Πεκίνο: Επίδειξη δύναμης στην “πίσω αυλή” των ΗΠΑ

Όταν ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ ζήτησε από τον Αμερικανό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν να καθιερώσει την αρχή της «βεβαιότητας» στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών κατά τη συνάντησή τους το Σάββατο στη Λίμα του Περού, στο περιθώριο του Φόρουμ Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού, τα λόγια του απευθύνονταν στον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος θα αναλάβει τη δεύτερη θητεία του στις 20 Ιανουαρίου, εν μέσω πολλών ενδείξεων που προειδοποιούν για νέα καταιγίδα στις πιο περίπλοκες και σημαντικές διμερείς σχέσεις στον κόσμο.

Αλλά το σημαντικότερο μήνυμα που θέλησε να στείλει ο Τζινπίνγκ στην κυβέρνηση Τραμπ από την περιοδεία του στη Λατινική Αμερική, την έκτη τα τελευταία δέκα χρόνια, είναι ότι το Πεκίνο έχει γίνει ο νούμερο ένα εμπορικός εταίρος των χωρών της Νότιας Αμερικής και ότι η επιρροή του αυξάνεται στην περιοχή που παραδοσιακά θεωρείται η «πίσω αυλή» των Ηνωμένων Πολιτειών.

• Η περιοδεία αυτή, την οποία ο Κινέζος πρόεδρος θα ολοκληρώσει την επόμενη εβδομάδα στο Ρίο ντε Τζανέιρο για να συμμετάσχει στη σύνοδο κορυφής της G20 που φιλοξενεί η Βραζιλία, αντανακλά την έκταση της επεκτατικής στρατηγικής του Πεκίνου στον κόσμο και την οικονομική και πολιτική επιρροή του στη Λατινική Αμερική, εις βάρος των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο Σι Τζινπίνγκ προγραμμάτισε την άφιξή του στο Περού την περασμένη Πέμπτη για να εγκαινιάσει το λιμάνι βαθιάς θάλασσας Τσανκάι, έναν από τους κύριους σταθμούς του Δρόμου του Μεταξιού αξίας 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, τα αποκλειστικά δικαιώματα του οποίου κατέχει η China Ports Corporation (CPC).

Σε συνάντηση με την Πρόεδρο του Περού Ντίνα Μπολουάρτε, ο Σι Τζινπίνγκ δήλωσε ότι το λιμάνι θα αποτελέσει την αφετηρία για μια νέα χερσαία και θαλάσσια διαδρομή που θα συνδέει το «μονοπάτι των Ίνκας» με τον θαλάσσιο δρόμο του μεταξιού του 21ου αιώνα, ανοίγοντας τις πόρτες για κοινή ευημερία για το Περού και τις χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής.

Το Περού αποτελεί τρανό παράδειγμα της έκτασης της οικονομικής επιρροής της Κίνας στη Λατινική Αμερική. Από πέρυσι, κινεζικές κρατικές επιχειρήσεις κατέχουν όλες τις εταιρείες που προμηθεύουν με ηλεκτρική ενέργεια την πρωτεύουσα Λίμα και τις γύρω βιομηχανικές περιοχές, ενώ κινεζικές εταιρείες κατέχουν τα περισσότερα ορυχεία σιδήρου του Περού και τα λιμάνια από τα οποία εξάγουν την παραγωγή τους.

• Την παραμονή της συνάντησής του με τον Μπάιντεν, ο Τζινπίνγκ συναντήθηκε με τον επικεφαλής της εταιρείας που ανταγωνίζεται την Tesla για να γίνει ο μεγαλύτερος παραγωγός ηλεκτρικών αυτοκινήτων στον κόσμο, η οποία αποτελεί πλέον την αιχμή του δόρατος των τεχνολογικών βιομηχανιών της Κίνας, και συζήτησαν τις δυνατότητες του τεράστιου λιμανιού Τσανκάι για τη μεταφορά αυτοκινήτων και την κατασκευή εργοστασίου συναρμολόγησης ηλεκτρικών αυτοκινήτων στο Περού.

