Οι εκλογές στις ΗΠΑ με μια ματιά- Όσα πρέπει να γνωρίζουμε μαζί με τους… 4 “εναλλακτικούς” υποψήφιους προέδρους

Οι εκλογές του 2024 στις ΗΠΑ διεξάγονται την Τρίτη, 5 Νοεμβρίου 2024. Ο νικητής θα υπηρετήσει μια τετραετή θητεία στον Λευκό Οίκο, η οποία θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2025. Ο πρόεδρος έχει την εξουσία να ψηφίζει κάποιους νόμους μόνος του, αλλά ως επί το πλείστον είναι υποχρεωμένος να συνεργάζεται με το Κογκρέσο για την ψήφιση της νομοθεσίας.

Στη διεθνή σκηνή, ο ηγέτης των ΗΠΑ έχει μεγάλη ελευθερία να εκπροσωπεί τη χώρα στο εξωτερικό και να ασκεί εξωτερική πολιτική.

• Τα δύο κύρια κόμματα αναδεικνύουν έναν προεδρικό υποψήφιο με τη διεξαγωγή μιας σειράς ψηφοφοριών που ονομάζονται προκριματικές εκλογές και εκλογικές αναμετρήσεις στις πολιτείες, όπου οι πολίτες επιλέγουν ποιον θέλουν να ηγηθεί του κόμματος στις προεδρικές εκλογές.

Στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε την υποστήριξη, με τεράστιο προβάδισμα έναντι των αντιπάλων του. Έγινε ο επίσημος υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών σε συνέδριο του κόμματος στο Μιλγουόκι του Ουισκόνσιν. Ο Τραμπ επέλεξε τον γερουσιαστή του Οχάιο Τζέι Ντι Βανς ως υποψήφιο αντιπρόεδρο.

Για τους Δημοκρατικούς, η αντιπρόεδρος Καμάλα Χάρις μπήκε στην κούρσα, αφού ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν εγκατέλειψε και κανένας άλλος Δημοκρατικός δε δήλωσε την πρόθεση να κατέβει. Ο υποψήφιος της για αντιπρόεδρος, είναι ο κυβερνήτης της Μινεσότα Τιμ Γουόλς.

Υπάρχουν επίσης ορισμένοι ανεξάρτητοι υποψήφιοι που θέτουν υποψηφιότητα για την προεδρία.

Αυτοί είναι: Ο ανεξάρτητος Κόρνελ Γουέστ, η 74χρονη Τζιλ Στάιν με το κόμμα των Πρασίνων, η 44χρονη Κλαούντια ντε λα Κρούζ με το κόμμα για τον Σοσιαλισμό και την Απελευθέρωση και ο 39χρονος Τσέις Όλιβερ με το Ελευθεριακό Κόμμα.

–Ο 71χρονος Κόρνελ Γουέστ, γεννήθηκε στην Τάλσα της Οκλαχόμα και ήταν επί σειρά ετών καθηγητής φιλοσοφίας στο «Union Theological Seminary». Έχει επίσης εργαστεί ως καθηγητής στο Γέιλ, στο Πρίνσετον και το Χάρβαρντ, σύμφωνα με το CNNi. Όταν ο Γουέστ ανακοίνωσε την προεδρική του υποψηφιότητα τον Ιούνιο του 2023, προσπάθησε να θέσει υποψηφιότητα στο Λαϊκό Κόμμα, προτού επιδιώξει την υποψηφιότητα στο Κόμμα των Πρασίνων. Μήνες αργότερα αποφάσισε τελικά να κατέβει ως ανεξάρτητος. Ο προοδευτικός μελετητής και η αντιπρόεδρός του, η καθηγήτρια και ακτιβίστρια Μελίνα Αμπντουλάχ απευθύνονται, μεταξύ άλλων, σε δυσαρεστημένους Δημοκρατικούς που αντιτίθενται στην υποστήριξη του Μπάιντεν στο Ισραήλ που σφυροκοπά στη Γάζα. Ο Γουέστ έχει διαμηνύσει ότι θα πιέσει το Ισραήλ να συμφωνήσει σε μόνιμη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και να αποσυρθεί από τα παλαιστινιακά εδάφη. Έχει πει επίσης ότι θα διακόψει κάθε αμερικανική βοήθεια προς την Ουκρανία και θα πιέσει για την κατάργηση του ΝΑΤΟ. Έχει δεσμευτεί να θεσπίσει δωρεάν υγειονομική περίθαλψη για όλους τους κατοίκους των ΗΠΑ. Στον τομέα της ενέργειας και του περιβάλλοντος έχει δηλώσει πως θα διακόψει όλα τα έργα μίσθωσης πετρελαίου και φυσικού αερίου σε ομοσπονδιακά εδάφη. Παράλληλα, δεσμεύεται για την καταβολή αποζημιώσεων σε όλους τους μαύρους κατοίκους των ΗΠΑ για τη ρατσιστική βία που υφίστανται.

