Σαμαράς/ Στην κομματική λήθη, ή σε αναζήτηση (νέας) υστεροφημίας;

Στο αφήγημα της Ν.Δ σχετικά με την περίοδο της οικονομικής κρίσης τα στερεότυπα αναφέρουν ότι την Ελλάδα χρεοκόπησε και έβαλε στο πρώτο μνημόνιο το ΠΑΣΟΚ και η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου, την διέσωσε και εξασφάλισε προοπτικές εξόδου, μετά το αναγκαστικό δεύτερο μνημόνιο, η κυβέρνηση Σαμαρά -Βενιζέλου, ανέστρεψε την πορεία και την έβαλε στο τρίτο (“αχρείαστο”) μνημόνιο η συγκυβέρνηση Τσίπρα- Καμμένου, και, τελικά, την ανέταξε πλήρως και την κατέστησε παγκόσμιο υπόδειγμα η σημερινή κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Από αυτό το αφήγημα απουσιάζουν πλήρως οι ευθύνες της κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή, τα “Ζάππεια” του Σαμαρά, η μαζική διαφοροποίηση βουλευτών στο επικαιροποιημένο πρόγραμμα επί συγκυβέρνησης Παπαδήμου, η αποχώρηση της Ντόρας Μπακογιάννη και η ίδρυση δικού της κόμματος, και, φυσικά, η υπογραφή Τσίπρα στην έξοδο από τα μνημόνια και στην ρύθμιση του χρέους.

Στο μεγάλο κάδρο αυτού του αφηγήματος διάσωσης της χώρας, ο Αντώνης Σαμαράς είχε περίοπτη θέση. Τέτοια που ο Άδωνης Γεωργιάδης να τον αποκαλέσει τότε τον “καλύτερο πρωθυπουργό μετά την μεταπολίτευση”. Όχι, πιά πλέον. Ο πρώην πρωθυπουργός, με την χαριστική βολή κατά του Κυριάκου Μητσοτάκη μέσω της συνέντευξης στο “Βήμα της Κυριακής” και την έμμεση, κατά το Μέγαρο Μαξίμου, αμφισβήτηση του πατριωτισμού του υπουργού Εξωτερικών και του πρωθυπουργού, υπονόμευσε και σε μεγάλο βαθμό ακύρωσε την υστεροφημία που του απέδιδε το ίδιο το κόμμα του οποίου ηγήθηκε από το 2009 μέχρι το 2015.

Στην κομματική λήθη

Η διαγραφή του, και μάλιστα διπλή και ολοκληρωτική (και από την Κ.Ο, και από το κόμμα), κυρίως, όμως, η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη πως “ό,τι έγινε, έγινε” και πως το θέμα θεωρείται λήξαν, τον βυθίζει σε ένα πολιτικό παρελθόν που η κυριαρχία του πρωθυπουργού σβήνει και θέλει να ξεχάσει. Κάτι που δεν συμβαίνει, βεβαίως, για τον έτερο πρώην πρωθυπουργό. Στον Κώστα Καραμανλή τα κορυφαία στελέχη της Ν.Δ θα επιστρέφουν πάντοτε, όταν το χρειάζονται και όσο εκείνος θα τους το επιτρέπει. Παρότι τα τελευταία περίπου δύο χρόνια οι πορείες τους ήταν συγκλίνουσες, με έκφραση των ίδιων ανησυχιών -αν και με διαφορετικό “langage chimique“-, και με αρκετές κοινές εμφανίσεις, ο τελευταίος διατηρεί το προνόμιο του παραταξιακού μέντορα ενώ ο πρώτος το χάνει.

Αυτή είναι ίσως η βαρύτερη “τιμωρία” –ο εξοστρακισμός στην κομματική λήθη– που θα μπορούσε να επιβάλλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον Αντώνη Σαμαρά, και απ΄ ότι φαίνεται το κάνει. Οκτώ υπουργοί, μεταξύ των οποίων και οι “ευεργετηθέντες” Άδωνης Γεωργιάδης και Μάκης Βορίδης, έστρεψαν τα βέλη τους εναντίον του, δικαιολογώντας απολύτως τη διαγραφή του, το σημαντικότερο, όμως, πολιτικό πλήγμα του το κατάφερε ο πρόεδρος της Βουλής Κων. Τασούλας. Κι αυτό διότι Σαμαράς και Τασούλας προέρχονται από την ίδια εκείνη “αβερωφική” μήτρα που επί αρκετά χρόνια αποτελούσε και ισχυρή σχολή σκέψης και τάση στη Ν.Δ.

Η “ανταρσία” που (έως τώρα) δεν έγινε

Ο Αντώνης Σαμαράς, με όσα είπε και έκανε όλο το προηγούμενο διάστημα, φαίνεται να επιδίωξε την διαγραφή του. Ίσως, όμως, και να μην υπολόγισε σωστά το εύρος των αντιδράσεων του πρωθυπουργού, ίσως υπερεκτίμησε τα ερείσματά του στη Ν.Δ, ίσως πίστεψε πως μεγάλη μερίδα βουλευτών που στριφογύριζαν στην αυλή του θα μιμηθούν την “ανταρσία του Μπάουντι”. Και φαίνεται πως έπεσε έξω. Όσο απουσιάζει στη Νέα Υόρκη, μόνο ένας βετεράνος δημοσιογράφος, διευθυντής του γραφείου Τύπου του, περιφέρεται στα κανάλια, αφήνοντας υπονοούμενα για την ίδρυση νέου δεξιού κόμματος. Ουδείς άλλος μέχρι τώρα. Ακόμα και εκείνη η παλαιά φρουρά του Μαξίμου, από το 2012 έως το 2015, είτε έχει αποστρατευτεί, είτε έχει καταλάβει θέσεις στο κομματικό imperium του Κυριάκου Μητσοτάκη και φυσικά δεν σκοπεύει να κουνηθεί.

