Ο πλανήτης σε εποχή Χάρις… Οι θέσεις της για ΝΑΤΟ, Ιράν, Μέση Ανατολή, Κίνα, Ρωσία

Καθώς οι αμερικανικές εκλογές εισέρχονται στην τελική ευθεία, τα ερωτήματα σχετικά με τις πολιτικές εξωτερικής πολιτικής της επόμενης κυβέρνησης αυξάνονται. Παρόλο που οι εκλογές απέχουν μόλις μία εβδομάδα, ο επόμενος πρόεδρος δεν θα αναλάβει τα καθήκοντά του πριν από τις 20 Ιανουαρίου. Όταν το κάνει, θα ανοίξει το δρόμο είτε για μια διαφορετική είτε για μια παρόμοια πορεία με την τρέχουσα κυβέρνηση σε ευαίσθητα ζητήματα, σε ορισμένα από τα οποία παρατηρήθηκε πρόσφατα απότομη κλιμάκωση.

Εάν η υποψήφια για την προεδρία και αντιπρόεδρος του Τζο Μπάιντεν, Κάμαλα Χάρις, κερδίσει την κούρσα για τον Λευκό Οίκο, πολλοί πιστεύουν ότι η εξωτερική της πολιτική δεν θα διαφέρει ριζικά από εκείνη της σημερινής κυβέρνησης, από τη Μέση Ανατολή, μέσω της Ουκρανίας και της Ρωσίας, έως την Κίνα και τη Βόρεια Κορέα.

Αυτό οφείλεται στην έλλειψη εμπειρίας της σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Φορντ, πρώην πρεσβευτή των ΗΠΑ στη Συρία. «Η Χάρις έχει ελάχιστη εμπειρία στη διαχείριση της εξωτερικής πολιτικής και είναι πιθανό να ακολουθήσει μια εξωτερική πολιτική κοντά σε εκείνη του Μπάιντεν, ιδίως από τη στιγμή που θα διατηρήσει μεγάλο αριθμό μελών της σημερινής ομάδας που είναι αρμόδια για την εξωτερική πολιτική», εξήγησε ο Φορντ σε δηλώσεις του.

Η Μέση Ανατολή

Το πιο σημαντικό θέμα στο τραπέζι του νέου προέδρου θα είναι αναμφίβολα το ζήτημα της κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή, το οποίο άλλαξε τις προτεραιότητες της σημερινής κυβέρνησης και περιέπλεξε την εκλογική αποστολή της Χάρις, αφού είχε να αντιμετωπίσει δύσκολες ερωτήσεις από τους Άραβες και τους μουσουλμάνους ψηφοφόρους, ακόμη και τους προοδευτικούς του κόμματός της.

• Σε γενικές γραμμές, η Χάρις υιοθετεί την προσέγγιση του Μπάιντεν στον πόλεμο της Γάζας και του Λιβάνου, υποστηρίζοντας τη λύση των δύο κρατών, αρνούμενος να θέσει όρους στη στρατιωτική βοήθεια προς το Ισραήλ και ζητώντας αποκλιμάκωση της κατάστασης στο Λίβανο.

Τις τελευταίες εβδομάδες, η Χάρις επανέλαβε ότι η λύση των δύο κρατών πρέπει να διασφαλίζει «την ασφάλεια των Παλαιστινίων, την αυτοδιάθεση και την αξιοπρέπεια που τους αξίζει» και κάλεσε το Ισραήλ να θέσει τους σκληροπυρηνικούς εποίκους στη Δυτική Όχθη προ των ευθυνών τους για τη βία κατά των Παλαιστινίων. Όσον αφορά τις πολιτικές εξομάλυνσης με το Ισραήλ, τις οποίες ξεκίνησε ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, η Χάρις επανέλαβε την υποστήριξή της στην επέκταση των συμφωνιών του Αβραάμ.

