα” ΠΑΣΟΚ για Παπανδρέου

Στο βιβλίο της η Άνγκελα Μέρκελ εξιστορεί αποκαλυπτικές πτυχές για την ταραγμένη ελληνική περίοδο από την υπογραφή του πρώτου μνημονίου μέχρι και το δημοψήφισμα του 2015 και ό,τι ακολούθησε. Σε ένα απόσπασμα, η πρώην καγκελάριος εκθέτει στην ουσία την κυβέρνηση Σαμαρά και τα αφηγήματά της για την περίοδο των μνημονίων χαρακτηρίζοντας την πολιτική του Αντώνη Σαμαρά ως «αποτυχημένη» καθώς δεν μπόρεσε «να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν». Παράλληλα συνδέει μόνο τον Αλέξη Τσίπρα με την προσπάθεια διάσωσης της χώρας, αναφέρει στα απομνημονεύματά της πως το δημοψήφισμα του 2015 ήταν ένας πολιτικός σχεδιασμός του τότε πρωθυπουργού ώστε να πετύχει μια καλύτερη διαπραγμάτευση υπέρ του ελληνικού λαού.

Σε ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ εξαπολύει πυρά στην κυβέρνηση της ΝΔ, λέγοντας πως όσοι διαβάσουν τα αποσπάσματα από το βιβλίο της Μέρκελ που αφορούν την Ελλάδα «θα διαπιστώσουν ότι είναι η εκδίκηση της ιστορίας για τα ψέματα με τα οποία το αντιΣYΡΙΖΑ μέτωπο και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατασυκοφάντησαν τις πολιτικές του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και την τότε κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ».

• Απο την πλευρά του ο εκπρόσωπος Τύπου της ΝΔ, Νίκος Ρωμανός  κατηγόρησε την Κουμουνδούρου για «αντιπολιτευτική εργαλειοποίηση των απομνημονευμάτων», ενώ κατέφυγε σε ειρωνείες.

«Από το αλήστου μνήμης “go back madame Merkel”, φτάσαμε στην αντιπολιτευτική εργαλειοποίηση των απομνημονευμάτων της κ. Μέρκελ από τον ΣΥΡΙΖΑ του 2024 (ή ό,τι έχει απομείνει από αυτόν). Το ζήσαμε και αυτό! Δεν περιγράφουμε άλλο…

Σε κάθε περίπτωση, η σημερινή ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ για τον κ. Τσίπρα, έχει τόση αξία, όση και οι διαπιστώσεις της κ. Μέρκελ για τα αγγλικά του», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ σε νέα σφοδρή ανακοίνωση, απάντησε στην ΝΔ πως «οι απομιμήσεις γηπεδικών συνθημάτων δεν μπορούν να κρύψουν πως η Νέα Δημοκρατία ενοχλήθηκε από ακόμη μια επιβεβαίωση πως η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είχε ένα ξεκάθαρο σχέδιο που είχε μοναδικό στόχο τη σωτηρία της χώρας».

«Πλέον βλέπουμε και η δική τους κυβέρνηση τι παρέλαβε και τι σχεδίασε και τι θα παραδώσει», τονίζει ο ΣΥΡΙΖΑ.

• Ανακοίνωση εξέδωσε και το ΠΑΣΟΚ προχώρησε καθώς στο βιβλίο της η Μέρκελ μίλησε και για τον Γιώργο Παπανδρέου τονίζοντας πως δεν μπορούσε να συνεννοηθεί μαζί του.

«Ο Παπανδρέου απάντησε ότι χρειάζεται χρόνο. Δεν πίστευα στ’ αυτιά μου. Εν μέσω αυτής της ασφυκτικής πίεσης να γίνει κάτι για την κατάσταση, ο ίδιος συμπεριφερόταν σαν να έχει όλο τον χρόνο του κόσμου μπροστά του», παρατηρείται σε ένα απόσπασμα του βιβλίου.

«Δεκαπέντε χρόνια μετά το ξέσπασμα της μεγάλης κρίσης ο ελληνικός λαός είναι εκείνος, που έχει κάνει τη γνήσια ιστορική καταγραφή γεγονότων και ευθυνών. Των ευθυνών της Νέας Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης Καραμανλή για τη χρεοκοπία τη χώρας, για τον εκτροχιασμό των δημόσιων οικονομικών. Για το γεγονός ότι παρέδωσε μία πρακτικά χρεοκοπημένη χώρα στην Κυβέρνηση Παπανδρέου και ΠΑΣΟΚ», ανέφερε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ, Δημήτρης Μάντζος αποφεύγοντας να μιλήσει για τις ευθύνες του κόμματος εκείνη την περίοδο.