Πολιτικά αλλά και ψυχολογικά το μεγαλύτερο πρόβλημα του πρώην πρωθυπουργού είναι να τον ξεχάσουν. Να μιλάει και να μην τον ακούνε. Βεβαίως, είναι αλήθεια πως εφεξής θα μιλάει περισσότερο και με μεγαλύτερη ένταση, στην κυβέρνηση, όμως, και στη Ν.Δ θα προσποιούνται πως η φωνή του είναι ψίθυρος.

Κάποιοι λένε πως είναι ανθεκτικός στην πολιτική μοναξιά. Του πήρε, άλλωστε, πολλά χρόνια, από τότε που εξαερώθηκε η Πολιτική Άνοιξη μέχρι να τον επαναφέρει μέσω Ευρωβουλής ο Κώστας Καραμανλής, για να αποκτήσει πολιτική οντότητα και παρέμβαση. Την οποία, επειδή έχει, αναμφισβήτητα, επιμονή και πολιτικό μέταλλο, αξιοποίησε εις το έπακρο για να νικήσει, μάλιστα, τη Ντόρα Μπακογιάννη, να συμμαχήσει με τον Δημήτρη Αβραμόπουλο, και να καταλάβει την ηγεσία της Ν.Δ. Η επιστροφή του ήταν θεαματική και έδειξε τα χαρίσματα και τις αντοχές του.

Η ηλικία και ο… Τραμπ

Το 2004, όμως, που εξελέγη ευρωβουλευτής ήταν 53 ετών, το 2007 που ο Καραμανλής τον διόρισε υπουργό, 57, το 2009 που νίκησε στην εκλογή νέας ηγεσίας, 59, τώρα είναι αισίως 73. Τι πιθανότητες επανόδου μπορεί να έχει σε ένα πολιτικό σύστημα που αλλάζει γενιές και ακόμα και πολύ νεότεροι απ΄ αυτόν μοιάζουν πολιτικά συνταξιούχοι; Κάποιοι, μάλλον φίλα προσκείμενοι, λένε πως και ο Τραμπ πλησιάζει τα 80 και, παρά ταύτα, εξελέγη θριαμβευτικά πρόεδρος των ΗΠΑ. Το γεγονός ότι υιοθετεί σε μεγάλο βαθμό το τραμπικό πολιτικό αφήγημα (από την (αντι)woke ατζέντα, μέχρι το μεταναστευτικό, και την άρνηση της πράσινης μετάβασης), ίσως τον κάνει να πιστεύει πως η ηλικία δεν παίζει ιδιαίτερο ρόλο. Τα ελληνοτουρκικά, δε, είναι ένα προσφιλές γι΄ αυτόν πολιτικό όχημα -το έκανε, άλλωστε, με το Μακεδονικό, και το 1993- που ίσως θεωρεί ότι μπορεί να επαναλάβει. Ακόμα πιο πρόσφορο μοιάζει το πολιτικό έδαφος με αυτό το περίπου 20% στα δεξιά της Ν.Δ. Λατινοπούλου και Νατσιός έσπευσαν να υποβάλουν τα σέβη τους.

Υστεροφημία

Ο κίνδυνος της οριστικής απώλειας της (νεοδημοκρατικής) υστεροφημίας του, ως ο πολιτικός που έριξε μία κυβέρνηση και απείλησε να ρίξει άλλη μία, η σφραγίδα της λήθης που βάζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ίσως τον κινητοποιήσουν να βρει άλλους τρόπους να επιστρέψει στο επίκεντρο. Εάν δεν το πράξει θα ξεχαστεί γρήγορα και θα εκπέσει στον ρόλο μιας δεξιάς Πυθίας που θα προβλέπει δεινά. Εάν το πράξει, θα αναζητήσει βολικούς εταίρους (στα πολύ δεξιά…) που τρέφουν θαυμασμό για το πολιτικό του αφήγημα. Είναι βέβαιο, πάντως, πως δεύτερη περίοδο πολιτικής απομόνωσης δύσκολα αντέχεται, άρα μάλλον θα επιδιώξει να την σπάσει, όχι όμως για να επιστρέψει στη Ν.Δ. Αυτός ο κύκλος έκλεισε. Ωστόσο, είναι ακριβές πως η νεοσυντηρητική στροφή σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, ιδιαίτερα μετά την ενίσχυσή της από τη νίκη Τραμπ, δημιουργεί ένα νέο πολιτικό τοπίο που κανείς δεν πρέπει να υποτιμά -και πρωτίστως το Μέγαρο Μαξίμου. Σε αυτό το νέο τοπίο θα αναζητήσει την πολιτική του διέξοδο και ο Αντώνης Σαμαράς.

Θα τον στοιχειώνει, όμως, εκείνη η αφίσα του 2013: Politicians talk about changes, leaders make it happen…

* Η ασπρόμαυρη αφίσα με το νέο μήνυμα του Έλληνα πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά που κοινοποίησε στον προσωπικό του λογαριασμό στο facebook ο διευθυντής του γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού Γιώργος Μουρούτης. Αυτά το…μακρινό 2013.