Αντιμέτωπη με επικρίσεις Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων, αφού έχασε την ομιλία του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, η Χάρις επανέλαβε τη δέσμευσή της να υποστηρίξει το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, μια θέση που επαναλαμβάνει μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.

Ο τόνος της Χάρις είναι κάπως διαφορετικός από εκείνον του Μπάιντεν, καθώς δεν διστάζει να αναφερθεί στις απώλειες αμάχων και στο δικαίωμα των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση. Κάποιοι ερμηνεύουν τις δηλώσεις αυτές ως προσπάθεια να προσεταιριστεί ψηφοφόρους που διστάζουν να την υποστηρίξουν λόγω της πολιτικής της κυβέρνησης στην περιοχή, ιδίως σε πολιτείες με διακυμάνσεις, όπως το Μίσιγκαν, που θα μπορούσαν να κρίνουν την κούρσα.

Όσον αφορά το Ιράν, η Χάρις υιοθέτησε μια πιο γερακίσια ρητορική από τον Μπάιντεν, χαρακτηρίζοντάς το ως την «κορυφαία απειλή» για τις Ηνωμένες Πολιτείες, σε μια σαφή απόκλιση από την εκτίμηση της προηγούμενης κυβέρνησης των Δημοκρατικών ότι η Κίνα και η Ρωσία είναι οι κορυφαίες απειλές.

Σε συνέντευξή της στην εκπομπή «60 Minutes», η Χάρις δήλωσε ότι είναι «ξεκάθαρο» ότι το Ιράν είναι η πιο εξέχουσα απειλή, «υπάρχει αμερικανικό αίμα στα χέρια του», υποσχόμενη να μην επιτρέψει στην Τεχεράνη να αποκτήσει πυρηνικό όπλο και ότι αυτό θα είναι η «κορυφαία προτεραιότητά» της.

Ο πόλεμος της Ουκρανίας… και το ΝΑΤΟ

Η πολιτική του προέδρου Μπάιντεν έναντι του πολέμου στην Ουκρανία έχει προκαλέσει διαφωνίες μεταξύ Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών τους τελευταίους μήνες. Ενώ και τα δύο κόμματα ήταν ενωμένα στη στρατιωτική υποστήριξη της Ουκρανίας μετά τη ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022, ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι νομοθέτες που υποστηρίζουν τον Τραμπ εξέφρασαν επιφυλάξεις σχετικά με το ύψος της αμερικανικής βοήθειας προς το Κίεβο, ελλείψει προοπτικής διευθέτησης.

• Η Χάρις είναι σφοδρή υπερασπιστής της Ουκρανίας έναντι της Ρωσίας και έχει δεσμευτεί να συνεχίσει να υποστηρίζει το Κίεβο και να ενισχύει τη συνεργασία με τις χώρες του ΝΑΤΟ, μια προσέγγιση πανομοιότυπη με την πολιτική του Μπάιντεν, ο οποίος υπερηφανεύεται ότι το ΝΑΤΟ έγινε ισχυρότερο επί των ημερών του.

«Ως πρόεδρος, θα στηρίξω σθεναρά την Ουκρανία και τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ», δήλωσε η Χάρις στην ομιλία της για την αποδοχή της υποψηφιότητας της από το κόμμα της στην προεκλογική συγκέντρωση των Δημοκρατικών.

Η Χάρις εξέφρασε την ίδια θέση στη φετινή Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια, όπου επανέλαβε τη δέσμευση των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, χαρακτηρίζοντάς το «την καλύτερη στρατιωτική συμμαχία που γνώρισε ποτέ ο κόσμος». Δεσμεύτηκε επίσης να στηρίξει τις αμυντικές προσπάθειες της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας «για όσο χρειαστεί» και κάλεσε το Κογκρέσο να συνεχίσει να στηρίζει το Κίεβο παρά την αυξανόμενη αντίθεση στο νομοθετικό σώμα στη βοήθεια, ιδίως από ορισμένους Ρεπουμπλικάνους.