–Η 74χρονη Τζιλ Στάιν, υποψήφια με το Κόμμα Πρασίνων, γεννημένη στο Σικάγο του Ιλινόις. Η Στάιν υπηρέτησε αρχικά ως επικεφαλής της εκστρατείας του Κορνέλ Γουέστ κατά τη σύντομη θητεία του ως υποψηφίου του Κόμματος των Πρασίνων. Αφότου, όμως εκείνος επέλεξε να κατέβει ανεξάρτητος, η Στάιν πήρε την ψήφο εμπιστοσύνης των Πρασίνων. Η εκστρατεία της επικεντρώνεται στον τερματισμό του πολέμου στη Μέση Ανατολή. Τον Απρίλιο, συνελήφθη σε μια διαδήλωση στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις εν μέσω μιας σειράς μποϊκοτάζ που ζητούσαν κατάπαυση του πυρός. Πριν ξεκινήσει την πολιτική της σταδιοδρομία, η Στάιν εργάστηκε ως γιατρός και είναι περιβαλλοντική ακτιβίστρια. Η υποψήφια προτείνει μια πολιτική για το κλίμα που προχωρά πέρα ​​από το «Πράσινο New Deal» των προοδευτικών Δημοκρατικών, ωθώντας τις ΗΠΑ να επιτύχουν μηδενικές εκπομπές άνθρακα θέτοντας ένα ταχύτερο χρονοδιάγραμμα. Έχει δεσμευτεί να αποσύρει την υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Ισραήλ και την Ουκρανία. Είναι υπέρ της κατοχυρωμένης δωρεάν δημόσιας εκπαίδευσης. Έχει δεσμευτεί ότι θα διαγράψει τα χρέη που έχουν οι πολίτες για ιατρικούς λόγους και ότι θα διπλασιάσει τον αριθμό των δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

