Αγορά εργασίας: Οι αλλαγές που φέρνει το νέο νομοσχέδιο – Τι θα ισχύει για πρόσληψη, απόλυση και παράλληλη απασχόληση

Tο δικαίωμα του εργαζόμενου να απασχολείται σε περισσότερους του ενός εργοδότες, χωρίς να επηρεάζει το θεσμοθετημένο ωράριο εργασίας, προβλέπει μεταξύ άλλων νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, το οποίο δίνεται σήμερα σε δημόσια διαβούλευση.

Μεταξύ των διατάξεων προβλέπονται:

1. Αλλαγές στον τρόπο εφαρμογής της κάρτας εργασίας για τις περιπτώσεις επιχειρήσεων που την εφαρμόζουν οικειοθελώς. Οι επιχειρήσεις αυτές θα απαλλάσσονται από το 90% των γραφειοκρατικών διαδικασιών που προβλέπονται στην εφαρμογή της κάρτας εργασίας. Στόχος είναι να εφαρμοστεί η ψηφιακή κάρτα σταδιακά σε όλη την οικονομία κατόπιν διαλόγου με τους φορείς και με βάση τις ιδιομορφίες του κάθε κλάδου.

Οι επιχειρήσεις που υιοθετούν εθελοντικά την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας – ενώ δεν ανήκουν σε κλάδους όπου η ψηφιακή κάρτα εφαρμόζεται υποχρεωτικά – θα απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής στο σύστημα «Εργάνη» μιας σειράς από εντύπων, όπως μεταξύ άλλων και του εντύπου Ε8, δηλαδή της προαναγγελίας των υπερωριών. Δηλαδή θα δίνεται η δυνατότητα για «ελαστική εφαρμογή» παρέχοντας περιθώριο ενός μήνα για τις δηλώσεις στις μεταβολές στην εργασία στο σύστημα Εργάνη. Συγκεκριμένα, η διάταξη θα προβλέπει για τους εργοδότες που εφαρμόζουν την οικειοθελώς την κάρτα εργασίας να δηλώνουν, ανά μήνα, αν επιθυμούν «προδήλωση» του τροποποιητικού ωραρίου και των υπερωριών ή θα λαμβάνονται υπόψη – μόνο – τα χτυπήματα της κάρτας του εργαζόμενου ως προς την έναρξη και λήξη του ωραρίου.

2. Αυστηροποίηση των προστίμων για την υποδηλωμένη εργασία. Προβλέπεται πρόστιμο ύψους 10.500 ευρώ στους εργοδότες που αποδεικνύεται ότι υποδηλώνουν τους απασχολούμενους στην επιχείρησή τους. Δηλαδή όταν δηλώνουν έναν εργαζόμενο ότι απασχολείται με τετράωρη εργασίας και στην πραγματικότητα εργάζεται κανονικά οκτάωρο. Σήμερα το εν λόγω πρόστιμο ανέρχεται σε 2.000 ευρώ.

3. Θέσπιση δοκιμαστικής περιόδου έξι μηνών για έναν εργαζόμενο που προσλαμβάνεται. Κατά την περίοδο αυτή μπορεί να απολυθεί χωρίς αποζημίωση. Σήμερα η περίοδος αυτή είναι ένα έτος.

4.Σε ότι αφορά στα ασφαλιστικά, τις διατάξεις για τους εργαζόμενους συνταξιούχους αλλά και τη συνταξιοδότηση των οφειλετών του ΕΦΚΑ αυτές θα ενσωματωθούν στο νομοσχέδιο, αλλά τον Σεπτέμβριο, οπότε το νομοσχέδιο θα έρθει προς ψήφιση στη Βουλή.

Το σενάριο που εξετάζεται για τους εργαζόμενους συνταξιούχους είναι να καταργηθεί το πέναλτι 30% και αντί αυτού να θεσπιστεί κάποια επιπρόσθετη παρακράτηση υπέρ ΕΦΚΑ, στο εισόδημα το οποίο λαμβάνει ο συνταξιούχος είτε από απασχόληση, είτε από αυτοαπασχόληση.