Κίνα

Αν και τονίζει ότι το Ιράν είναι η πιο εξέχουσα απειλή για τις ΗΠΑ, η Κίνα ήταν και εξακολουθεί να είναι ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής των αμερικανικών συμφερόντων. Η Χάρις πιστεύει ότι οι ΗΠΑ έχουν «κερδίσει αυτόν τον ανταγωνισμό στον 21ο αιώνα», αλλά τόνισε την ανάγκη να «διατηρηθούν ανοιχτές οι γραμμές επικοινωνίας για την υπεύθυνη διαχείριση του ανταγωνισμού μεταξύ των δύο χωρών», κάτι που έκανε συναντώντας τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ το 2022 στην Μπανγκόκ. Από την άποψη αυτή, η Χάρις τήρησε την πολιτική του Μπάιντεν για συνεχή ανταγωνισμό με ταυτόχρονη αποφυγή συγκρούσεων.

• Όσον αφορά την Ταϊβάν, μια μόνιμη πηγή έντασης μεταξύ των δύο χωρών, η Χάρις τονίζει την υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ταϊβάν, αλλά ταυτόχρονα υποστηρίζει την αμερικανική πολιτική «Μία Κίνα» που βασίζεται στη «στρατηγική ασάφεια».

Η εκστρατεία της Χάρις αναφέρει ότι έχει συμβάλει στην ηγεσία των προσπαθειών της κυβέρνησης για τη διασφάλιση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.

Η εκστρατεία της Χάρις λέει ότι έχει συμβάλει στην ηγεσία των προσπαθειών της κυβέρνησης για τη διασφάλιση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας στη Νότια Σινική Θάλασσα και έχει επιδιώξει να οικοδομήσει στενότερους δεσμούς με τους συμμάχους της Ουάσινγκτον στην περιοχή του Ειρηνικού και του Ινδικού Ωκεανού.

Το 2024, η Χάρις φιλοξένησε την πρώτη τριμερή σύνοδο κορυφής μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ιαπωνίας και των Φιλιππίνων. Κατά τη διάρκεια της θητείας της στο Κογκρέσο ως γερουσιαστής της Καλιφόρνια, εισήγαγε νομοσχέδια που ζητούσαν από τις αμερικανικές υπηρεσίες να διερευνήσουν τη μεταχείριση της μουσουλμανικής μειονότητας των Ουιγούρων από την Κίνα και υποστήριξε την αυτονομία του Χονγκ Κονγκ. Η Χάρις μπορεί να επωφεληθεί από την εμπειρία του συνυποψηφίου της Τιμ Γουόλτς στην Κίνα, όπου δίδαξε αγγλικά το 1989.

Βόρεια Κορέα

Τον Σεπτέμβριο του 2022, η Χάρις επισκέφθηκε την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη μεταξύ των δύο Κορεών κατά την επίσκεψή της στη Νότια Κορέα, όπου άσκησε σκληρή κριτική στο καθεστώς του Κιμ Γιονγκ Ουν.

«Στο Βορρά βλέπουμε μια βίαιη δικτατορία, κατάφωρες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ένα παράνομο πρόγραμμα όπλων που απειλεί την ειρήνη και τη σταθερότητα». Η προσέγγιση της Χάρις απέναντι στην Πιονγκγιάνγκ μοιάζει πολύ με εκείνη του Μπάιντεν, η οποία είναι σύμφωνη με την παραδοσιακή πολιτική της «στρατηγικής υπομονής» και τη συνεχή επιδίωξη της διάλυσης του πυρηνικού οπλοστασίου της Βόρειας Κορέας.

Ο φάκελος αυτός θα αποκτήσει αναμφίβολα μεγαλύτερη σημασία μετά τον εντοπισμό από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ της συμμετοχής 3.000 βορειοκορεατών στρατιωτών στη ρωσική πολεμική προσπάθεια στην Ουκρανία.