FT: Οι εκλογές είναι πιθανό να προκαλέσουν μία από τις δύο κρίσεις της “επόμενης μέρας”

Αργά το βράδυ των εκλογών πριν από τέσσερα χρόνια, ο Ντόναλντ Τραμπ είδε τον λεγόμενο «κόκκινο αντικατοπτρισμό» και όρμησε. Η καταμέτρηση των ψήφων τον έδειχνε ακόμα μπροστά από τον Τζο Μπάιντεν σε πολλές αμφίρροπες πολιτείες. Γύρω στις 2.30 το πρωί εμφανίστηκε στις κάμερες του Λευκού Οίκου για να δηλώσει ότι νίκησε. Όποια ψηφοδέλτια καταμετρηθούν μετά από εκείνη τη στιγμή θα ήταν νοθευμένα, είπε ο Τραμπ. Έτσι ξεκίνησε η σταυροφορία του Τραμπ για «κλεμμένες εκλογές», που κλιμακώθηκε δύο μήνες και 60 αποτυχημένες αγωγές αργότερα, με την εισβολή στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου.

Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, αλλά συχνά κάνει ομοιοκαταληξία. Σύμφωνα με τους συνταγματολόγους, αυτές οι εκλογές είναι πιθανό να προκαλέσουν μία από τις δύο κρίσεις της «επόμενης μέρας». Το ένα σενάριο, αν η Κάμαλα Χάρις ανακηρυχθεί νικήτρια, προβλέπει πόλεμο σε δικαστήρια και μέσα ενημέρωσης για να εμποδίσει την επικύρωση της νίκης της. Μόνο η -απίθανη- νίκη της Χάρις σε τουλάχιστον πέντε από τις επτά αμφίρροπες πολιτείες θα μπορούσε να το αποτρέψει. Το άλλο σενάριο, σε περίπτωση νίκης του Τραμπ, θα ξεκινούσε στις 21 Ιανουαρίου, την επομένη της ορκωμοσίας του. Οι συνταγματολόγοι ανησυχούν πολύ περισσότερο τι θα έκανε ο Τραμπ αν κέρδιζε πάλι την εξουσία παρά για την ικανότητά του να ανατρέψει μια νίκη της Χάρις.

• «Αν η Χάρις κερδίσει έστω και με μικρή διαφορά, είναι πολύ απίθανο να επαναληφθεί η 6η Ιανουαρίου», λέει η Ρόζα Μπρουκς του Νομικού Κέντρου Τζορτζτάουν. «Αυτή τη φορά ο Τραμπ δεν θα είναι πρόεδρος, η διαδικασία επικύρωσης είναι πολύ πιο ισχυρή και ο Μπάιντεν δεν θα ανεχθεί τη βία». Ωστόσο, θα εξακολουθούσε να υπάρχει πραγματικός κίνδυνος σε μια οριακή νίκη της Χάρις.

Σε αντίθεση με τη νίκη του Μπάιντεν το 2020, η οποία διαφαινόταν επί μήνες στους μέσους όρους των δημοσκοπήσεων, ο Τραμπ και η Χάρις βρίσκονται με διαφορά δέκατα της μονάδας στις περισσότερες κρίσιμες πολιτείες. Ο Μπάιντεν πήρε 6 εκατομμύρια περισσότερες ψήφους από τον Τραμπ και κέρδισε το εκλεκτορικό σώμα με διαφορά 306-232. Παρόλα αυτά, χρειάστηκαν εννέα ημέρες για να ανακοινωθεί το αποτέλεσμα της Αριζόνα και 16 ημέρες στη Τζόρτζια.

Με τόσο μικρά περιθώρια, η φετινή καταμέτρηση θα μπορούσε να διαρκέσει περισσότερο και να είναι πολύ πιο δύσκολη. Οποιαδήποτε διαφορά κάτω από 0,5% θα πυροδοτήσει αυτόματες επανακαταμετρήσεις σε πολλές αμφιταλαντευόμενες πολιτείες, που θα μπορούσαν να διαρκέσουν μέρες ή και εβδομάδες. Η Εθνική Επιτροπή των Ρεπουμπλικανών έχει ήδη καταθέσει περισσότερες από 100 αγωγές αμφισβητώντας τις εκλογικές διαδικασίες και τη νομιμότητα των εκλογικών καταλόγων. «Οι περισσότερες από αυτές τις αγωγές είναι αβάσιμες και δεν φτάνουν πουθενά», λέει ο Ίαν Μπάσιν, επικεφαλής της Protect Democracy, μιας μη κερδοσκοπικής ομάδας που παρακολουθεί τις παραβιάσεις της εκλογικής διαδικασίας. «Δείχνουν όμως ότι αυτή τη φορά το νομικό παιχνίδι του Τραμπ είναι πολύ καλύτερα οργανωμένο».