Το σχέδιο ωστόσο προβλέπει τη θέσπιση κόφτη ώστε κανείς να μην υφίσταται ζημία σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς. Το πλαφόν θα αντιστοιχεί στο ύψος του 12πλάσιου της εθνικής σύνταξης για κάποιον ο οποίος δουλεύει 12 μήνες το χρόνο. Το πρόβλημα με την ισχύουσα νομοθεσία, είναι ότι το πέναλτι ισχύει είτε ο συνταξιούχους εργαστεί μία ώρα μόνο μέσα σε ένα μήνα, είτε εργαστεί full-time.

Για τους εγκλωβισμένους οφειλέτες κυρίως ελευθέρους επαγγελματίες που αδυνατούν να βγουν στη σύνταξη εξετάζονται τα εξής σενάρια: Για κάποιους από αυτούς, τα χρέη είναι μικρότερα από τα υφιστάμενα όρια (των 20.000 ευρώ για αυτοαπασχολούμενους ή ελεύθερους επαγγελματίες και 6.000 ευρώ για τους αγρότες) τα οποία παρακρατούνται από τη σύνταξή τους.

Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ της imerisia.gr, υπάρχουν, όμως, και εργαζόμενοι οι οποίοι θέλουν να γίνουν συνταξιούχοι και έχουν χρέη τα οποία είναι μεγαλύτερα από το ποσό αυτό. Ανάμεσά τους, θα γίνει μία διάκριση σε δύο μεγάλες κατηγορίες.

Η πρώτη κατηγορία είναι οι αναξιοπαθούντες, επειδή δεν έχουν τους αντίστοιχους πόρους. Υπάρχει και μια δεύτερη κατηγορία όμως, η οποία πιθανόν να έχει σημαντικά περιουσιακά στοιχεία, είτε στη μορφή τραπεζικών λογαριασμών, είτε στη μορφή ακίνητης περιουσίας, την οποία πραγματικά δεν θα μπορούσε κανείς να την κατατάξει στην περίπτωση των αναξιοπαθούντων. Αυτό το οποίο εξετάζει το υπουργείο είναι να τεθεί ένα δεύτερο όριο που θα ανέρχεται σε 30.000 πάνω από το υφιστάμενο των 20.000 ευρώ. Αν το χρέος του υποψήφιου συνταξιούχου προς τον ΕΦΚΑ βρίσκεται στην περιοχή μεταξύ του υφισταμένου και του νέου ορίου και αυτός αποδείξει ότι έχει ανεπαρκή περιουσιακά στοιχεία, τότε θα υπολογίζεται η μηνιαία σύνταξη την οποία θα έπρεπε να λαμβάνει, για τους πρώτους μήνες και μέχρι την εξάντληση του ποσού μεταξύ των δύο ορίων θα λαμβάνει μηδενική σύνταξη, για τους επόμενους 60 μήνες θα ισχύει ότι και σήμερα, δηλαδή, αναλογική περικοπή της σύνταξής του ώστε να εξαλειφθεί το χρέος του προς τον ΕΦΚΑ και, κατόπιν, καταβολή της πλήρους σύνταξης που του αναλογεί.

Τι προβλέπει η κοινοτική οδηγία για τα εργασιακά δικαιώματα εκατομμύρια εργαζομένων στην ΕΕ
Σκοπός είναι, με τις διατάξεις που επεξεργάζεται το υπουργείο, να ενσωματωθεί η ευρωπαϊκή οδηγία 2019/1152 «για διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργασίας» στην εθνική μας νομοθεσία.

Με την οδηγία αυτήν παρέχονται εκτενέστερα και επικαιροποιημένα εργασιακά δικαιώματα και προστασία σε εκατομμύρια εργαζόμενους στην ΕΕ, ενώ οι εργαζόμενοι έχουν το δικαίωμα για πλήρη και έγκαιρη ενημέρωση σχετικά με τα ουσιώδη στοιχεία της σχέσης εργασίας τους, προκειμένου να διασφαλίζεται επαρκής βαθμός διαφάνειας και προβλεψιμότητας όσον αφορά τους όρους εργασίας τους.