«Των ευθυνών των συντηρητικών κυβερνήσεων σε Ευρώπη, -κυρίως σε Γερμανία και Γαλλία- για τη διαχείριση της μεγάλης κρίσης χρέους αλλά και για τη γνήσια, υπεύθυνη, πατριωτική στάση του ΠΑΣΟΚ που μόνο του απέναντι σε όλους κατάφερε να κρατήσει τη χώρα όρθια μέσα στην ΕΕ. Μόνο απέναντι και στην Νέα Δημοκρατία, που πρώτη πριν από τον ΣΥΡΙΖΑ κράδαινε το λάβαρο του αντιμνημονίου με αποτέλεσμα σήμερα η κα Μπακογιάννη να ομολογεί ότι αν δεν είχε αυτή την ανεύθυνη στάση έως το 2012 τουλάχιστον, η χώρα θα είχε βγει έως και 5 χρόνια νωρίτερα από το μνημόνιο. Όλα αυτά δεν είναι μια απλή υπόθεση, ένα στοίχημα δικαίωσης του ΠΑΣΟΚ, αλλά μία γνήσια πράξη αυτογνωσίας και μια ισχυρή εγγύηση ότι δεν θα επαναλάβουμε τα ίδια λάθη και ότι ο λαός μας δεν θα υποστεί τον ίδιο συλλογικό πόνο όπως στο παρελθόν», καταλήγει η ανακοίνωση.

Τι γράφει η Μέρκελ στο βιβλίο της

Μιλώντας για την πρώτη συνάντηση με τον Αλέξη Τσίπρα στο Βερολίνο τον Μάρτιο του 2015, η Μέρκελ σημειώνει «αδημονούσα, ομολογώ, να δω τι είδους προσωπικότητα θα είχα την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα. Ήταν είκοσι χρόνια νεότερός μου. Έως τότε είχαμε μιλήσει δύο φορές στο τηλέφωνο με διερμηνείς και είχαμε δύο σύντομες συναντήσεις σε συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες. Μου είχε κάνει καλή εντύπωση τότε· περισσότερα δεν μπορούσα να πω. Ήξερα από τις πρώτες μας συναντήσεις ότι μιλούσε καλά αγγλικά».

«Τον περίμενα στην είσοδο του Έρενχοφ της ομοσπονδιακής καγκελαρίας για να τον υποδεχτώ με στρατιωτικές τιμές. Η άφιξή του καθυστέρησε διότι θεώρησε απαραίτητο να κατέβει από το αυτοκίνητο μπροστά από την καγκελαρία και να χαιρετήσει ο ίδιος προσωπικά τους διαδηλωτές του κόμματος Ντι Λίνκε. Οι φωνές “Ζήτω η διεθνής αλληλεγγύη!” έφτασαν στ’ αυτιά μου από μακριά. Ήλπιζα μόνο η παραμονή του εκεί να μη διαρκέσει τόσο, ώστε να σκιάσει την ατμόσφαιρα της επίσκεψής του πριν καν αρχίσει. Ο Τσίπρας έφτασε πράγματι σύντομα και κατέβηκε από το αυτοκίνητο μ’ ένα φιλικό, αφοπλιστικό χαμόγελο. Τον χαιρέτησα και έκανα μια σύντομη παρατήρηση γι’ αυτό το προκαταρκτικό του πρόγραμμα. Μου απάντησε με αυτοπεποίθηση και διαλλακτικότητα ότι δεν πρέπει ποτέ να λησμονεί κανείς τους υποστηρικτές του. Συμφώνησα με χαμόγελο. Αμέτρητοι φωτογράφοι έστρεφαν τους φακούς τους πάνω μας. Βρισκόμασταν υπό στενή παρακολούθηση».

