Αποκάλυψη FT: Απόρρητα ρωσικά έγγραφα για τη χρήση πυρηνικών

Πρόβες για χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων σε πρώιμο στάδιο σύγκρουσης με μια μεγάλη παγκόσμια δύναμη έκαναν οι ρωσικές δυνάμεις. Αυτό προκύπτει από ρωσικά στρατιωτικά αρχεία που διέρρευσαν, σύμφωνα με τα οποία στο πλάνο περιλαμβάνονται σενάρια για εισβολή από την Κίνα. Τα απόρρητα έγγραφα, στα οποία αναφέρονται οι Financial Times, περιγράφουν μια κόκκινη γραμμή για τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων με κριτήρια που είναι χαμηλότερα από αυτά που έχει παραδεχτεί ποτέ δημόσια η Ρωσία, σύμφωνα με ειδικούς που εξέτασαν και επαλήθευσαν τα έγγραφα.

Ο φάκελος αποτελείται από 29 μυστικά ρωσικά στρατιωτικά αρχεία που συντάχθηκαν μεταξύ 2008 και 2014. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται σενάρια για πολεμικά παιχνίδια και παρουσιάσεις για αξιωματικούς του ναυτικού, που συζητούν τις αρχές λειτουργίας για τη χρήση πυρηνικών όπλων.

• Τα κριτήρια για μια πιθανή πυρηνική απάντηση κυμαίνονται από μια εχθρική εισβολή στο ρωσικό έδαφος έως πιο συγκεκριμένα εναύσματα, όπως η καταστροφή του 20% των υποβρυχίων στρατηγικών βαλλιστικών πυραύλων της Ρωσίας.

«Είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε έγγραφα όπως αυτά να βγαίνουν δημόσια», δήλωσε στους FT ο Αλεξάντερ Γκαμπούεφ, διευθυντής του Carnegie Russia Eurasia Center. «Δείχνουν ότι το επιχειρησιακό όριο για τη χρήση πυρηνικών όπλων είναι αρκετά χαμηλό εάν το επιθυμητό αποτέλεσμα δεν μπορεί να επιτευχθεί με συμβατικά μέσα».

Τα τακτικά πυρηνικά όπλα της Ρωσίας έχουν σχεδιαστεί για περιορισμένη χρήση σε Ευρώπη και Ασία, σε αντίθεση με τα μεγαλύτερης εμβέλειας «στρατηγικά» όπλα που στοχεύουν τις ΗΠΑ. Οι σύγχρονες τακτικές κεφαλές είναι ισχυρότερες από τα όπλα που έπεσαν στο Ναγκασάκι και στη Χιροσίμα το 1945.

Τα αμυντικά σχέδια αποκαλύπτουν βαθιές υποψίες για την Κίνα μεταξύ της ρωσικής ελίτ, ακόμη και όταν ο Πούτιν άρχισε να σφυρηλατεί μια συμμαχία με το Πεκίνο, η οποία ήδη από το 2001 περιελάμβανε μια μη-πρώτης χρήσης πυρηνικών.

Στα χρόνια που πέρασαν, η Ρωσία και η Κίνα έχουν εμβαθύνει τη συνεργασία τους. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει παγιώσει το καθεστώς της Ρωσίας ως ελάσσονος εταίρου στη σχέση τους, με την Κίνα να δίνει στη Μόσχα οικονομική σωτηρία από δυτικές κυρώσεις. Ωστόσο, ακόμη και καθώς οι χώρες πλησίαζαν, τα έγγραφα δείχνουν ότι η ανατολική στρατιωτική περιοχή της Ρωσίας είχε πολλά σενάρια σχετικά με κινεζική εισβολή.

• Τα έγγραφα αποτυπώνουν μια σπάνια εικόνα για το πώς η Ρωσία βλέπει το πυρηνικό της οπλοστάσιο ως ακρογωνιαίο λίθο της αμυντικής της πολιτικής.

Μια ξεχωριστή παρουσίαση για το ναυτικό, που δεν σχετίζεται με πόλεμο με την Κίνα, περιγράφει κριτήρια για πιθανή πυρηνική επίθεση, συμπεριλαμβανομένης μιας εχθρικής εισβολής σε ρωσικό έδαφος, ήττας μονάδων προκαλύψεως ή μιας επικείμενης εχθρικής επίθεσης χρησιμοποιώντας συμβατικά όπλα.

