Ανάλυση: Τι κρύβεται στο μυαλό του Ερντογάν

Για πάνω από 20 χρόνια, 22 συγκεκριμένα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κυβερνάει την Τουρκία και θα έπρεπε ίσως κάποιοι στην Ελλάδα να τον είχαν διαβάσει καλύτερα. Είχε και συνεχίζει να δίνει δείγματα γραφής καθημερινά, όχι μόνο στα δικά μας -και της Κύπρου συμπεριλαμβανομένης- αλλά σε όλη την ευρύτερη περιοχή. Πολλοί θεωρούν ότι εμπνέεται από έναν άκρατο νέο-οθωμανισμό με αναθεωρητικές προτάσεις και επικίνδυνες βλέψεις στην ευρύτερη περιοχή, με σκοπό να κάνει «βιλαέτι» του την Ελλάδα κι όποιον άλλον του κάνει κέφι.

Του Σπύρου Σιδέρη

Μπορεί να είναι και έτσι, αλλά στα 22 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, αυτό που συνηθίζει να πράττει ο Ερντογάν είναι να προσπαθεί να καλύψει και να εκμεταλλευτεί το κενό όπου αυτό δημιουργείται. Το έπραξε στη Λιβύη, στο Ιράκ, στη Συρία, εκμεταλλεύεται το κενό εξουσίας στην ΕΕ και στις ΗΠΑ που έχει εκλογές στις 5 Νοεμβρίου. Είναι πάντα έτοιμος, να προασπίσει αυτό που θεωρεί εθνικό του συμφέρον.

• Εκτός από τα κενά που εκμεταλλεύεται, χρησιμοποιεί όλα τα μέσα για να προκαταλάβει μια ενδεχόμενη διαπραγμάτευση που επίκειται να πραγματοποιηθεί και θα έχει ενδιαφέρον και συμφέρον γι’ αυτόν.

Τη συγκεκριμένη περίοδο δυο είναι τα ανοιχτά μέτωπα που θέλει να προκαταβάλει ως προς το αποτέλεσμα. Το ένα είναι οι διαπραγματεύσεις με τον Μπασάρ Αλ Άσαντ και το δεύτερο για το Κυπριακό, που όπως όλα δείχνουν θα υπάρχουν εξελίξεις στο εγγύς μέλλον.

Η προσέγγιση με τον Άσσαντ είναι το μεγάλο ζητούμενο γι’ αυτόν την συγκεκριμένη χρονική περίοδο καθώς οι αντιδράσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας για τους Σύριους πρόσφυγες είναι στο όριο να ξεφύγουν και να δημιουργηθούν έκρυθμες καταστάσεις.

• Τόσο ο διάδρομος ασφαλείας που έχει συμφωνήσει με τη Ρωσία εντός της Συρίας, όσο και η παραστρατιωτική επιτροπεία μεγάλων περιοχών στην χώρα αυτή δεν είναι σίγουρο ότι θα διατηρηθούν σε περίπτωση που επιτευχθεί μια συμφωνία με τον Άσαντ.

Στο πλαίσιο αυτό παρενέβη με μια απειλή περί εισβολής στα συριακά εδάφη, ώστε να αποτραπούν οι δημοτικές εκλογές σε περιοχές της Συρίας που άπτονται των δικών του συμφερόντων. Ως αποτέλεσμα οι εκλογές αναβλήθηκαν για τον Αύγουστο, αλλά καθώς δεν έχει οριστικοποιηθεί μια συνάντηση Άσαντ Ερντογάν, οι εκλογές αναβλήθηκαν εκ νέου.  

• Αυτό που επιθυμεί, κατά πως φαίνεται είναι να ξεκαθαρίσει το τοπίο, στο τι μπορεί να πάρει από τον Άσαντ και μετά να κάνει τις κινήσεις που θα του διασφαλίσουν το ασφαλές περιβάλλον από τις κουρδικές ομάδες που ζουν στην περιοχή.

Αυτό περίπου έκανε με το Ιράκ, όταν συμφώνησε για μια ζώνη ασφαλείας στα τουρκο-ιρακινά σύνορα και την αναγνώριση εκ μέρους της Ιρακινής κυβέρνησης κάποιων κουρδικών ομάδων ως τρομοκρατικές. Κοιτάζοντας αυτές τις κινήσεις του Ερντογάν σε Ιράκ και Συρία, θα έπρεπε να είχαν δει στην Ελλάδα αλλά και την Κύπρο τι επιδιώκει.

Γνωρίζοντας ο Τούρκος πρόεδρος όπως και ο Κυριάκος Μητσοτάκης αλλά και ο Νίκος Χριστοδουλίδης ότι διακινείται και συζητείται στον ΟΗΕ για το Κυπριακό, προσπαθεί να μην αλλάξει το status quo στη Μεσόγειο μέχρι να υπάρξει κάτι συγκεκριμένο για τις επόμενες κινήσεις που αφορούν την Κύπρο.

• Η «παρεμπόδιση», αν μπορεί να ειπωθεί κάτι τέτοιο, του ιταλικού σκάφους για την πόντιση του καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από την Ελλάδα στην Κύπρο και αντίστροφα, εντάσσεται σ’ αυτό το πλαίσιο της πρακτικής του Τούρκου Προέδρου.

Δεν θέλει να πάει στη Νέα Υόρκη με τετελεσμένα. Η Ανατολική Μεσόγειος, κι όχι το Αιγαίο, παραμένει προτεραιότητα για τον Ερντογάν και δεν θα άφηνε με κανένα τρόπο να υπάρξει ένα έργο, έστω και ευρωπαϊκό να περάσει από την περιοχή χωρίς την «έγκριση» του.

Οι εξελίξεις στην Νέα Υόρκη θα καθορίσουν εν πολλοίς και το κλίμα που θα διαμορφωθεί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά τον Σεπτέμβριο, παρότι, όπως σημειώνουν πηγές από την Τουρκία το τέλος του 2024 θα είναι καθοριστικό για τις σχέσεις των δυο γειτονικών χωρών.