• Αλλά ο εκλογικός μηχανισμός της Αμερικής είναι επίσης πιο ισχυρός. Πριν από δύο χρόνια, το Κογκρέσο ψήφισε έναν νόμο που δυσκολεύει τα νομοθετικά σώματα (των πολιτειών) να υποβάλλουν εναλλακτικές λίστες εκλεκτόρων αμφισβητώντας το αποτέλεσμα της λαϊκής ψήφου στην πολιτεία τους. «Είναι πραγματικά δύσκολο να κάνουν κάτι τέτοιο τα κοινοβούλια που ελέγχουν οι Ρεπουμπλικανοί», λέει ο Μπάσιν.

Ένας σοβαρότερος κίνδυνος είναι η επίδραση που θα είχε στη δημόσια τάξη μια χιονοστιβάδα παραπληροφόρησης: Ψεύτικα βίντεο δημιουργημένα με τεχνητή νοημοσύνη που θα δείχνουν να παραγεμίζονται κάλπες, τα οποία θα μπορούσαν να βγάλουν στους δρόμους ιδιωτικές πολιτοφυλακές, για παράδειγμα, ή φάρσες για βόμβες που θα κλείνουν εκλογικά τμήματα.

• Αυτή τη φορά, συντηρητικά δίκτυα όπως το Fox News του Ρούπερτ Μέρντοχ, μέχρι στιγμής δεν ανακυκλώνουν τις φήμες περί απάτης «τύπου 2020». Η Fox υποχρεώθηκε να πληρώσει πέρυσι 787,5 εκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση στην Dominion Voting Systems για τη δημοσίευση αβάσιμων ισχυρισμών ότι οι ηλεκτρονικές κάλπες της εμπλέκονταν σε εκλογική νοθεία.

Το μεγαλύτερο μέρος της παραπληροφόρησης προέρχεται από το X, την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης του Έλον Μασκ. Ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου είναι επίσης το πιο ισχυρό νέο όπλο του Τραμπ. Σε αντίθεση με τα συμβατικά μέσα ενημέρωσης, το X του Μασκ έχει σχεδόν απόλυτη ασυλία από όλες τους ψεύτικους ισχυρισμούς, όσο επικίνδυνοι κι αν είναι, που διαδίδονται στην πλατφόρμα. Ο Μασκ, ο οποίος έχει περισσότερους από 200 εκατομμύρια followers, αναδημοσιεύει μανιωδώς ιστορίες για Δημοκρατικούς που φέρνουν στη χώρα ορδές παράνομων μεταναστών για να ψηφίσουν τη Χάρις. Δεν υπάρχει καμία βάση για αυτόν τον ισχυρισμό.

• «Ο Μασκ μιλά για εκατομμύρια παράνομους ψηφοφόρους, αλλά δεν μπορούν να δώσουν στοιχεία ούτε για δεκάδες», λέει ο Μπάρτον Γκέλμαν, ανώτερος σύμβουλος στο Κέντρο Δικαιοσύνης Μπρέναν. «Προωθεί ανοιχτά το ψέμα ότι αυτές οι εκλογές θα είναι νοθευμένες».

Μέχρι στιγμής φέτος ο Μασκ έχει κάνει 1.300 αναρτήσεις για μετανάστευση και εκλογική απάτη και έχει συγκεντρώσει περίπου 10 δισεκατομμύρια προβολές, σύμφωνα με μελέτη του Bloomberg. Από τις αρχές Σεπτεμβρίου, κάνει για αυτό το θέμα πέντε αναρτήσεις την ημέρα. Τόσο ο Μασκ όσο και ο Τραμπ προώθησαν αυτή την εβδομάδα τους ισχυρισμούς ότι δύο κομητείες στην Πενσυλβάνια πρόσθεταν παράνομα ψηφοφόρους στους καταλόγους τους και δεν δέχονταν αυτούς που έχουν νόμιμο δικαίωμα. Κάθε ισχυρισμός διερευνάται από τον Αλ Σμιντ, τον υπουργό Εσωτερικών της Πενσυλβάνια, τον ανώτατο εκλογικό αξιωματούχο της πολιτείας, ο οποίος είναι Ρεπουμπλικανός. «Το να προωθείς αναρτήσεις μέσων κοινωνικής δικτύωσης, γεμάτες μισές αλήθειες ή ακόμα και ξεκάθαρα ψέματα βλάπτει την αντιπροσωπευτική μας δημοκρατία», είπε ο Σμιντ.

