“Αμειβόμενη αιμοδοσία”/ Οι αντιδράσεις στο προσχέδιο νόμου του υπουργείου Υγείας για την ίδρυση ιδιωτικών κέντρων συλλογής αίματος πλάσματος

Την αντίθεσή του στο προσχέδιο νόμου του Υπουργείου Υγείας που προβλέπει την ίδρυση ιδιωτικών κέντρων συλλογής αίματος πλάσματος, καθώς και αποζημίωση των δωρητών πλάσματος και την αλλαγή του ιδρυτικού νόμου του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (Ε.ΚΕ.Α.) εκφράζει σε ανακοίνωσή του ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία και Δρεπανοκυτταρική Νόσο (ΠΑΣΠΑΜΑ).

Γιατί αντιδρά ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία και Δρεπανοκυτταρική Νόσο.

Οπως αναφέρει, η ενδεχόμενη εφαρμογή ενός τέτοιου νόμου καταστρατηγεί το θεσμό της εθελοντικής μη αμειβόμενης αιμοδοσίας, απειλεί την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημόσιας υγείας δεδομένου ότι η σύγχρονη πρακτική μετάγγισης αίματος βασίζεται στη μη αμειβόμενη αιμοδοσία που συμβάλλει στην επίτευξη υψηλών προτύπων ασφαλείας και στην έλλειψη κέρδους για τα κέντρα που εμπλέκονται στις υπηρεσίες μετάγγισης αίματος, και έχει δημόσιο χαρακτήρα.

Θυμίζει δε τους θανάτους από μολυσμένο αίμα πριν το 1976 όπου η αιμοδοσία στη χώρα μας ήταν αμειβόμενη, αλλά και το πόσοι μολύνθηκαν με τον ιό HIV, ηπατίτιδας C και B στο βωμό του κέρδους (πρόσφατο σκάνδαλο αίματος Αγγλίας).

Εντύπωση, κατά τον Σύνδεσμο, προκαλεί το γεγονός ότι παρόλο που το σχέδιο νόμου παρουσιάζεται ως εφαρμογή του ψηφισθέντος Ευρωπαϊκού Κανονισμού, σε αυτό έχουν προστεθεί διατάξεις (άρθρα) που προέρχονται από τον γερμανικό νόμο για τη μετάγγιση αίματος, έτσι όπως αυτά διατυπώνονται σε αυτόν πριν τη ψήφιση του Ευρωπαϊκού Κανονισμού.

Για την υλοποίηση της νέας δραστηριότητας, προβλέπεται στο σχέδιο Νόμου η δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής Αίματος,  αφαιρώντας τις αρμοδιότητες από το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ).
Την αρμοδιότητα και ευθύνη για τη συλλογή, τη διάθεση και τη διαχείριση του αίματος και των συστατικών του για μετάγγιση ή/ και για κλασμάτωση, παραχωρεί και σε ιδιωτικά κέντρα συλλογής πλάσματος προς κλασμάτωση, ενώ δίνει το δικαίωμα να ιδρύουν και να λειτουργούν, κέντρα συλλογής αίματος προς μετάγγιση ή/και πλάσματος προς κλασμάτωση, τα νομικά πρόσωπα, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (ν.π.ι.δ.) των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και τα εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα. 

Επίσης, το νομοσχέδιο δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας Κέντρων ΟΑΠΑ που έχουν αδειοδοτηθεί από αρμόδια αρχή άλλου κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μπορούν να ασκούν τις δραστηριότητές τους στην Ελλάδα, χωρίς να απαιτείται η λήψη άδειας από την Ανεξάρτητη Αρχή Αίματος.

Αυτά σημαίνουν, όπως υποστηρίζεται, ότι στο ήδη πολύ κατακερματισμένο και δύσκολα ελεγχόμενο πλαίσιο που λειτουργούν σήμερα οι αιμοδοσίες θα προστεθούν επιπλέον και άλλες δομές.
Εντύπωση, κατά τον ΠΑΣΠΑΜΑ, προκαλεί το γεγονός ότι μόλις πριν ένα μήνα ο Υφυπουργός Υγείας εντοπίζοντας ως πρόβλημα την κατακερματισμένη δομή της αιμοδοσίας προχώρησε στον άμεσο συγκεντρωτισμό των μονάδων αίματος που συλλέγουν οι αιμοδοσίες της Αττικής στο Ε.ΚΕ.Α υποσχόμενος ότι με αυτόν τον τρόπο θα επιτύχει επάρκεια, ασφάλεια, εξοικονομώντας παράλληλα και σημαντικούς πόρους.

