Είναι ο Τραμπ θιασώτης της ειρήνης; Ολα όσα έκανε στην πρώτη θητεία του…

Στην προσπάθεια εντοπισμού των λόγων για τους οποίους ο Ντόναλντ Τραμπ επικράτησε της Κάμαλα Χάρις και επέστρεψε στο Λευκό Οίκο δεν είναι λίγοι αυτοί που προτάσσουν το γεγονός ότι “ο Τραμπ σταματά τους πολέμους και θέλει την ειρήνη”. Είναι ο νέος (και πρώην) Αμερικανός πρόεδρος ένας… Γκάντι του 21ου αιώνα που έχει ως ιδανικό την παγκόσμια ειρήνη, ένας πολιτικός που επιθυμεί να σταματήσει την αιματοχυσία ανά τον πλανήτη;

Αντί μίας στείρας απάντησης (ναι ή όχι) θα παραθέσουμε τα σχετικά πεπραγμένα του Ντόναλντ Τραμπ από την πρώτη θητεία του ως πρόεδρος (2017-2021) έτσι ώστε να καταλήξουμε σε ένα όσο το δυνατόν πιο ασφαλές συμπέρασμα για τον τρόπο με τον οποίο ο Αμερικανός μεγιστάνας προσεγγίζει το θέμα των ένοπλων συγκρούσεων ανά τον κόσμο και πως βλέπει την Αμερική μέσα σ’ αυτές.

• Είναι αληθές, και πρέπει να το πούμε, ότι επί ημερών Τραμπ στο Λευκό Οίκο δεν άρχισε κάποιος νέος πόλεμος με παγκόσμιες προεκτάσεις όπως αυτός της Ουκρανίας (εισβολή των Ρώσων τον Φεβρουάριο του 2022) ή αυτός στη Μέση Ανατολή (χτύπημα της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023 και απάντηση Ισραήλ κατά δικαίων και αδίκων). Ωστόσο, αυτό είναι η μισή αλήθεια. Ας δούμε και την άλλη μισή.

Στην πρώτη θητεία ο Τραμπ κράτησε σε πολύ υψηλές εντάσεις τις σχέσεις των ΗΠΑ με το Ιράν. Με εντολή του Αμερικανού προέδρου οι ΗΠΑ αποχώρησαν από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, κίνηση η οποία επέστρεψε τις περσοαμερικανικές σχέσεις στο επίπεδο των προηγούμενων δεκαετιών. Επίσης, και αυτό δεν είναι κάτι που πρέπει να ξεχνάμε, κατά την πρώτη θητεία Τραμπ εξοντώθηκε με χειρουργικό αμερικανικό χτύπημα ο Ιρανός στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί επί ιρακινού εδάφους. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε αφορμή για την απάντηση του Ιράν με εκτόξευση πυραύλων σε αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ και προφανώς πέταξε στα σκουπίδια τις όποιες προσπάθειες της κυβέρνησης Ομπάμα για αποκλιμάκωση της έντασης.

Ο Τραμπ επίσης δεν άφησε σε καμία περίπτωση στην τύχη του το ζήτημα της Συρίας. Τουλάχιστον δύο φορές επί των ημερών του, μία το 2017 και μία το 2018, οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις στην περιοχή χτύπησαν συριακούς στόχους και προκάλεσαν απώλειες ακόμα και άμαχου πληθυσμού. Τον Απρίλιο του 2017, οι ΗΠΑ εξαπέλυσαν 59 πυραύλους Τόμαχοκ κατά της συριακής αεροπορικής βάσης Shayrat, ως απάντηση σε χημική επίθεση που φέρεται να πραγματοποίησε το καθεστώς Άσαντ κατά αμάχων στην πόλη Χαν Σεϊχούν. Ήταν η πρώτη άμεση στρατιωτική ενέργεια των ΗΠΑ εναντίον του καθεστώτος Άσαντ και σηματοδότησε αλλαγή στην πολιτική της Ουάσινγκτον στη Συρία.

Επιπρόσθετα, τον Απρίλιο του 2018, οι ΗΠΑ, σε συνεργασία με τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, πραγματοποίησαν νέα επίθεση στη Συρία, στοχεύοντας εγκαταστάσεις που συνδέονταν με την παραγωγή και αποθήκευση χημικών όπλων. Η ενέργεια αυτή έγινε ως απάντηση σε νέα φερόμενη χημική επίθεση στην πόλη Ντούμα, που αποδόθηκε στο καθεστώς Άσαντ.