Ο Μασκ, ο οποίος πέρυσι κατηγορήθηκε ότι έδωσε εντολή στους υπαλλήλους του X να αλλάξουν τον αλγόριθμο ώστε να προωθεί τις δικές του αναρτήσεις, δημιούργησε επίσης την (Οργουελικής ονομασίας) «κοινότητα ακεραιότητας των εκλογών» στο X, η οποία ζητά από τους χρήστες να αναφέρουν «πιθανές περιπτώσεις εκλογικής απάτης και παρατυπιών».

Είναι σχεδόν αδύνατο οι ομάδες παρατηρητών να παρακολουθούν την ταχύτητα των ψεμάτων του Χ, πόσο μάλλον να τα διορθώνουν. Αν κερδίσει η Χάρις, το μερίδιο των Αμερικανών που δεν θα δέχεται τη νομιμότητα της νίκης της θα είναι πολλαπλάσιο αυτού που αντιμετώπισε ο Μπάιντεν.

«Είναι δύσκολο να υπερβάλλουμε τον ρόλο του Μασκ στη δηλητηρίαση της εμπιστοσύνης», λέει ένας νομικός ειδικός σε θέματα εκλογών από τη Ουάσιγκτον. «Εάν αυτές οι εκλογές καταρρεύσουν, το μαύρο κουτί θα είναι ο αλγόριθμος του Μασκ». Εάν ο αλγόριθμος του X δεν αποκαλυφθεί με απόφαση δικαστηρίου ή δεν διαρρεύσει, οι ρυθμίσεις του θα παραμείνουν μυστικές.

Και αν κερδίσει ο Τραμπ; Δεν υπάρχει παράλληλο δημοκρατικό αφήγημα για εκλογική νοθεία υπέρ του Τραμπ. Θα μπορούσε να χάσει τη λαϊκή ψήφο και να κερδίσει το εκλεκτορικό κολέγιο, όπως συνέβη το 2016 όταν κέρδισε τη Χίλαρι Κλίντον. Αν η νίκη του προέκυπτε από απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ανάλογη με την απόφασή του να σταματήσει την καταμέτρηση των ψήφων της Φλόριντα το 2000, η αντίδραση της φιλελεύθερης Αμερικής θα ήταν τώρα πολύ μεγαλύτερης έντασης. Στη συνέχεια, ο υποψήφιος των Δημοκρατικών Αλ Γκορ δέχτηκε γρήγορα τη νίκη του Τζορτζ Μπους. Η πίεση στη Χάρις να μην υποχωρήσει θα ήταν έντονη.

• Το ίδιο θα ισχύει εάν το εκλεκτορικό σώμα είναι ισομοιρασμένο ή η ετυμηγορία μιας αμφισβητούμενης πολιτείας παραπεμφθεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Σύμφωνα με το σύνταγμα, η Βουλή θα επέλεγε τον νικητή με βάση την αρχή της μίας ψήφου ανά πολιτεία, κάτι που θα εγγυόταν ουσιαστικά τη νίκη του Τραμπ. Όλα αυτά θα ήταν σύμφωνα με τους κανόνες.

Αυτό που θα έκανε ο Τραμπ την «πρώτη μέρα» της προεδρίας του κρατά τους πολιτικούς του εχθρούς και τους δικηγόρους τους ξύπνιους τη νύχτα.

«ΟΤΑΝ ΚΕΡΔΙΣΩ, αυτοί οι άνθρωποι που ΕΞΑΠΑΤΗΣΑΝ θα διωχθούν στο μέγιστο βαθμό του Νόμου, ο οποίος θα περιλαμβάνει μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης, ώστε να μην επαναληφθεί αυτή η Διαφθορά της Δικαιοσύνης», είπε ο Τραμπ την περασμένη εβδομάδα με μια ανάρτησή του στη δική του πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης.

Εκείνοι που θεωρεί ότι τον πρόδωσαν, όπως η Λιζ Τσένι, η Ρεπουμπλικανή πρώην βουλευτής που απέρριψε τον Τραμπ μετά την επίθεση της 6ης Ιανουαρίου ή ο Μαρκ Μίλεϊ, πρώην αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, που εμπόδισε τις προσπάθειες του Τραμπ να χρησιμοποιήσει τον στρατό ως πολιτικό εργαλείο, πιθανότατα θα διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Συχνά αποκαλεί προδότη τον Μίλεϊ. Άλλοι που συχνά κατονομάζει είναι η «οικογένεια του εγκλήματος Μπάιντεν», η πρώην πρόεδρος της Γερουσίας Νάνσι Πελόζι και η Χάρις.