Αλλά το Περού δεν είναι η μόνη χώρα της Λατινικής Αμερικής για την οποία η Κίνα έχει γίνει ο πρώτος εμπορικός εταίρος της, ξεπερνώντας κατά πολύ τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 2000, η κινεζική αγορά αντιπροσώπευε το 2% του συνόλου των λατινοαμερικανικών εξαγωγών, αλλά τα επόμενα οκτώ χρόνια το εμπόριο μεταξύ των δύο πλευρών αυξήθηκε κατά 31% ετησίως, φθάνοντας πέρυσι τα 480 δισεκατομμύρια δολάρια.

Σύμφωνα με το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων των ΗΠΑ, η Κίνα είναι πλέον ο κορυφαίος εμπορικός εταίρος της Βραζιλίας, της Χιλής, του Περού και πολλών άλλων μικρών οικονομιών της περιοχής, ενώ ο ρυθμός των κινεζικών επενδύσεων στη Λατινική Αμερική κατά τη δεκαετία του 2000 ήταν 14,2 δισεκατομμύρια ετησίως και έχει μειωθεί στο μισό τα τελευταία τρία χρόνια.

Επιπλέον, τα επίσημα κινεζικά πιστωτικά ιδρύματα έχουν χορηγήσει περισσότερα δάνεια στις χώρες της Λατινικής Αμερικής από ό,τι η Παγκόσμια Τράπεζα, με αποκορύφωμα τα 25 δισ. δολάρια το 2010 και τώρα μειωμένα σε 1,4 δισ. δολάρια ετησίως.

• Η Αργεντινή, ο σημερινός πρόεδρος της οποίας ανακοίνωσε την αναστολή της συμμετοχής της χώρας του στην G20, βρίσκεται στην κορυφή του καταλόγου των χωρών της Λατινικής Αμερικής που έχουν λάβει δάνεια από κινεζικές εμπορικές τράπεζες, ακολουθούμενη από τη Βραζιλία, το Περού, τη Χιλή, τη Βενεζουέλα και τον Ισημερινό.

Αυτή η οικονομική και χρηματοπιστωτική διείσδυση της Κίνας στη Λατινική Αμερική, μια από τις παραδοσιακές σφαίρες επιρροής της Ουάσινγκτον, συνοδεύεται από γεωπολιτική διείσδυση που ωθεί τα πιόνια του Πεκίνου στη διεθνή σκηνή και συμβάλλει στην εδραίωση της αρχής της «πολυπολικότητας» που η κινεζική ηγεσία υψώνει τη σημαία της ενάντια στη μονοπολικότητα υπό την κυριαρχία των ΗΠΑ και δραστηριοποιείται για την προώθηση διεθνών αξόνων όπως η σύνοδος κορυφής της G20 και το Φόρουμ Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού.

Από το 2017, 22 χώρες της Λατινικής Αμερικής έχουν ενταχθεί επίσημα στο σχέδιο του Νέου Δρόμου του Μεταξιού και το Πεκίνο έχει συνάψει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με το Περού, τη Χιλή, την Κόστα Ρίκα, τον Ισημερινό και την Ουρουγουάη, ενώ τα σχέδια ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών της περιοχής έχουν παγώσει εδώ και χρόνια.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρακολουθούν με αυξανόμενη ανησυχία αυτές τις κινεζικές κινήσεις στην περιφερειακή τους γειτονιά και τις θεωρούν απειλή για την ηγεσία τους, ιδίως από τη στιγμή που οι περισσότερες οικονομικές συμφωνίες που συνάπτει το Πεκίνο με τις χώρες αυτές περιλαμβάνουν ρήτρα που εγγυάται την αποκλειστικότητα της λειτουργίας σε επίσημους κινεζικούς φορείς, γεγονός που διευκολύνει τις κατασκοπευτικές δραστηριότητες εις βάρος των συμφερόντων της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ.

Μια μελέτη ερευνητών του Αμερικανικού Ατλαντικού Συμβουλίου πριν από λίγες ημέρες ανέφερε ότι σε περίπτωση σύγκρουσης στην Ταϊβάν ή στην περιοχή γύρω από τη Θάλασσα της Κίνας, η επίσημη κινεζική εταιρεία λιμένων λειτουργεί ένα δίκτυο 38 λιμανιών που εκτείνεται από το Αιγαίο Πέλαγος έως τη Διώρυγα του Παναμά, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο υλικοτεχνικής υποδομής για ξένους στρατούς που μπορεί να αποφασίσουν να στείλουν πλοία ή προμήθειες στη ζώνη σύγκρουσης.