Γιατί ο Economist θεωρεί επικίνδυνη για τις ΗΠΑ και τον κόσμο την εκλογή του Τραμπ- “Εάν είχαμε μία ψήφο θα την ρίχναμε στη Χάρις”

Εκατομμύρια Αμερικανοί θα ψηφίσουν τον Ντόναλντ Τραμπ. Κάποιοι θα το κάνουν από αντίδραση, επειδή πιστεύουν ότι η Κάμαλα Χάρις είναι μια ριζοσπαστική μαρξίστρια που θα καταστρέψει τη χώρα τους. Κάποιοι κινούνται από εθνική υπερηφάνεια, επειδή ο κ. Τραμπ τους εμπνέει την πεποίθηση ότι, μαζί του στον Λευκό Οίκο, η Αμερική θα σταθεί στο ύψος της. Ωστόσο, ορισμένοι θα επιλέξουν ψύχραιμα να ψηφίσουν τον Τραμπ ως υπολογισμένο κίνδυνο.

Αυτή η τελευταία ομάδα ψηφοφόρων, η οποία περιλαμβάνει πολλούς αναγνώστες του Economist, μπορεί να μην βλέπουν τον κ. Τραμπ ως ένα άτομο με το οποίο θα ήθελαν να συναλλάσσονται, ούτε ως πρότυπο για τα παιδιά τους. Αλλά μάλλον πιστεύουν ότι όταν ήταν πρόεδρος έκανε περισσότερο καλό παρά κακό. Μπορεί επίσης να πιστεύουν ότι οι κατηγορίες εναντίον του είναι υπερβολικές. Κεντρική θέση σε αυτόν τον υπολογισμό έχει η ιδέα ότι τα χειρότερα ένστικτα του κ. Τραμπ θα περιορίζονταν από το προσωπικό του, τη γραφειοκρατία, το Κογκρέσο και τα δικαστήρια.

Ο Economist θεωρεί αυτό το επιχείρημα ως επικίνδυνα εφησυχαστικό. Η Αμερική μπορεί κάλλιστα να επιβιώσει άνετα τέσσερα ακόμη χρόνια με τον κ. Τραμπ, όπως έγινε με τις προεδρίες άλλων ελαττωματικών ανδρών και από τα δύο κόμματα. Η χώρα μπορεί ακόμη και να ευδοκιμήσει. Αλλά αυτοί οι ψηφοφόροι παραβλέπουν τον κίνδυνο της προεδρίας Τραμπ. Κάνοντας τον κ. Τραμπ ηγέτη του ελεύθερου κόσμου, οι Αμερικανοί θα έπαιζαν στοίχημα με την οικονομία, το κράτος δικαίου και τη διεθνή ειρήνη. Δεν μπορούμε να ποσοτικοποιήσουμε την πιθανότητα ότι κάτι θα πάει άσχημα: Kανείς δεν μπορεί. Αλλά πιστεύουμε ότι αυταπατώνται οι ψηφοφόροι που θεωρούν ελάχιστο τον κίνδυνο.

Κάποιοι θα απορρίψουν αυτό το επιχείρημα ως κινδυνολογία. Είναι αλήθεια ότι οι χειρότεροι φόβοι μας για την πρώτη θητεία του κ. Τραμπ δεν επαληθεύτηκαν. Στο εσωτερικό μείωσε τους φόρους και απελευθέρωσε την οικονομία, η οποία έχει αναπτυχθεί ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη από τις αντίστοιχες του πλούσιου κόσμου. Η κυβέρνησή του αξίζει τα εύσημα για τη χρηματοδότηση εμβολίων για τον Covid-19, ακόμα κι αν αρνήθηκε να παροτρύνει τους Αμερικανούς να εμβολιαστούν. Στο εξωτερικό, πρόβαλε την εικόνα δύναμης, που μετατόπισε την κοινή γνώμη από τη συναίνεση προς μια συγκρουσιακή στάση απέναντι στην Κίνα. Βοήθησε στη σύναψη των Συμφωνιών του Αβραάμ, οι οποίες επισημοποίησαν τις σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και ορισμένων από τους γείτονές του, μια ειρήνη που μέχρι στιγμής έχει επιβιώσει από έναν περιφερειακό πόλεμο. Προέτρεψε ορισμένους από τους συμμάχους της Αμερικής να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Ακόμη και όταν ο κ. Τραμπ συμπεριφέρθηκε αποτρόπαια υποκινώντας την επίθεση στο Καπιτώλιο για να προσπαθήσει να σταματήσει τη μεταβίβαση της εξουσίας στις 6 Ιανουαρίου 2021, οι θεσμοί της Αμερικής παρέμειναν σταθεροί.

Εάν ο Economist απέτυχε να προβλέψει τόσα πολλά το 2016, γιατί να λάβετε υπόψη την τωρινή μας προειδοποίηση; Η απάντηση είναι ότι σήμερα οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι. Και αυτό γιατί οι πολιτικές του κ. Τραμπ είναι χειρότερες, ο κόσμος είναι πιο επικίνδυνος και πολλοί από τους νηφάλιους, υπεύθυνους ανθρώπους που συγκράτησαν τα χειρότερα ένστικτά του κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του έχουν αντικατασταθεί από πραγματικά πιστούς, κόλακες και τυχοδιώκτες.