Το σχέδιο νόμου, όπως ισχυρίζεται ο ΠΑΣΠΑΜΑ, καταργεί εκείνες τις αρμοδιότητες του Ε.ΚΕ.Α μέσω των οποίων μπορεί να ασκεί τον εποπτικό και ελεγκτικό του ρόλο και μάλιστα σε μία περίοδο που το Ε.ΚΕ.Α έχει ξεκινήσει τις επιθεωρήσεις των υπηρεσιών αιμοδοσίας του Ιδιωτικού τομέα.

Ειδικότερα, η δημιουργία δοτών πλάσματος (πλασματοδοτών) από ιδιώτες και μάλιστα κατόπιν αποζημίωσης θα υπονομεύσει την ήδη χαμηλή εθελοντική προσφορά ολικού αίματος από τους αιμοδότες στη χώρα μας που ανέρχεται περίπου στο 65% (το υπόλοιπο 35% είναι φιλικό και συγγενικό περιβάλλον) και συνεπώς την προσφορά ερυθρών αιμοσφαιρίων τα οποία εξάγονται από το ολικό αίμα και αποτελούν τη βασική θεραπεία των ατόμων με Μεσογειακή Αναιμία & Δρεπανοκυτταρική Νόσο αλλά και την κάλυψη των αναγκών των αιματο-ογκολογικών ασθενών και όσων ανθρώπων χρειαστούν μετάγγιση αίματος. 

Πλάσμα μπορούμε να αποκομίσουμε με δύο (2) τρόπους: α) με διαχωρισμό του ολικού αίματος που κλασικά συλλέγουμε από αιμοδότες και β) με πλασμαφαίρεση από πλασματοδότες.
Η χώρα μας, όπως αναφέρει η ανακοίνωση του ΠΑΣΠΑΜΑ, στερείται αποθεμάτων αίματος και αντιμετωπίζει έντονες ελλείψεις. Η δημιουργία δεξαμενής (βάσης) πλασματοδοτών, και ακόμη χειρότερα, η παροχή οικονομικών κινήτρων θα θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια του αίματος, θα μετατρέψει τους αιμοδότες ολικού αίματος σε πλασματοδότες, θέτοντας τελικά σε κίνδυνο την ίδια την αιμοδοσία, μειώνοντας την προσέλευση (αριθμό αιμοδοτών ολικού αίματος), όπως έγινε στις χώρες που εφαρμόστηκε και συνεπώς την προσφορά αίματος και ερυθρών αιμοσφαιρίων υπονομεύοντας με αυτό τον τρόπο όχι μόνο την υγεία μας αλλά και τη ζωή μας που εξαρτάται από τη τακτική μετάγγιση ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Τι είχε δηλώσει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης

«Θα ζητήσουμε αναλυτική ενημέρωση από το υπουργείο Υγείας. Δεν πρόκειται να γίνει κάτι, το οποίο είναι προφανώς πέραν όσων προβλέπει ο νόμος και με όλους τους κανόνες ασφαλείας».

Επιπλέον σε μια προσπάθεια να καθησυχάσει πρόσθεσε ότι «δεν υπάρχει κανένας ευρύτερος κίνδυνος» και επιφυλάχθηκε να απαντήσει στο επόμενο press room «με αναλυτικό σημείωμα από το υπουργείο Υγείας, εφόσον υπάρχει κάτι περισσότερο, χειροπιαστό και επίσημο».

Υπενθυμίζεται ότι προσχεδίου νόμου επιτρέπει, όπως αποκάλυψε το in.gr, να μετατραπεί σε εμπορική δραστηριότητα το αίμα και το πλάσμα αίματος των δωρητών, προβλέποντας για αυτούς αποζημίωση «ακατάσχετη και αφορολόγητη» «για τις ώρες εργασίας που έχασαν κατά τη διάρκεια της δωρεάς».

Τι περιλαμβάνει η νομοθετική παρέμβαση

Σύμφωνα με προσχέδιο νόμου, η κυβέρνηση πρόκειται να επιτρέψει την εμπορική δραστηριότητα με το πλάσμα των δωρητών αίματος και πλάσματος. Οι δωρητές θα παίρνουν χρηματικό ποσό ακατάσχετο και αφορολόγητο.