Τα βασικά σημεία του νομοσχεδίουΠλατφόρμα για την εύρεση εργασίας

Για πρώτη φορά δημιουργείται ψηφιακή πλατφόρμα στο Πληροφοριακό Σύστημα «Εργάνη» όπου νέοι επιστήμονες – εργαζόμενοι εντός και εκτός Ελλάδας θα μπορούν να αναζητήσουν εργασία σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα σε επαγγέλματα υψηλών δεξιοτήτων και εξειδίκευσης, ενώ παράλληλα μειώνεται στους 6 μήνες η 12μηνη δοκιμαστική περίοδος.

Η διάταξη του νομοσχεδίου για την δημιουργία μηχανισμού εξεύρεσης εργασίας αναφέρει: «Θεσπίζεται η δημιουργία Ψηφιακής Πλατφόρμας στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για την ανάπτυξη μηχανισμού διασύνδεσης επιστημόνων – εργαζομένων, οι οποίοι διαμένουν εντός και εκτός Ελλάδος, με θέσεις εργασίας σε επαγγέλματα υψηλών δεξιοτήτων και εξειδίκευσης που ζητούνται από επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, οι οποίες δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Το συγκεκριμένο ψηφιακό εργαλείο θα διασυνδέεται και θα διαλειτουργεί με τον Μηχανισμό Διάγνωσης Αναγκών για την Αγορά Εργασίας, το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, την ΑΑΔΕ, τον Ευρωπαϊκό κατάλογο ESCO, καθώς και με οποιονδήποτε άλλο φορέα κρίνεται απαραίτητο για την αποτελεσματικότερη λειτουργία της Ψηφιακής Πλατφόρμας. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, καθορίζεται το περιεχόμενο, η δομή, η διαδικασία οργάνωσης και λειτουργίας της ψηφιακής πλατφόρμας, ο τρόπος επιλογής των επαγγελμάτων και δεξιοτήτων που θα συμπεριληφθούν στην πλατφόρμα καθώς και κάθε όρος και αναγκαία λεπτομέρεια».

Παράλληλα, μέσω του νομοσχεδίου, ο υπουργός Εργασίας Άδωνις Γεωργιάδης προχωράει στην κατάργηση της ανάρτησης στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ μιας σειράς εντύπων για τις επιχειρήσεις που θα επιλέξουν να εφαρμόσουν ταχύτερα την ψηφιακή κάρτα εργασίας. Οι διατάξεις του νομοσχεδίου περιορίζουν τη γραφειοκρατία για την εφαρμογή της κάρτας εργασίας σε επιχειρήσεις με προσωπικό έως 20 εργαζόμενους, η πλειοψηφία των οποίων δεν διαθέτει καν τμήμα λογιστηρίου. Με αυτόν τον τρόπο παρακάμπτεται η υποχρέωσή τους να δηλώνουν αυθημερόν τις όποιες εργασιακές μεταβολές στην ΕΡΓΑΝΗ και δεν θα επιβάλλονται πρόστιμα σε περίπτωση ελέγχου. Μεταξύ των εντύπων που θα καταργηθούν περιλαμβάνεται και αυτό της προαναγγελίας των υπερωριών.

