Ερντογάν/Φιντάν: Στροφή στην “Γαλάζια Πατρίδα”, ή αύξηση της έντασης λόγω δημοτικών εκλογών;

Ενώ Ελλάδα και Τουρκία δεσμεύονται πλέον από την Διακήρυξη των Αθηνών (κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στην ελληνική πρωτεύουσα) για την δημιουργία περιβάλλοντος αποκλιμάκωσης και αποφυγής κάθε έντασης, αίφνης (;) τόσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όσο, χθες, και ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν ανεβάζουν τους τόνους με αναφορές στην “Γαλάζια Πατρίδα” και προβολή διεκδικήσεων για τα ελληνικά νησιά του Αιγαίου και την αποστρατιωτικοποίησή τους.

Το ερώτημα που ανακύπτει είναι εάν πρόκειται για μία στροφή στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας με σκοπό την πίεση των ΗΠΑ για επιστροφή στο πρόγραμμα των F35 μετά την οριστικοποίηση της ελληνοαμερικανικής συμφωνίας για την προμήθειά τους από την χώρα μας, ή εάν αφορά την καλλιέργεια του γνωστού εσωτερικού κλίματος έντασης ενόψει των κρίσιμων για τον Ερντογάν και το κόμμα του δημοτικών εκλογών στις 31 Μαρτίου.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης πρόκειται να επισκεφθεί την Τουρκία τον Μάϊο, όπως ανακοινώθηκε από κυβερνητικές πηγές, και ήδη δρομολογούνται συναντήσεις εργασίας για τα λεγόμενα θέματα χαμηλής πολιτικής, σε κάθε περίπτωση, πάντως, εκλείπουν εδώ και πολλούς μήνες επεισόδια έντασης και εμπλοκές πάνω από το Αιγαίο. Αίφνης, όμως, ο Τούρκος πρόεδρος, παρουσιάζοντας τον υποψήφιο του ΑΚΠ στην Σμύρνη θυμήθηκε τις ημέρες της έντασης και έκανε δηλώσεις ότι “θα ρίξουν ξανά στο Αιγαίο” εκείνους που θα απειλήσουν την Τουρκία. Τώρα, ο Χακάν Φιντάν έθεσε θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών και γκρίζων ζωνών, κάτι που προφανώς δεν συνάδει με το πνεύμα της Διακήρυξης των Αθηνών.

Η Αθήνα απάντησε ήπια μέσω διπλωματικών πηγών, αξιολογώντας προφανώς ότι η αύξηση της έντασης γίνεται για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους και επειδή ο Ερντογάν επιδιώκει να κερδίσει τους μεγάλους δήμους της Σμύρνης, της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης, κάτι, ωστόσο, που φαίνεται μάλλον απίθανο. Από την άλλη, η Άγκυρα εκπέμπει και μήνυμα προς τις ΗΠΑ, μετά τις δηλώσεις της Βικτώρια Νούλαντ ότι εάν επιλυθεί το θέμα των ρωσικών S400, η Ουάσιγκτον θα επανεξετάσει την επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F35 από όπου είχε αποπεμφθεί το 2019.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε: «Μετά τη νίκη του προέδρου μας στις εκλογές ελήφθη μια απόφαση με τον κ. Μητσοτάκη να προχωρήσουμε τις σχέσεις μας με θετική ατζέντα. Yπάρχουν προβλήματα στο Αιγαίο τα οποία προέρχονται απο το παρελθόν. Ολα δεν είναι της δικής μας γενιάς τα παραλάβαμε αυτά. Εμείς ως υπεύθυνη γενιά πως μπορούμε να τα τρἐξουμε; Ως ώριμα κράτη αυτά τα προβλήματα να βάλουμε σε παρένθεση και να δουμε σε ποια θέματα μπορούμε να προχωρήσουμε. Αυτό το είδαμε ως μια μέθοδο.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΙΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΦΙΝΤΑΝ

“Από την άλλη πλευρά υπάρχουν τα μεταξύ μας ζητήματα που χρονίζουν. Κυρίως το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου, της αποστρατιωτικοποίησης και τoy εναέριου χώρου, εδώ αναζητούμε πως μπορεί να συζητηθεί το πρόβλημα με μια νέα οπτική γωνία. Έχουμε αυτή την προσπάθεια , αυτό μιλάμε συχνά μαζί με τον ομόλογο μου. Υπάρχει μια συμφωνία και των δυο πλευρών για τη μείωση της στρατιωτικής έντασης.H Κύπρος είναι ένα μεγάλο θέμα προσπαθούμε να μην αντικατοπτρίζει το θέμα αυτό τις μεταξύ μας σχέσεις και κοιτάζουμε τα θέματα του Αιγαίου και της κατάστασης των ομογενών μας.”