Η υπόθεση εναντίον του κ. Τραμπ ξεκινά με τις πολιτικές του. Το 2016, η πλατφόρμα των Ρεπουμπλικανών βρισκόταν ακόμα παγιδευμένη μεταξύ του κόμματος του Μιτ Ρόμνεϊ και του κόμματος του Τραμπ. Η σημερινή έκδοση είναι πιο ακραία. Ο κ. Τραμπ τάσσεται υπέρ ενός δασμού 20% σε όλες τις εισαγωγές και έχει μιλήσει για ποσοστό άνω του 200% ή ακόμα και 500% στα αυτοκίνητα από το Μεξικό. Προτείνει την απέλαση από την Αμερική εκατομμυρίων παράτυπων μεταναστών, πολλοί με δουλειά και παιδιά. Θα επεκτείνει τις φορολογικές περικοπές παρόλο που το έλλειμμα του προϋπολογισμού βρίσκεται σε επίπεδο που συνήθως παρατηρείται μόνο κατά τη διάρκεια πολέμου ή ύφεσης, υποδηλώνοντας αδιαφορία για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση.

Αυτές οι πολιτικές θα ήταν πληθωριστικές, δημιουργώντας ενδεχομένως μια σύγκρουση με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Θα κινδύνευαν να πυροδοτήσουν έναν εμπορικό πόλεμο που θα εξαθλιώσει τελικά την Αμερική. Ο συνδυασμός του πληθωρισμού, των ανεξέλεγκτων ελλειμμάτων και της παρακμής των θεσμών θα έφερνε πιο κοντά την ημέρα που οι ξένοι θα ανησυχήσουν ότι δεν πρέπει να δανείζουν απεριόριστα το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ.

Ο κόσμος ζηλεύει την οικονομία της Αμερικής, αλλά αυτό οφείλεται στο ότι είναι μια ανοιχτή αγορά που αγκαλιάζει τη δημιουργική καταστροφή, την καινοτομία και τον ανταγωνισμό. Μερικές φορές φαίνεται ότι ο κ. Τραμπ θέλει να επιστρέψει στον 19ο αιώνα, χρησιμοποιώντας δασμούς και φορολογικές ελαφρύνσεις για να επιβραβεύσει τους φίλους του και να τιμωρήσει τους εχθρούς του, καθώς και να χρηματοδοτήσει το κράτος και να ελαχιστοποιήσει τα εμπορικά ελλείμματα. Η πολιτική του θα μπορούσε να καταστρέψει τα θεμέλια της ευημερίας της Αμερικής.

Ένας ακόμα λόγος για τον οποίο φοβόμαστε μια δεύτερη θητεία Τραμπ είναι ότι ο κόσμος έχει αλλάξει. Το 2017-21 υπήρχε ειρήνη σε μεγάλο βαθμό. Οι υποστηρικτές του Τραμπ το αποδίδουν στην απρόβλεπτη συμπεριφορά του και την προθυμία του να αναλάβει ισχυρή και αντισυμβατική δράση, ένας συνδυασμός που μπορεί πράγματι να κρατήσει ήσυχες τις δύσκολες χώρες. Όταν η ελίτ της εξωτερικής πολιτικής προειδοποίησε για τρομερές συνέπειες μετά τη δολοφονία του Κασέμ Σουλεϊμανί, ενός από τους βασικούς στρατηγούς του Ιράν, ο κ. Τραμπ δικαιώθηκε. Αλλά όταν ο επόμενος πρόεδρος θα αναλαμβάνει τα καθήκοντά του, δύο πόλεμοι θα θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια της Αμερικής. Στην Ουκρανία η Ρωσία έχει το πάνω χέρι, κάτι που επιτρέπει στον Βλαντιμίρ Πούτιν να απειλεί με περαιτέρω επιθετικότητα στην Ευρώπη. Στη Μέση Ανατολή, ένας περιφερειακός πόλεμος που πλησιάζει προς το Ιράν θα μπορούσε να παρασύρει και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτές οι συγκρούσεις θα δοκιμάσουν τον κ. Τραμπ με τρόπο που δεν το έκανε η πρώτη του θητεία. Οι υποσχέσεις του να φέρει ειρήνη στην Ουκρανία μέσα σε μια μέρα και η αδιάκοπη ενθάρρυνση των επιθέσεων του Ισραήλ δεν είναι καθησυχαστικές. Ακόμα χειρότερη είναι η περιφρόνησή του για τις συμμαχίες. Παρόλο που αυτές είναι η μεγαλύτερη γεωπολιτική δύναμη της Αμερικής, ο κ. Τραμπ τις βλέπει ως απάτες που επιτρέπουν στις αδύναμες χώρες να εκμεταλλεύονται τη στρατιωτική της ισχύ. Οι απειλές μπορεί να βολεύουν τον κ. Τραμπ, αλλά θα μπορούσαν εξίσου να καταστρέψουν το ΝΑΤΟ. Η Κίνα θα παρακολουθεί όσο θα σταθμίζει πόσο επιθετική θα είναι εναντίον της Ταϊβάν. Οι Ασιάτες σύμμαχοι μπορεί να θεωρήσουν ότι δεν μπορούν πλέον να εμπιστεύονται την πυρηνική εγγύηση της Αμερικής.