Στόχος είναι η αποφυγή της γραφειοκρατίας, δεδομένου ότι μέσω της ψηφιακής κάρτας το πραγματικό ωράριο των μισθωτών θα απεικονίζεται σε πραγματικό χρόνο στο σύστημα «Εργάνη». Η κυβέρνηση αναμένεται να προχωρήσει στην εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας σε όλες τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτως κλάδου ή μεγέθους. Συγκεκριμένα η διάταξη προβλέπει ότι: «Οι εργοδότες των οποίων οι επιχειρήσεις έχουν ενταχθεί στο ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας, κάνοντας χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, για τους εργαζομένους τους με εξαρτημένη εργασία, δύνανται να μην καταχωρούν τις αλλαγές ή την τροποποίηση του ωραρίου εργασίας ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας καθώς και την υπερωριακή απασχόληση πριν από την έναρξη πραγματοποίησής τους. Όταν διαπιστώνεται από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα, αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου εργασίας ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας ή υπερωριακή απασχόληση, χωρίς αυτή να ταυτοποιείται από την σήμανση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, επιβάλλεται, στον εργοδότη, πρόστιμο δέκα χιλιάδων πεντακοσίων (10.500) ευρώ ανά εργαζόμενο».

Ακόμη με την ενσωμάτωση της κοινοτικής Οδηγίας κατοχυρώνεται, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα όλων των εργαζομένων ανεξαρτήτου μορφής της σχέσης εργασίας τους, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων με ευέλικτη απασχόληση, για έγκαιρη γραπτή ενημέρωση σχετικά με τα ουσιώδη στοιχεία της σχέσης εργασίας τους, το δικαίωμα για εγγυημένες αμειβόμενες ώρες εργασίας, η δυνατότητα παράλληλης απασχόλησης και δωρεάν κατάρτισής τους, ενώ προβλέπει μέτρα που αποτρέπουν την κατάχρηση της εργασίας με συμβάσεις μηδενικών ωρών απασχόλησης, όπου εφαρμόζονται.

Mε βάση τις διατάξεις της κοινοτικής οδηγίας, οι εργοδότες υποχρεούνται να ενημερώνουν εγκαίρως με γραπτό τρόπο ή ηλεκτρονικά τους εργαζομένους τους για τα ουσιώδη στοιχεία της σχέσης εργασίας τους, καθώς και για κάθε μεταβολή των εργασιακών όρων.

Επίσης, σε περίπτωση που το πρόγραμμα του χρόνου εργασίας είναι εξ ολοκλήρου ή ως επί το πλείστον μη προβλέψιμο, ο εργοδότης οφείλει να ενημερώσει τον εργαζόμενο σχετικά με:

i) Την αρχή ότι το ωράριο εργασίας είναι μεταβλητό, τον αριθμό των εγγυημένων αμειβομένων ωρών και την αμοιβή για την εργασία που εκτελείται επιπροσθέτως των εγγυημένων αυτών ωρών,

ii) Τις ώρες και τις ημέρες αναφοράς, εντός των οποίων ο εργαζόμενος μπορεί να κληθεί να εργαστεί και

iii) Την ελάχιστη περίοδο προειδοποίησης που πρέπει να λάβει ο εργαζόμενος, πριν από την έναρξη μίας ανάθεσης εργασίας.

Παράλληλα, η κοινοτική οδηγία προβλέπει μέγιστη διάρκεια για τη δοκιμαστική περίοδο εργασίας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την οδηγία, όταν η σχέση εργασίας υπόκειται σε δοκιμαστική περίοδο, όπως ορίζεται στην εθνική νομοθεσία ή πρακτική, πρέπει να διασφαλίζεται ότι η εν λόγω περίοδος δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες.

Όταν η σχέση εργασίας είναι ορισμένου χρόνου, πρέπει να διασφαλίζεται ότι η διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου είναι ανάλογη προς την αναμενόμενη διάρκεια της σύμβασης και τη φύση της εργασίας, ενώ, αν ανανεωθεί μία σύμβαση για την ίδια θέση και τα ίδια καθήκοντα, δεν απαιτείται νέα δοκιμαστική περίοδος για τη σχέση εργασίας.

Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα, κατ’ εξαίρεση, για δοκιμαστικές περιόδους μεγαλύτερης διάρκειας, στις περιπτώσεις που αυτό δικαιολογείται από τη φύση της εργασίας ή είναι προς το συμφέρον του εργαζομένου, ενώ, στις περιπτώσεις στις οποίες ο εργαζόμενος απουσίασε από την εργασία του κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου, τα κράτη – μέλη μπορούν να θεσπίσουν ανάλογη παράταση της αντίστοιχης περιόδου, σε συνάρτηση με τη διάρκεια της απουσίας.

