Κι όμως η Ευρώπη μπορεί να ωφεληθεί από μια δεύτερη θητεία Τραμπ

Στο πεδίο του εμπορίου, τουλάχιστον, μια δεύτερη θητεία της κυβέρνησης Τραμπ θα μπορούσε να προσφέρει ευκαιρίες, όχι μόνο να θέσει απειλές, στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υιοθετώντας μια πραγματιστική προσέγγιση στις εμπορικές διαπραγματεύσεις, οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές θα μπορούσαν ακόμη και να καταστούν οι κύριοι ωφελημένοι από τους προτεινόμενους δασμούς εισαγωγής του Τραμπ. Οι Αμερικανοί ψηφοφόροι αποφάσισαν να δώσουν στον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ μια δεύτερη ευκαιρία. Ο υπόλοιπος κόσμος πρέπει τώρα να αποδεχτεί αυτή την πραγματικότητα και να προσαρμοστεί ανάλογα.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την Ευρώπη, η οποία έχει εξαρτηθεί επί μακρόν από την ασφάλεια που προσφέρει η στρατηγική ομπρέλα των ΗΠΑ και, πιο πρόσφατα, από την πρόσβαση στην τεράστια καταναλωτική της αγορά.

Το πιο επείγον θέμα ασφαλείας για την Ευρώπη είναι η επιδεινούμενη στρατιωτική κατάσταση στην Ουκρανία. Ωστόσο, καθώς απέτυχε να αυξήσει την εγχώρια στρατιωτική παραγωγή της, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να κάνει και πολλά αυτή τη στιγμή, εκτός από το να περιμένει την έκβαση των υποσχόμενων διαπραγματεύσεων του Τραμπ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.

• Ενώ η κατάσταση στην Ουκρανία φαίνεται ζοφερή, η προοπτική είναι πολύ πιο αισιόδοξη στο πεδίο του εμπορίου. Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο, με τις εξαγωγές να αντιπροσωπεύουν περίπου το 25% του ΑΕΠ της – ένα ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από αυτό των ΗΠΑ. Δεδομένου ότι οι ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη αγορά εξαγωγών του μπλοκ, η επιστροφή του Τραμπ – ο οποίος έχει αυτοχαρακτηριστεί ως «άνθρωπος των δασμών» – φαίνεται να αποτελεί σοβαρή απειλή.

Ωστόσο, με επιδέξια διπλωματία της ΕΕ, η κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε να προσφέρει στην Ευρώπη πολύτιμες ευκαιρίες. Η εμπορική πολιτική παραμένει ένα από τα λίγα πεδία όπου το μπλοκ μπορεί να δράσει ως ενιαία οντότητα, επιτρέποντας στις ευρωπαϊκές χώρες να συντονίσουν μια στρατηγική απάντηση.

Το ερώτημα τώρα είναι πώς η ΕΕ θα πρέπει να ανταποκριθεί στους ενδεχόμενους δασμούς του Τραμπ. Η οικονομική ανάλυση δείχνει ότι η απάντηση στους δασμούς με αντεπίθεση δασμούς προκαλεί περισσότερη ζημιά παρά όφελος. Το συνηθισμένο επιχείρημα υπέρ της στρατηγικής του «αντίποινου» είναι ότι μπορεί να αποτρέψει την άλλη πλευρά από το να ξεκινήσει έναν εμπορικό πόλεμο, ενώ ταυτόχρονα στέλνει το μήνυμα στις εγχώριες βιομηχανίες ότι οι πολιτικοί θα υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους. Αυτή η λογική ίσως είχε νόημα όταν οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούσαν τέτοια εργαλεία σπανίως, για να προστατεύσουν συγκεκριμένες βιομηχανίες, αλλά οι καιροί έχουν αλλάξει.

• Η εμμονή του Τραμπ με τους δασμούς προέρχεται εν μέρει από την πεποίθησή του ότι η Αμερική χάνει έδαφος στο παγκόσμιο εμπόριο, επειδή άλλες χώρες επιβάλλουν πολύ υψηλότερους δασμούς. Εάν οι δασμοί των ΗΠΑ είναι πραγματικά χαμηλότεροι από αυτούς της ΕΕ ή της Κίνας είναι αμφισβητούμενο, αλλά το σημαντικό είναι ότι ο Τραμπ θεωρεί τους ευρωπαϊκούς δασμούς κατά 50% υψηλότερους από αυτούς των ΗΠΑ.

