Η Λιβύη ξανά μπροστά στον εμφύλιο- Οι επιπτώσεις για την Άγκυρα

Το κοινοβούλιο της Λιβύης ψήφισε ομόφωνα την Τρίτη να τερματίσει την εντολή της κυβέρνησης εθνικής ενότητας υπό τον Αμπντέλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά και να αναγνωρίσει την κυβέρνηση του Οσάμα Χαμάντ ως «νόμιμη κυβέρνηση».

Του Σπύρου Σιδέρη

Κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της ολομέλειας, οι βουλευτές ψήφισαν επίσης να αφαιρέσουν το καθεστώς του ανώτατου διοικητή του στρατού από το Προεδρικό Συμβούλιο και να το δώσουν στον πρόεδρο του Κοινοβουλίου, όπως ορίζει η συνταγματική διακήρυξη.

Ο Ντμπεϊμπά είχε διοριστεί στις 15 Φεβρουαρίου 2021 πρωθυπουργός της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας στην Τρίπολη, μέσω του Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου της Λιβύης και αναμενόταν να διατηρήσει το αξίωμα μέχρι τις εκλογές στις 24 Δεκεμβρίου 2021, οι οποίες αργότερα αναβλήθηκαν και παρά της προσπάθειες «ανατροπής» του δεν κατέστη δυνατόν.

Η αναγνώριση της κυβέρνησης του Οσάμα Χαμάντ ως «νόμιμης» βασίστηκε σε υπόμνημα που υπέβαλαν 50 βουλευτές.

«Η προπαρασκευαστική φάση που έφερε το σημερινό Προεδρικό Συμβούλιο και την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά έληξε με τη λήξη των καθορισμένων περιόδων και δεν πέτυχε τίποτα», δήλωσε ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ακίλα Σάλεχ στην ομιλία του στην ολομέλεια.

Ο Ντμπεϊμπά είναι απίθανο να αναγνωρίσει την απόφαση του κοινοβουλίου να τερματίσει τη θητεία της κυβέρνησής του, ιδίως καθώς ο ίδιος θεωρεί ότι η κυβέρνηση του Οσάμα Χαμάντ είναι μια «παράλληλη αρχή που δεν αναγνωρίζεται διεθνώς».

Αυτό θα επιδείνωνε το πολιτικό χάσμα στη Λιβύη και θα την έφερνε πίσω στο σημείο μηδέν, καθώς δεν υπάρχουν ενδείξεις τοπικής και διεθνούς συναίνεσης ή επιθυμίας να τερματιστεί το πολιτικό αδιέξοδο και να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές.

Αυτός ο διχασμός και οι διαφωνίες ενέχουν τον κίνδυνο επιστροφής στις ένοπλες επιχειρήσεις, με τη συνέχιση της στρατιωτικής κινητοποίησης στα νοτιοδυτικά, αφού οι χερσαίες δυνάμεις του λιβυκού στρατού έστειλαν στρατιωτικές μονάδες που, όπως είπε, αποσκοπούσαν στην «προστασία των συνόρων», στις οποίες απάντησαν οι δυνάμεις που πρόσκεινται στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας στην Τρίπολη, αυξάνοντας το επίπεδο ετοιμότητας και επαγρύπνησης.

Ο Ντμπεϊμπά είναι συχνός συνομιλητής του Τούρκου Προέδρου και είναι αυτός που υπέγραψε το τουρκολιβυκό μνημόνιο με την παράνομη χάραξη ΑΟΖ Τουρκίας Λιβύης.

Στη Λιβύη, η υπογραφή του μνημονίου που έγινε τον Νοέμβριο του 2019, αντιμετωπίστηκε με ποικίλες αντιδράσεις καθώς χαιρετίστηκε από τους υποστηρικτές της κυβέρνησης εθνικής συμφωνίας με έδρα την Τρίπολη, αλλά απορρίφθηκε από την κυβέρνηση με έδρα το Τομπρούκ, η οποία υποστηρίζεται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης και τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (ΛΕΣ) του Χαλίφα Χάφταρ.

Ο Αχμάντ Αλ Μισμάρι, ο επίσημος εκπρόσωπος των δυνάμεων του Χάφταρ, απέρριψε τη συμφωνία και προειδοποίησε ότι «θα αναπτυχθεί στρατιωτική δύναμη για να αποτραπεί οποιαδήποτε παραβίαση της λιβυκής κυριαρχίας.»

Τα μέλη του λιβυκού κοινοβουλίου εξέφρασαν παρόμοια συναισθήματα, ενώ ο πρόεδρός του, Ακίλα Σάλεχ, έστειλε επιστολή στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, χαρακτηρίζοντας τη συμφωνία «άκυρη». Ο Σάλεχ υποστήριξε ότι η συμφωνία πρέπει να επικυρωθεί από το λιβυκό κοινοβούλιο και ότι «η Λιβύη και η Τουρκία δεν έχουν κοινά θαλάσσια σύνορα».

Η αμφιλεγόμενη συμφωνία, αν όχι τουλάχιστον παράνομη, προκάλεσε ευρεία καταδίκη από τα κράτη της περιοχής και τη διεθνή κοινότητα, ως παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας ( UNCLOS ) και του άρθρου 8 της Συμφωνίας Σκιράτ που απαγορεύει στον Λίβυο Πρωθυπουργό να συνάπτει διεθνείς συμφωνίες χωρίς την ομόφωνη συναίνεση των μελών του υπουργικού συμβουλίου. Βέβαια αυτό δεν πτόησε την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας να σταλεί στον ΟΗΕ όπου και δημοσιεύθηκε.

Η νέα συντονισμένη αντιπαράθεση εναντίον του Ντμπεϊμπά με τον Σάλεχ προκαλεί ανησυχία στην περιοχή, καθώς δεν αποκλείεται ένας νέος κύκλος ένοπλων συγκρούσεων αλλά και την εμπλοκή της Τουρκίας σύμφωνα με το μνημόνιο συνεργασίας για την ασφάλεια της Λιβύης. Μια τέτοια εξέλιξη θα επιβαρύνει περαιτέρω το ήδη τεταμένο κλίμα στην περιοχή.