-Η 44χρονη Κλαούντια ντε λα Κρουζ είναι είναι υποψήφια του Κόμματος για τον Σοσιαλισμό και την Απελευθέρωση. Γεννήθηκε στο Νότιο Μπρονξ, όπου οι γονείς της μετανάστευσαν από τη Δομινικανή Δημοκρατία.Φοίτησε στο γυμνάσιο Θίοντορ Ρούσβελτ από όπου αποφοίτησε το 1997. Υπήρξε για εκείνη έμπνευση ένα ταξίδι της στην Κούβα σε ηλικία 17 ετών. Είναι κάτοχος πτυχίου στην εγκληματολογική ψυχολογία και δύο μεταπτυχιακών στην κοινωνική εργασία και τη θεολογία. Συμμετείχε στις διαδηλώσεις ενάντια στον πόλεμο του Ιράκ το 2003. Το 2004, ίδρυσε την Da Urban Butterflies (DUB), μια ομάδα με έδρα την Ουάσιγκτον Χάιτς για εφήβους και νεαρές γυναίκες Δομινικανής και πουερτορικανικής καταγωγής. Επέλεξε το όνομα «Πεταλούδες» για να τιμήσει τις τρεις Δομινικανές αδελφές Μιραμπάλ που σκοτώθηκαν τον Νοέμβριο του 1960 επειδή αντιτάχθηκαν στη δικτατορία του Ραφαέλ Τρουχίλο. Η Ντε λα Κρουζ ανακοίνωσε την προεδρική της εκστρατεία στις 7 Σεπτεμβρίου 2023. Αυτή και η υποψήφια της Καρίνα Γκαρσία διεκδικούν την ψήφο των Αμερικανών πολιτών για το Κόμμα για τον Σοσιαλισμό και την Απελευθέρωση (PSL), ένα μαρξιστικό-λενινιστικό κόμμα. Δεσμεύεται να δώσουν αποζημιώσεις στους Αφροαμερικανούς πολίτες, να καθιερώσει ένα ενιαίο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, να τερματίσει κάθε βοήθεια των ΗΠΑ προς το Ισραήλ, να διαγράψει το χρέος για όλα τα φοιτητικά δάνεια, να αναγνωρίσει πλήρως την κυριαρχία των ιθαγενών Αμερικανών. Υπόσχεται επίσης να μειώσει τον στρατιωτικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ κατά 90% με όραμα να βάλει τέλος στις εχθροπραξίες που ενορχηστρώνει ή συμμετέχει η χώρα και να πάρει τον πλούτο από τις 100 μεγαλύτερες εταιρείες για να τον δώσει στον λαό.

–Ο 39χρονος Τσέις Όλιβερ είναι υποψήφιος με το Ελευθεριακό Κόμμα και είναι γεννημένος το Νάσβιλ του Τενεσί. Ο Όλιβερ εξασφάλισε την υποψηφιότητα του μετά από επτά γύρους εκλογών στο συνέδριο του κόμματος τον Μάιο του 2024. Πριν ξεκινήσει την πολιτική του σταδιοδρομία, εργάστηκε στη βιομηχανία εστιατορίων και στη συνέχεια στον κλάδο της ναυτιλίας. Ήταν επίσης πολιτικός ακτιβιστής και αντιτάχθηκε στον πόλεμο στο Ιράκ. Ο Όλιβερ διεκδικεί να απλοποιηθούν οι διαδικασίες απόκτησης ιθαγένειας για τους μετανάστες και να επεκταθούν οι βίζες εργασίας. Δεσμεύεται και αυτός να αποσύρει τις ΗΠΑ από όλες τις πολεμικές συγκρούσεις. Παράλληλα, θέλει να αποποινικοποιήσει τη την κατοχή και τη χρήση όλων των ναρκωτικών.

• Οι Δημοκρατικοί είναι το φιλελεύθερο πολιτικό κόμμα, με μια ατζέντα που ορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την προώθησή του για τα πολιτικά δικαιώματα, ένα ευρύ δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας και μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
• Οι Ρεπουμπλικάνοι είναι το συντηρητικό πολιτικό κόμμα στις ΗΠΑ. Γνωστό και ως Μεγάλο Παλαιό Κόμμα, έχει ταχθεί υπέρ της μείωσης των φόρων, της συρρίκνωσης του μεγέθους της κυβέρνησης, των δικαιωμάτων στην οπλοκατοχή και των αυστηρότερων περιορισμών στη μετανάστευση και τις αμβλώσεις.

Νικητής δεν είναι το πρόσωπο που λαμβάνει τις περισσότερες ψήφους σε ολόκληρη τη χώρα. Αντιθέτως, και οι δύο υποψήφιοι ανταγωνίζονται για να κερδίσουν τις εκλογές που διεξάγονται σε κάθε μία από τις 50 πολιτείες.

Κάθε πολιτεία έχει έναν ορισμένο αριθμό των λεγόμενων ψήφων του εκλεκτορικού σώματος, που βασίζονται εν μέρει στον πληθυσμό. Υπάρχουν συνολικά 538 προς διεκδίκηση. Νικητής είναι ο υποψήφιος που θα κερδίσει 270 ή περισσότερες.