«Εμείς αναπτύσσουμε αντιαεροπορικά συστήματα. Αν μας βάλουν όρους για τα F-35 θα συνεχίσουμε να ψάχνουμε εναλλακτικές» είπε ο Φιντάν.

Ο Φιντάν δήλωσε: «Το θέμα της παραχώρησης των F-35 στην Ελλάδα, όπως ξέρετε επειδή η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ ήταν ήδη στις χώρες που βρισκόταν στη λίστα της παραχώρησης των F-35. Προβλέπεται η παράδοση των. F-35 στην Ελλάδα μετά το 2030. Πρέπει να παρακολουθήσουμε το τι μπορεί να συμβεί μέχρι τότε, πώς θα αλλάξουν οι ισορροπίες. Όμως εμείς πρέπει να δούμε πώς θα εξελίξουμε τις δυνατότητες μας στα συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας και στις δυνατότητες μας στα μαχητικά. Εδώ τώρα υπάρχει η ανάπτυξη του αντιαεροπορικού συστήματος Hisar. To χερσαίο αντιαεροπορικό σύστημα. Διότι μέχρι σήμερα η αντιαεροπορική μας άμυνα ήταν τα F-16 δηλαδή σε μια επίθεση η απάντηση ήταν τα F-16».

Ερώτηση δημοσιογράφου: Ποια είναι η άποψη σας για την επιστροφή μας στο πρόγραμμα των F-35;

Φιντάν: «Αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να μιλήσουν οι ειδικοί και οι στρατιωτικοί μας. Ωστόσο αυτή είναι μια δυνατότητα, και αν δεν θα χάσουμε άλλες δυνατότητες μας κι αν θα είναι μια επιπλέον δυνατότητα φυσικά γιατί να μην συμβεί; Θα είναι κάτι που θα θέλουμε να αποκτήσουμε. Όμως αν υπάρχουν όροι να αποχωριστούμε άλλες δυνατότητες και να προσαρμοστούμε σε άλλες πολιτικές κι αν οι όροι είναι συμβίβαστοι τότε θα συνεχίσουμε να ψάχνουμε εναλλακτικές λύσεις».

Απάντηση από διπλωματικές πηγές

«Το γεγονός ότι προσπαθούμε να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν σοβαρά διαφορετικές απόψεις σε συγκεκριμένα θέματα», αναφέρουν μεταξύ άλλων διπλωματικές πηγές, σχολιάζοντας τη συνέντευξη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν και τις δηλώσεις του για την αποστρατικοποίηση και τα F-35.

«Αποδίδουμε έμφαση σε ζητήματα αμοιβαία επωφελή αλλά δεν αναιρούμε τις βασικές μας θέσεις. Αυτό ακριβώς αποτυπώνεται και στην Διακήρυξη των Αθηνών», κατέληξαν οι διπλωματικές πηγές, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα της ΕΡΤ.

Ωστόσο, η αύξηση της έντασης εκ μέρους της Τουρκίας επιβεβαιώνει τον υπουργό Άμυνας Νίκο Δένδια που μόλις προχθές δήλωσε πως η στρατηγική της Άγκυρας παραμένει ίδια και δεν πρέπει να μας παραπλανά η αποκλιμάκωση των τελευταίων μηνών.

Εν τω μεταξύ, αύριο έρχεται στην Αθήνα η νέα απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό Μαρία Άνχελα Ολγκιν Κουεγιάρ, προερχόμενη από Λευκωσία και Άγκυρα προκειμένου να διαγνώσει αν υπάρχει κοινό έδαφος για επανέναρξη των συνομιλίων. Δεν περιμένουμε κάποια σημαντική εξέλιξη, επιχειρείται να αναστηθεί η διαδικασία που σκοτώθηκε στο Κραν Μοντανά, αλλά προς το παρόν δεν υπάρχουν οι αναγκαίες προϋποθέσεις από την κυπριακή πλευρά.

Στο πεδίο της διπλωματίας, σημειώστε και αυτό:

Την Παρασκευή ο Γιώργος Γεραπετρίτης θα συναντηθεί με τον Αμερικανό ομότιμό του, Α. Μπλίνκεν, στην Ουάσιγκτον, για την έναρξη του στρατηγικού διαλόγου Ελλάδας -ΗΠΑ και στη συνέχεια θα μιλήσει με τον Τζον Κέρι σε συνέδριο για την κλιματική αλλαγή. Τη Δευτέρα ο Γ. Γεραπετρίτης θα συναντηθεί με τον ΓΓ του ΟΗΕ.