Στα αποσπάσματα που αφορούν την περίοδο Τσίπρα η Άνγκελα Μέρκελ επισημαίνει την αντίθεσή της στο σενάριο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, σενάριο που της είχε μεταφερθεί από αρκετούς συνομιλητές της. «Ήδη το καλοκαίρι του 2012 είχα σκεφτεί πολύ τα επιχειρήματα όσων ήθελαν να πείσουν την Ελλάδα να αποχωρήσει από την ευρωζώνη. Δεν κατάφεραν να με μεταπείσουν. Έκτοτε, η θέση μου ήταν ξεκάθαρη. Η Ελλάδα έπρεπε να παραμείνει μέρος της ευρωζώνης. Η εξώθηση μιας χώρας να αποχωρήσει από τη νομισματική ένωση θα μπορούσε να έχει απρόβλεπτες συνέπειες. Επιπλέον, από τη στιγμή που μια χώρα αποχωρούσε, θα αυξανόταν η πίεση στην επόμενη. Επίσης, το ευρώ ήταν κάτι περισσότερο από ένα απλό νόμισμα και η Ελλάδα ήταν το λίκνο της δημοκρατίας».

«Παρ’ όλα αυτά, επισήμανα στον Τσίπρα ότι υπήρχαν όροι που συνδέονταν με την παραμονή της χώρας του στην ευρωζώνη» αναφέρει χαρακτηριστικά.

• Η Άνγκελα Μέρκελ θυμάται και τα όσα έγιναν στην κατ΄ιδίαν συνάντησή τους, αλλά και στις κοινές δηλώσεις τους αργότερα:

«Η εντύπωση που αποκόμισα ήταν πως ο Αλέξης Τσίπρας ήταν πέρα για πέρα ανοιχτός στη συνεργασία και ήθελε να ψηλαφίσει σιγά σιγά τον δρόμο του σε ένα άγνωστο για κείνον έδαφος. Η προσέγγιση αυτή μου φάνηκε πολύ οικεία και συμπαθητική. Στη συζήτηση με τους συνεργάτες μας και ύστερα, στη διάρκεια του δείπνου, προσπαθήσαμε να βρούμε έναν τρόπο ώστε η νέα ελληνική κυβέρνηση να εκπληρώσει τις απαιτήσεις της τρόικας χωρίς να χρειαστεί να αθετήσει προεκλογικές υποσχέσεις. Κάτι σαν τετραγωνισμό του κύκλου δηλαδή. Πριν από το δείπνο δόθηκε μια συνέντευξη Τύπου, στο πλαίσιο της οποίας ο Τσίπρας κι εγώ προσφέραμε ένα μικρό επικοινωνιακό έργο τέχνης: φιλικό, προσηνές ύφος και οι δύο, καμία υπαναχώρηση από κανέναν απ’ τους δύο. Οι διαφορές ήταν μεγάλες, το ίδιο και η βούληση να βρεθεί λύση στο αδιέξοδο».

• Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η τοποθέτηση της πρώην καγκελαρίου για το καλοκαίρι του 2015, όταν η σύγκρουση της κυβέρνησης Τσίπρα με τους δανειστές κορυφώθηκε και οδήγησε στο δημοψήφισμα του Ιουλίου.

Η Άνγκελα Μέρκελ χαρακτηρίζει τις κινήσεις Τσίπρα ως αποτέλεσμα καλά προσχεδιασμένης στρατηγικής και δεν κάνει λόγο ούτε για απερισκεψία ούτε για κωλοτούμπα, όμως καταγράφει τον αιφνιδιασμό των Ευρωπαίων ηγετών, όπως οι Φρανσουά Ολάντ, Ντόναλντ Τουσκ, Κριστίν Λαγκάρντ και Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Περιγράφοντας τα όσα συνέβησαν στη Σύνοδο της 26ης Ιουνίου με τα περιθώρια να έχουν στενέψει επικίνδυνα και την Ε.Ε. να πιέζει ασφυκτικά στην πρότασή της για επιβολή νέων μέτρων λιτότητας η Μέρκελ αναφέρει ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός ήταν σιωπηλός μέχρι εκείνη να αποφασίσει να του δώσει τον λόγο: «”Αλέξη, δεν είπες τίποτα ακόμη. Σκοπεύεις να πάρεις τον λόγο;” “Όχι, ο Ντόναλντ έχει ήδη εξηγήσει τα πάντα”. “Και τι σκοπεύεις να κάνεις τώρα;” ρώτησα έκπληκτη. “Θα πάρω αμέσως το αεροπλάνο για Αθήνα και θα συσκεφτώ με το υπουργικό μου συμβούλιο για το τι θα κάνουμε” απάντησε ήρεμα. Έμεινα με το στόμα ανοιχτό. Έκανα τον γύρο του τραπεζιού και πλησίασα τον Ολάντ. Ήταν κι εκείνος έκπληκτος. Και οι δυο μας, όπως άλλωστε και οι άλλοι, είχαμε αποκομίσει σαφώς την εντύπωση πως ο Τσίπρας είχε αποδεχτεί το αποτέλεσμα των νυχτερινών διαπραγματεύσεων.