Ενώ το «50% υψηλότερο» ακούγεται δραματικό, η πραγματική διαφορά είναι μεταξύ ενός μέσου συντελεστή δασμού 3,5% στις ΗΠΑ και 5% στην ΕΕ. Όχι πολύ καιρό πριν, όταν Ευρωπαίοι και Αμερικανοί πολιτικοί διαπραγματεύονταν μια διατλαντική συμφωνία για επενδύσεις και ελεύθερο εμπόριο, αυτή η διαφορά δεν αποτελούσε σημαντικό σημείο τριβής.

Δεδομένης της έμφασης που δίνει ο Τραμπ στη αμοιβαιότητα, η ΕΕ θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο μείωσης ορισμένων από τους υπόλοιπους δασμούς της. Ιδιαίτερα, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα μπορούσαν να προτείνουν τη μείωση του δασμού εισαγωγής 10% στα αυτοκίνητα, περιλαμβανομένων των ηλεκτρικών οχημάτων (EVs), στο 2,5% που επιβάλλει ο δασμός στις ΗΠΑ – ή ακόμη και την πλήρη κατάργησή του.

• Ασφαλώς, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να παραμερίσουν τον εγωισμό τους για να κάνουν μια τέτοια προσφορά. Αλλά θα έπρεπε να αντλήσουν έμπνευση από τη στρατηγική του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, προκάτοχου της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος κατάφερε να αποτρέψει έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ.

Υιοθετώντας τη διπλωματική προσέγγιση του Γιούνκερ, η Ευρώπη θα μπορούσε να ωφεληθεί από τους δασμούς του Τραμπ. Στην πραγματικότητα, το σχέδιο του Τραμπ να επιβάλει δασμούς έως 60% σε κινεζικά αγαθά και 10-20% σε αγαθά από άλλες χώρες θα μπορούσε να προσφέρει στους Ευρωπαίους παραγωγούς ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Αυτή η δυναμική είναι ήδη εμφανής στην αγορά αυτοκινήτων των ΗΠΑ, όπου οι ευρωπαϊκές εταιρείες τα πηγαίνουν καλά, ενώ τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα έχουν ουσιαστικά αποκλειστεί από τους απαγορευτικούς 100% δασμούς του προέδρου Τζο Μπάιντεν.

• Η διατήρηση των εμπορικών σχέσεων ΕΕ-ΗΠΑ σε ήπιο επίπεδο θα πρέπει, επομένως, να είναι προτεραιότητα για τους Ευρωπαίους πολιτικούς τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Φυσικά, αυτές οι προσπάθειες θα ήταν μάταιες αν και άλλες χώρες ακολουθούσαν το παράδειγμα των ΗΠΑ. Στη δεκαετία του 1930, για παράδειγμα, οι ΗΠΑ επιδείνωσαν τη Μεγάλη Ύφεση αυξάνοντας τους δασμούς και προκαλώντας έναν εμπορικό πόλεμο που έστειλε την παγκόσμια οικονομία σε ελεύθερη πτώση.

Αλλά αυτή τη φορά τα πράγματα μπορεί να είναι διαφορετικά. Οι περισσότερες χώρες φαίνεται να μην ενδιαφέρονται για την υιοθέτηση της προσέγγισης του Τραμπ, η οποία έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα πολλών μικρών, ανοιχτών οικονομιών που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του παγκόσμιου εμπορίου. Ακόμα και η Κίνα μπορεί να ανταποκριθεί στους δασμούς των ΗΠΑ, αλλά έχει ελάχιστο κίνητρο να επιβάλει ευρεία εισαγωγικά δασμούς κατά άλλων χωρών. Ως εκ τούτου, ο εμπορικός πόλεμος που ελπίζει να κλιμακώσει ο Τραμπ ενδέχεται να παραμείνει μια υπόθεση Κίνας-ΗΠΑ. Σημαντικά, αν και οι ΗΠΑ και η Κίνα είναι οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο, το εμπόριο μεταξύ τους αντιπροσωπεύει ένα μικρό ποσοστό του διεθνούς εμπορίου: οι αμερικανικές εισαγωγές κινεζικών αγαθών ανέρχονται περίπου σε 500 δισεκατομμύρια δολάρια, που ισοδυναμούν με μόλις 0,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ και 2% του παγκόσμιου εμπορίου.

Έτσι, αντί να θρηνούν για το τέλος του συστήματος διεθνών κανόνων, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα πρέπει να επικεντρωθούν στο πρακτικό έργο της αποκλιμάκωσης των εμπορικών εντάσεων με τις ΗΠΑ, ενώ θα διατηρούν τις ευρωπαϊκές αγορές ανοιχτές στον υπόλοιπο κόσμο.

Πηγή: project-syndicate.org