Οι κίνδυνοι για την εσωτερική και την εξωτερική πολιτική ενισχύονται από την τελευταία μεγάλη διαφορά μεταξύ της πρώτης θητείας του κ. Τραμπ και μιας πιθανής δεύτερης: θα είχε λιγότερους περιορισμούς. Ο πρόεδρος που ήθελε να εκτοξεύσει πυραύλους σε εργαστήρια ναρκωτικών στο Μεξικό συγκρατήθηκε από τους ανθρώπους και τους θεσμούς γύρω του. Έκτοτε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα οργανώθηκε με γνώμονα την πίστη στον κ. Τραμπ. Οι φιλικές ομάδες σκέψης έχουν καταρτίσει λίστες πιστών ανθρώπων που θα υπηρετήσουν στην επόμενη κυβέρνηση. Το Ανώτατο Δικαστήριο έχει αποδυναμώσει τους θεσμικούς ελέγχους σε προέδρους κρίνοντας ότι δεν μπορούν να διωχθούν για επίσημες πράξεις.

Εάν οι περιορισμοί είναι χαλαρότεροι, πολλά περισσότερα θα εξαρτηθούν από τον χαρακτήρα του κ. Τραμπ. Δεδομένης της αμετανόητης περιφρόνησής του για το σύνταγμα μετά την ήττα στις εκλογές το 2020, είναι δύσκολο να είμαστε αισιόδοξοι. Τα μισά πρώην μέλη του υπουργικού συμβουλίου του αρνήθηκαν να τον υποστηρίξουν. Ο πιο υψηλόβαθμος Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής τον περιγράφει ως «αξιοκαταφρόνητο άνθρωπο». Τόσο ο πρώην επιτελάρχης του Λευκού Οίκου όσο και ο πρώην αρχηγός του Γενικού Επιτελείου τον αποκαλούν φασίστα. Εάν παίρνατε συνέντευξη από έναν υποψήφιο για μια θέση εργασίας, δεν θα αγνοούσατε τέτοιες αξιολογήσεις χαρακτήρα.

Οι καλοί πρόεδροι ενώνουν τη χώρα. Η πολιτική ιδιοφυΐα του κ. Τραμπ είναι να στρέφει τους ανθρώπους τον ένα εναντίον του άλλου. Μετά τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ, πρότεινε να πυροβολήσει ο στρατός τους διαδηλωτές στα πόδια. Η ευημερία της Αμερικής εξαρτάται από την ιδέα ότι οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται δίκαια, ανεξάρτητα από την πολιτική τους. Ο κ. Τραμπ έχει απειλήσει να στρέψει το υπουργείο Δικαιοσύνης εναντίον των πολιτικών του εχθρών.

Απέναντι στον Τραμπ, η Κάμαλα Χάρις αντιπροσωπεύει τη σταθερότητα. Είναι αλήθεια ότι δεν είναι μια συναρπαστική πολιτικός. Δυσκολεύεται να πει στους ψηφοφόρους τι θέλει να κάνει με την εξουσία. Φαίνεται αναποφάσιστη και αβέβαιη. Ωστόσο, έχει εγκαταλείψει τις πιο αριστερές ιδέες των Δημοκρατικών και κινείται κοντά στο κέντρο, πλαισιωμένη από τη Λιζ Τσένεϊ και άλλους «εξόριστους» Ρεπουμπλικανούς.

Έχει απλές ελλείψεις αλλά καμία από αυτές δεν την καθιστά ακατάλληλη. Ορισμένες από τις πολιτικές της είναι χειρότερες από τις πολιτικές του αντιπάλου της, για παράδειγμα η επιλογή της για ρυθμιστικούς κανόνες και για περαιτέρω φορολόγηση του πλούτου. Ορισμένες είναι απλώς λιγότερο κακές, για το εμπόριο και το έλλειμμα, ας πούμε. Αλλά μερικές, για το κλίμα και τις αμβλώσεις, είναι αναμφισβήτητα καλύτερες. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την κα Χάρις να είναι μια κορυφαία πρόεδρος, αν και οι άνθρωποι μπορούν να σας εκπλήξουν. Αλλά δεν μπορεί κανείς να τη φανταστεί να φέρνει την καταστροφή.

Οι πρόεδροι δεν χρειάζεται να είναι άγιοι και ελπίζουμε ότι μια δεύτερη προεδρία Τραμπ θα αποφύγει την καταστροφή. Όμως ο κ. Τραμπ αποτελεί έναν απαράδεκτο κίνδυνο για την Αμερική και τον κόσμο. Αν ο Economist είχε ψήφο, θα τη ρίχναμε για την κα Χάρις.

Πηγή: Economist (απόδοση στα ελληνικά από το KREPORT)