Παράλληλα οι ΗΠΑ συνέχιζαν απτόητες τις επιθέσεις κατά του ISIS, ιδιαίτερα στην περιοχή της Ράκκα αλλά και αλλού επί συριακού εδάφους. Το 2019 οι Αμερικανικές δυνάμεις κατέγραψαν χειροπιαστή επιτυχία σκοτώνοντας τον ηγέτη του ISIS, Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι, σε απομονωμένη περιοχή στη βορειοδυτική Συρία. Δεν τις χαρακτηρίζεις και… ειρηνικές τις παραπάνω επιχειρήσεις, σε εδάφη μάλιστα που απέχουν χιλιάδες μίλια από την αμερικανική επικράτεια.

• Το γεγονός όμως ότι ο Τραμπ δεν είναι δα κάποιος αθώος του αίματος αποδεικνύεται και από τις συνεχείς αυξήσεις του “αμυντικού” προϋπολογισμού των ΗΠΑ επί της πρώτης θητείας του στο Λευκό Οίκο. Μόλις ανέλαβε καθήκοντα τον Ιανουάριο του 2017, ο Τραμπ πρόσθεσε το κατιτίς στον ήδη υπέρογκο προϋπολογισμό της κυβέρνησης Ομπάμα ο οποίος έφτασε τα 606 δισ δολάρια.

Ακολούθως, τα επόμενα χρόνια, η “ανηφόρα” συνεχίστηκε. Το 2019 το ποσό των αμυντικών δαπανών έφτασε τα 686 δισ δολάρια καθώς, όπως τονίστηκε από τους αρμοδίους, έπρεπε να δοθεί έμφαση στην ενίσχυση της ετοιμότητας του Αμερικανικού στρατού έναντι σοβαρών απειλών όπως αυτός της Κίνας ή της Ρωσίας. Το 2020 δε, ο προϋπολογισμός εκτινάχθηε στα 738 δις δολάρια καθώς έγιναν γιγαντιαίες επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες ενώ ιδρύθηκε και η Διοίκηση Διαστήματος των ΗΠΑ.

Προφανώς αυτές οι επενδύσεις εξυπηρετούσαν πολλαπλούς σκοπούς. Ενίσχυαν το αξιόμαχο των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων ενώ ταυτόχρονα χάριζαν νέες παραγγελίες στην αμερικανική πολεμική βιομηχανία η οποία, έτσι και αλλιώς, δουλεύει σε υψηλές στροφές τις πολλές τελευταίες δεκαετίες. Το μόνο που δεν μπορεί να πει κανείς λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα παραπάνω είναι ότι ο Τραμπ διαπνέεται από κάποιο φιλειρηνικό συναίσθημα το οποίο μπορεί να υποσχεθεί καλύτερες ημέρες για τον καταματωμένο πλανήτη.

Οι προκλήσεις από το 2025

Πλέον στη δεύτερη θητεία του, ο Τραμπ θα κληθεί να διαχειριστεί άλλους δύο σοβαρούς πολέμους. Για το ουκρανικό έχει προχωρήσει στην επιεικώς επιπόλαιη δήλωση ότι μπορεί να σταματήσει τον πόλεμο σ’ ένα 24ώρο (προφανώς με μία ειρήνη ταπεινωτική για την Ουκρανία, βούτυρο στο ψωμί του Πούτιν). Θα ήταν αστείο αν δεν ακουγόταν τόσο επικίνδυνο.

Στη Μέση Ανατολή, ο Τραμπ δεν έχει κρύψει τη… λατρεία του για το Ισραήλ. Ηταν η δική του κυβέρνηση που μετακίνησε την πρεσβεία των ΗΠΑ από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ (κίνηση προκλητική για τους Παλαιστίνιους) ενώ ο Νετανιάχου και όλα τα μέλη της ακροδεξιάς κυβέρνησής του έσπευσαν να χαιρετίσουν με ενθουσιασμό την επιστροφή του μεγιστάνα στο Λευκό Οίκο. Νιώθουν πιο άνετα μαζι του και αυτό είναι φανερό.

• Ολα αυτά είναι καμπανάκια κινδύνου.Δεν προαναγγέλλουν αποκλιμάκωση αλλά περαιτέρω κλιμάκωση στην μπαρουταποθήκη της Μέσης Ανατολής.

Ο Τραμπ, συμπερασματικά, δεν είναι ο καλός άγγελος της ειρήνης. Είναι ένας μάλλον ανερμάτιστος λαϊκιστής, ένας κυνικός ηγέτης που προφανώς δεν θα έχει κανένα πρόβλημα με τη συνέχιση των συγκρούσεων στον κόσμο, αρκεί αυτές να εξυπηρετούν το δικό του αφήγημα και το δικό του συμφέρον. Είναι άλλωστε πρόδηλο ότι ένας πολιτικός του δικού του επιπέδου δεν θα έχει κανένα πρόβλημα να προχωρήσει σε θεαματικές κωλοτούμπες και να πει στο κοινό του “συγγνώμη, λάθος αλλά δεν είναι αυτό που νομίζετε” για να δικαιολογήσει τις όποιες κινήσεις του.