Ο Τουσκ είχε επίσης μιλήσει στο ίδιο μήκος κύματος. Επέστρεψα στον Τσίπρα και τον ρώτησα: “Και τι φαντάζεσαι πως θα προκύψει από τις διαβουλεύσεις;”. “Δεν ξέρω” απάντησε.”Πότε θα ξέρεις;” επέμεινα. “Αυτό θα σου το πω σήμερα, νωρίς το βράδυ”. Ο Ολάντ κι εγώ κανονίσαμε να γίνει μια τριμερής τηλεφωνική επικοινωνία. Ο Τσίπρας μάς είπε, στον Ολάντ και σ’ εμένα, ότι το υπουργικό του συμβούλιο αποφάσισε τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το συμφωνηθέν πρόγραμμα. Για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα έπρεπε να αποφασίσει ο λαός. Θα το ανακοίνωνε στους πολίτες του σε τηλεοπτικό διάγγελμα το ίδιο βράδυ. Μέχρι εδώ, όλα καλά, σκέφτηκα. Στη συνέχεια ρώτησα ποια ήταν η σύσταση της κυβέρνησής του προς τον λαό. “Όχι, φυσικά” είπε νέτα σκέτα. Απ’ όλα τα τηλεφωνήματα που έχω κάνει ποτέ στην πολιτική μου ζωή, αυτό εδώ μου επιφύλαξε ίσως τη μεγαλύτερη έκπληξη. Προς στιγμήν ο Ολάντ κι εγώ μείναμε άφωνοι».

Αναφορικά με τη Σύνοδο της 12ης Ιουλίου η Άνγκελα Μέρκελ καταγράφει: «Τα πράγματα είχαν σοβαρέψει για τα καλά, ο Τσίπρας είχε στην αντιπροσωπεία του εκλεκτούς τραπεζικούς εμπειρογνώμονες. Το δημοψήφισμα ήταν πια παρελθόν. Το πρωί συμφωνήσαμε στα βασικά σημεία ενός τρίτου προγράμματος διάσωσης με χρηματοδότηση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ). Χάριν ευχέρειας στις διεξοδικές διαπραγματεύσεις για το πρόγραμμα αυτό τις επόμενες ημέρες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χορήγησε στην Ελλάδα ένα δάνειο-γέφυρα. Στις 19 Αυγούστου 2015 η Μπούντεσταγκ ψήφισε υπέρ του νέου ελληνικού προγράμματος».

Η πρώην καγκελάριος περιγράφει και το ταξίδι της στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 2019 όταν τα μνημόνια ήταν πια παρελθόν: «Δείπνησα με τον Αλέξη Τσίπρα σε ένα εστιατόριο θαλασσινών στον Πειραιά. Μιλήσαμε ξανά για τον Ιούλιο του 2015, όταν η παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη βρισκόταν «στην κόψη του ξυραφιού», όπως του είπα. Ο Τσίπρας μού εξήγησε πως ήταν σημαντικό να δείξει στους πολίτες με έναν πειστικό τρόπο ότι η νέα κυβέρνηση είχε εξαντλήσει κάθε περιθώριο προκειμένου να απαλλαγεί από τη μισητή τρόικα. Όταν τα άλλα κράτη-μέλη αντιτάχθηκαν σ’ αυτό, κατέστη σαφές ότι επρόκειτο πλέον για ένα ζήτημα που αφορούσε κατά βάση τη στάση των Ελλήνων απέναντι στο ευρώ. Η πλειονότητα των Ελλήνων απέρριψε το πρόγραμμα, ήθελε ωστόσο να παραμείνει η χώρα στο ευρώ. Αυτό έδειξε η επανεκλογή του Τσίπρα στις νέες, πρόωρες εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2015. Το ευρώ είχε αποδειχτεί ισχυρότερο».