Οι υποσχέσεις της «πρώτης ημέρας» του Τραμπ περιλαμβάνουν επίσης τη μαζική απονομή χάριτος στους «πατριώτες» που φυλακίστηκαν επειδή εισέβαλαν στο Καπιτώλιο το 2021, την απόλυση του Τζακ Σμιθ, του ειδικού εισαγγελέα που, μεταξύ άλλων υποθέσεων, ηγείται της έρευνας για την απόπειρα του Τραμπ να ανατρέψει το αποτέλεσμα των εκλογών του 2020, και διαταγή στο Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ να ακυρώσει όλες τις υποθέσεις εναντίον του. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Τραμπ, τότε το Υπουργείο Δικαιοσύνης θα στραφεί προς τους εχθρούς του. Έχουν ήδη δημιουργηθεί πολλά ταμεία νομικής άμυνας για να βοηθήσουν όσους στοχοποιηθούν από τον Τραμπ.

Είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ποιες απειλές θα πραγματοποιούσε. Το 2016 απείλησε να βάλει την Κλίντον στη φυλακή αλλά στην πράξη δεν έκανε τίποτα γι’ αυτό. «Δεν νομίζω ότι ο Τραμπ θα μπορούσε απλώς να ρίξει ανθρώπους στη φυλακή», λέει ο Μπρουκς του Τζορτζτάουν. «Αλλά θα μπορούσε να τους πνίξει με νομικά χρέη από ποινικές έρευνες και φορολογικούς ελέγχους και γενικά να κάνει τη ζωή τους κόλαση».

Υποσχέθηκε επίσης την πρώτη του μέρα να επικαλεστεί τον Νόμο περί Εξέγερσης του 1807, που θα του επέτρεπε να στείλει στρατεύματα στους δρόμους της Αμερικής. Οι παρορμήσεις του Τραμπ να εκδώσει τέτοιες εντολές όταν ήταν πρόεδρος εμποδίζονταν συχνά από ανώτερους αξιωματούχους του, όπως ο πρώην αρχηγός του επιτελείου του, Τζον Κέλι, και δημόσιοι υπάλληλοι στο Πεντάγωνο και στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Τα είδη των ανθρώπων που θα επέλεγε για τη δεύτερη θητεία του θα ήταν πιο πιθανό να στηρίξουν τις προθέσεις του.

• «Ο Τραμπ έμαθε ότι δεν μπορεί να εμπιστευτεί τους Ρεπουμπλικάνους του κατεστημένου να πραγματοποιήσουν τις ιδιοτροπίες του, αν είναι τρελά έξω από τους κανόνες», λέει ο Γκέλμαν του Κέντρου Μπρέναν. «Δεν θα προσλάβει ξανά τέτοιους τύπους».

Σε μεγάλο βαθμό λόγω των διορισμών δικαστών από τον Τραμπ, το σημερινό Ανώτατο Δικαστήριο θα ήταν πολύ λιγότερο ανάχωμα κατά της προεδρικής ανομίας από οποιοδήποτε προηγούμενο δικαστήριο. Σε μια ιστορική απόφαση τον Ιούνιο, ψήφισε 6-3 υπέρ της κατάργησης σχεδόν οποιουδήποτε ορίου στην εκτελεστική εξουσία, λέγοντας ότι ο πρόεδρος έχει ποινική ασυλία για σχεδόν οποιεσδήποτε «επίσημες πράξεις». Η νομική ομάδα του Τραμπ υποστήριξε ότι αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει ακόμη και τη δολοφονία πολιτικών αντιπάλων.

Είναι δύσκολο να προβλεφθεί πώς θα αντιμετωπίσει αυτό το ενδεχόμενο το «ζαλισμένο» σύστημα των ΗΠΑ. Η ειρωνεία είναι ότι ένας αχαλίνωτος Τραμπ θα πρόκυπτε μόνο επειδή είχε εκλεγεί σε ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. «Ο Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι εάν χάσει σχεδιάζει να προσπαθήσει -ξανά- να ανατρέψει τις ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, αλλά είμαι βέβαιος ότι για μια ακόμα φορά θα αποτύχει», λέει ο Μπασίν. «Αυτό για το οποίο είμαι πολύ λιγότερο σίγουρος είναι η ικανότητα της συνταγματικής μας τάξης να επιβιώσει από μια πραγματική νίκη του Τραμπ. Αυτή τη φορά θα είχε πολύ λιγότερες γραμμές άμυνας».