Τα έγγραφα συνοψίζουν το όριο ως συνδυασμό παραγόντων όπου οι απώλειες που θα υφίσταντο οι ρωσικές δυνάμεις «θα οδηγούσαν αμετάκλητα στην αποτυχία τους να σταματήσουν μεγάλη εχθρική επίθεση».

Άλλες συνθήκες περιλαμβάνουν την καταστροφή του 20% των υποβρυχίων στρατηγικών βαλλιστικών πυραύλων της Ρωσίας, του 30% των πυρηνοκίνητων επιθετικών υποβρυχίων της, τριών ή περισσότερων καταδρομικών, τριών αεροδρομίων ή ταυτόχρονης επίθεσης σε κύρια και εφεδρική παράκτια διοίκηση.

• Ο Πούτιν είπε πέρυσι ότι ήταν «αρνητικός» στη χρήση τακτικών πυρηνικών, και καυχήθηκε ότι η Ρωσία είχε μεγαλύτερο συμβατικό οπλοστάσιο από τις χώρες του ΝΑΤΟ. Οι ΗΠΑ υπολόγισαν ότι η Ρωσία διαθέτει τουλάχιστον 2.000 τέτοια όπλα.

Ο Πούτιν είπε πέρυσι ότι το ρωσικό πυρηνικό δόγμα είχε δύο πιθανά κριτήρια για τη χρήση πυρηνικών όπλων: αντίποινα σε πρώτο πυρηνικό πλήγμα και εάν «η ίδια η ύπαρξη της Ρωσίας ως κράτους απειλείται». Αλλά ο ίδιος ο Πούτιν πρόσθεσε ότι κανένα από τα κριτήρια δεν ήταν πιθανό να πληρείται και απέρριψε τις δημόσιες εκκλήσεις των σκληροπυρηνικών για χαμήλωμα του ορίου.

«Σε αυτό το επίπεδο, η απαίτηση είναι οι μονάδες να διατηρήσουν την αξιόπιστη επιλογή για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να χρησιμοποιούν πυρηνικά όπλα», πρόσθεσε ο Τζακ Γουότλιν ανώτερος ερευνητής χερσαίων επιχειρήσεων στο Royal United Services Institute. Παρόλο που η Μόσχα έχει πλησιάσει το Πεκίνο και έχει μετακινήσει δυνάμεις από τα ανατολικά προς την Ουκρανία, συνέχισε να ενισχύει τις ανατολικές της άμυνες.

Και ενώ ο Πούτιν έχει την αποκλειστική εξουσία για πρώτο πυρηνικό πλήγμα, το χαμηλό όριο για τακτική πυρηνική χρήση είναι σύμφωνο με ένα δόγμα που ορισμένοι δυτικοί παρατηρητές αποκαλούν «κλιμάκωση προς αποκλιμάκωση».

• Ένα τακτικό όπλο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ώστε η Ρωσία να σοκάρει τον αντίπαλο για να μην εμπλακεί σε εκτεταμένο πόλεμο, ιδιαίτερα σε έναν πόλεμο στον οποίο θα μπορούσαν να παρέμβουν οι ΗΠΑ.

Ουκρανοί αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι οι πυρηνικές απειλές του Πούτιν έπεισαν τις ΗΠΑ και άλλους συμμάχους να μην εξοπλίσουν το Κίεβο πιο αποφασιστικά νωρίς στη σύγκρουση.

Η Ρωσία θα έχει πιθανώς υψηλότερο όριο για τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων εναντίον της Ουκρανίας, η οποία δεν έχει τη δική της πυρηνική ικανότητα ή την ικανότητα να εξαπολύσει χερσαία εισβολή στην ίδια κλίμακα, από ό,τι κατά της Κίνας ή των ΗΠΑ.

Οι Ρώσοι ηγέτες πιστεύουν ότι, ενώ ένα πυρηνικό χτύπημα κατά της Κίνας ή των ΗΠΑ δυνητικά ωθεί σε «νηφαλιότητα», ένα πυρηνικό πλήγμα στην Ουκρανία είναι πιθανό να κλιμακώσει τη σύγκρουση και να οδηγήσει σε άμεση επέμβαση των ΗΠΑ ή του Ηνωμένου Βασιλείου που είναι το τελευταίο πράγμα που θέλει ο Πούτιν.