Η κυβέρνηση επικαλείται τον ευρωπαϊκό Κανονισμό που εγκρίθηκε στα τέλη Απριλίου, ωστόσο το σχετικό νομοσχέδιο απέχει πολύ από αυτόν. Ο ευρωπαϊκός Κανονισμός στοχεύει στην ενιαία διαχείριση, ενώ το προσχέδιο νόμου ασχολείται μόνο με τη ρύθμιση της εμπορικής δραστηριότητας. Μάλιστα, προβλέπεται η δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής Αίματος, αφαιρώντας τις αρμοδιότητες από το Εθνικό Κέντρο Αίματος (ΕΚΕΑ). Το νομοσχέδιο επικεντρώνεται στο πλάσμα και στην παραγωγή φαρμάκων από αυτό. Η έγκριση, όμως, των σκευασμάτων αυτών δεν θα είναι στο χέρι του ΕΟΦ, όπως συμβαίνει με όλα τα φαρμακευτικά σκευάσματα που κυκλοφορούν στη χώρα, αλλά στης Ανεξάρτητης Αρχής Αίματος!

Οι ΟΤΑ, η Εκκλησία, τα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) και οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα θα δύνανται να ιδρύσουν ιδιωτικά κέντρα συλλογής αίματος. Μητρώο θα δημιουργηθεί και με τους δωρητές (Εθνικό Μητρώο Δοτών Αίματος και Συστατικών του) από την Ανεξάρτητη Αρχή Αίματος, με απόφαση του υπουργού Υγείας.

Πώς παράγεται το πλάσμα

Πλάσμα μπορούμε να αποκομίσουμε με δύο τρόπους:

1. Με διαχωρισμό του ολικού αίματος που κλασσικά συλλέγουμε από αιμοδότες για όσους χρειάζονται αίμα.

2. Με πλασμαφαίρεση από πλασματοδότες  για παραγωγή φαρμακευτικών ουσιών για εμβόλια, γ. σφαιρίνη, λευκωματίνη κλπ.

Σημειώνεται ότι η χώρα μας στερείται αποθεμάτων αίματος και αντιμετωπίζει έντονες ελλείψεις. Η δημιουργία δεξαμενής πλασματοδοτών, και ακόμη χειρότερα, η παροχή οικονομικών κινήτρων θα θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια του αίματος, θα μετατρέψει τους αιμοδότες ολικού αίματος σε πλασματοδότες, θέτοντας τελικά σε κίνδυνο την ίδια την αιμοδοσία, μειώνοντας την προσέλευση των αιμοδοτών καταγγέλλει ο ΠΑΣΠΑΜΑ.

«Αυτό έγινε στις χώρες που εφαρμόστηκε και συνεπώς την προσφορά αίματος και ερυθρών αιμοσφαιρίων υπονομεύοντας με αυτό τον τρόπο όχι μόνο την υγεία μας αλλά και τη ζωή μας που εξαρτάται από τη τακτική μετάγγιση ερυθρών αιμοσφαιρίων» τονίζει η κυρία Μυρίλλα.

Η επάρκεια και η ασφάλεια του αίματος είναι πρωταρχικής σημασίας για τους πάσχοντες από Μεσογειακή Αναιμία και Δρεπανοκυτταρική Νόσο ως πολυμεταγγιζόμενοι ασθενείς και δεν επιτυγχάνονται με την εμπορευματοποίηση του αίματος.

Στο σχέδιο νόμου μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι: «Ως δότης προϊόντων που παρασκευάζονται από ουσίες ανθρώπινης προέλευσης και προορίζονται για χρήση στον άνθρωπο (ΟΑΠΑ) νοείται κάθε πρόσωπο που παρουσιάστηκε σε οντότητα ΟΑΠΑ, με σκοπό τη δωρεά ΟΑΠΑ, ανεξάρτητα από το αν η δωρεά είναι επιτυχής ή όχι».

Όπως καταγγέλλει η κυρία Μυρίλλα: «Εντύπωση μας προκαλεί το γεγονός ότι ο συντάκτης του σχεδίου νόμου εντελώς τυχαία απαλείφει από τον σχετικό ορισμό, στον οποίο κάνει αναφορά, τις λέξεις “εθελοντικά και αλτρουιστικά“ που αναφέρονται στον Κανονισμό και είναι και όλη η ουσία του Εθελοντισμού και της εθελοντικής αιμοδοσίας»…