• Με εξαίρεση δύο, σε όλες τις πολιτείες, ισχύει ο κανόνας «ο νικητής τα παίρνει όλα». Αυτό σημαίνει ότι, όποιος υποψήφιος κερδίσει τον υψηλότερο αριθμό ψήφων λαμβάνει όλες τις ψήφους του εκλεκτορικού σώματος της πολιτείας.

Οι περισσότερες πολιτείες κλίνουν σε μεγάλο βαθμό προς το ένα ή το άλλο κόμμα, οπότε η προσοχή συνήθως επικεντρώνεται σε περίπου δώδεκα πολιτείες όπου μπορεί να κερδίσει οποιοσδήποτε από τους δύο. Αυτές είναι γνωστές ως οι πολιτείες της μάχης.

Είναι δυνατόν ένας υποψήφιος να κερδίσει τις περισσότερες ψήφους σε εθνικό επίπεδο – όπως έκανε η Χίλαρι Κλίντον το 2016 – αλλά να ηττηθεί από το εκλογικό σώμα.

• Οι περισσότεροι πολίτες των ΗΠΑ που είναι ηλικίας 18 ετών και άνω έχουν δικαίωμα ψήφου στις προεδρικές εκλογές.

Εκτός από τη Βόρεια Ντακότα, κάθε πολιτεία απαιτεί από τους ψηφοφόρους να εγγραφούν πριν ψηφίσουν. Η διαδικασία εγγραφής ψηφοφόρων αλλάζει από πολιτεία σε πολιτεία. Το ίδιο ισχύει και με τις προθεσμίες για τις εγγραφές.

Οι Αμερικανοί πολίτες που ζουν στο εξωτερικό μπορούν να εγγραφούν για να ψηφίσουν και να ζητήσουν επιστολική ψήφο συμπληρώνοντας την Ομοσπονδιακή Αίτηση Επιστολικής Κάρτας (FCPA).

Η πρόωρη ψηφοφορία σε ορισμένες πολιτείες -συμπεριλαμβανομένων των κρίσιμων πολιτειών της Τζόρτζια και της Βόρειας Καρολίνας- βρίσκεται σε εξέλιξη.

• Όλη η προσοχή θα είναι στραμμένη στο ποιος θα κερδίσει την προεδρία, αλλά οι ψηφοφόροι θα επιλέξουν επίσης νέα μέλη του Κογκρέσου – του σώματος όπου ψηφίζονται οι νόμοι.

Το Κογκρέσο αποτελείται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, όπου και οι 435 έδρες είναι προς εκλογή, και τη Γερουσία, όπου διεκδικούνται 34 έδρες.

Αυτή τη στιγμή, οι Ρεπουμπλικάνοι ελέγχουν τη Βουλή των Αντιπροσώπων, η οποία δρομολογεί τα σχέδια για τις δαπάνες του κράτους. Οι Δημοκρατικοί ελέγχουν τη Γερουσία, η οποία ψηφίζει για βασικούς διορισμούς στην κυβέρνηση.

Αυτά τα δύο σώματα ψηφίζουν νόμους και μπορούν να ασκούν έλεγχο στις πολιτικές του Λευκού Οίκου, εάν το κόμμα που ελέγχει ένα από τα δύο σώματα είναι άλλο από αυτό του προέδρου.

• Συνήθως ο νικητής ανακηρύσσεται τη νύχτα των εκλογών. Το 2020, ωστόσο, χρειάστηκαν μερικές ημέρες για να καταμετρηθούν όλες οι ψήφοι.

Εφόσον δεν υπάρχει επανεκλογή του ο εν ενεργεία προέδρου, η περίοδος μετά τις εκλογές είναι γνωστή ως μεταβατική περίοδος. Κατά τη διάρκεια αυτής, η νέα κυβέρνηση έχει τον χρόνο να διορίσει υπουργούς και να χαράξει το σχέδιό της για τη νέα προεδρική θητεία.

Ο πρόεδρος ορκίζεται επισήμως τον Ιανουάριο σε μία τελετή, η οποία πραγματοποιείται στα σκαλιά του Καπιτωλίου στην Ουάσινγκτον.