Μεταξύ άλλων, η κοινοτική οδηγία ορίζει ότι ο εργαζόμενος έχει τη δυνατότητα παράλληλης απασχόλησης, εκτός του ωραρίου εργασίας του.

Παράλληλη εργασία σε άλλο εργοδότη

Η οδηγία αποσαφηνίζει ότι ο εργοδότης δεν πρόκειται να απαγορεύσει σε εργαζόμενο να αναλάβει εργασία σε άλλους εργοδότες, εκτός του ωραρίου εργασίας που καθορίζεται με τον εν λόγω εργοδότη ή να επιφυλάξει δυσμενή μεταχείριση σε εργαζόμενο για τον λόγο αυτόν.

Ωστόσο, υπάρχει περιορισμός στις συνολικές ώρες απασχόλησης

Έτσι, πλέον θα μπορεί ένας εργαζόμενος να εργάζεται με πλήρη απασχόληση σε έναν εργοδότη, για ένα 8ωρο, και με μερική απασχόληση για άλλες το πολύ, 5 ώρες σε άλλον. Συνολικά, δεν θα επιτρέπεται να απασχολείται πέραν των 13 ωρών την ημέρα ώστε να ξεκουράζονται συνεχόμενα 11 ώρες, όπως προβλέπει κοινοτική οδηγία που έχει κυρωθεί στη χώρα μας με το προεδρικό διάταγμα 88 του 1999.

Να σημειωθεί ότι σήμερα, με ένα Προεδρικό Διάταγμα του 1932 απαγορεύεται ο εργοδότης να απασχολήσει μέσα στην ίδια μέρα μισθωτούς, οι οποίοι έχουν ήδη εργαστεί σε άλλη επιχείρηση ολόκληρο το νόμιμο ωράριό τους. Μπορεί να απασχολήσει μισθωτούς, οι οποίοι εργάστηκαν μέσα στο ίδιο 24άωρο σε άλλο ή άλλους εργοδότες, για χρόνο μικρότερο του κανονικού ωραρίου εργασίας, αλλά μόνο για όσες ώρες υπολείπονται για να συμπληρωθεί το νόμιμο ωράριο της ημερήσιας εργασίας.

Αυτό προφανώς και θα καταργηθεί. Δύο 8ωρα εντός της ίδιας ημέρες δεν θα μπορούν να ισχύσουν. Όμως ένα 8ωρο και ένα 3ωρο για παράδειγμα, θα μπορεί. Στην πράξη, μέχρι σήμερα ένας εργαζόμενος δεν μπορούσε να απασχοληθεί σε δύο εργοδότες, με πλήρη απασχόληση. Ούτε σε έναν με πλήρη και σε έναν με μερική. Μόνο σε δύο με μερική και το πολύ μέχρι συνολικά να καλύψει το νόμιμο 8ωρο.

Στην πράξη λοιπόν, από την ψήφιση του νόμου και μετά, ο εργαζόμενος θα μπορεί να εργαστεί σε έναν εργοδότη με πλήρη και σε έναν με μερική. Το συνολικό άθροισμα ωρών εργασίας δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 13 ώρες.

Αναφορικά με την υποχρεωτική κατάρτιση, η κοινοτική οδηγία ορίζει ότι, όταν ο εργοδότης υποχρεούται από την ενωσιακή ή την εθνική νομοθεσία ή τις συλλογικές συμβάσεις να παρέχει κατάρτιση στον εργαζόμενο για την εκτέλεση της εργασίας για την οποία εργάζεται, η κατάρτιση αυτή παρέχεται δωρεάν στον εργαζόμενο, υπολογίζεται ως χρόνος εργασίας και, αν είναι δυνατόν, πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια των ωρών εργασίας.