ΑΡΘΡΟ/Γρ. Λιόνης: Το δικαίωμα στην ενέργεια, στο φωτισμό, στη θέρμανση, προϋποθέτει έναν ριζικά διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης

Τα τεράστια επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας, στον τομέα της φωτονικής τα τελευταία 50 χρόνια, μετά το πρώτο laser στις 16 Μαΐου 1960, θα έπρεπε να αποτελούν πραγματικά μια πηγή χαράς για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Θα έπρεπε να έχουν οδηγήσει σε έναν κόσμο που ολοένα και περισσότερες ανάγκες των ανθρώπων καλύπτονται.

Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική.

Γρηγόρης Λιονής, Μέλος της ΚΕ & υπεύθυνος του Τμήματος Οικονομίας

Μια ματιά αρκεί να ρίξει κανείς στην εμβληματική φωτογραφία του κόσμου τη νύχτα για να δει τις τεράστιες ανισότητες. Ολόκληρη σχεδόν η Αφρική και η Λατινική Αμερική, βρίσκονται χωρίς επαρκή φωτισμό.

Την ίδια στιγμή, το δικαίωμα του φωτισμού τη νύχτα γίνεται αντικείμενο κερδοφορίας για το μεγάλο κεφάλαιο, με συνεχείς γύρους αλλαγών στα συστήματα φωτισμού, επιδιώκοντας πότε μεγαλύτερη αποδοτικότητα και στη συνέχεια πιο «θερμό» φωτισμό, φωτισμό που ενοχλεί λιγότερο το νυχτερινό ύπνο θηλαστικών και άλλων ζώων. Τεράστιες επενδύσεις, με μεγάλο ποσοστό κέρδους, σε νέα συστήματα φωτισμού προωθούνται και αποτελούν συστατικό στοιχείο της κερδοφορίας «πράσινων», κερδοφόρων ομίλων. Πρόκειται για επενδύσεις που γίνονται αξιοποιώντας την «αποδοτικότητα» και την εφαρμογή «έξυπνων λύσεων» και στον τομέα του φωτισμού.

• Η αλήθεια, όμως, είναι διαφορετική. Στις σημερινές συνθήκες, στις συνθήκες καπιταλισμού, οι νέες τεχνολογίες δεν προωθούνται με κριτήριο την αποδοτικότητα και το θετικό αποτέλεσμα στα εργατικά – λαϊκά στρώματα. Οι ίδιες οι γενικές συνθήκες δεν επιτρέπουν μια ορθολογική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, μια αξιοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων προς όφελος της κοινωνίας στο σύνολό της.

Προωθούνται επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες αξιοποιώντας την αποδοτικότητά τους, χωρίς να υπολογίζεται ούτε το κόστος, ούτε οι επιπτώσεις στην υγεία των εργαζόμενων, παρά μόνο το οικονομικό αποτέλεσμα των ομίλων που τα προωθούν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα πολύ έντονα άσπρα φώτα τύπου LED, που αντικαθιστούν τα προηγούμενα συστήματα φωτισμού, έχουν αρνητικό αποτύπωμα στην υγεία τόσο των εργαζόμενων, όσο και της τοπικής πανίδας, γι’ αυτό και σε πολλά μέρη του κόσμου έχει αρχίσει η αντικατάστασή τους, με επιπρόσθετο κόστος.

• Παράλληλα, οι τεράστιες αντιπαραγωγικές δαπάνες φωτισμού, για τη διαφήμιση, που οδηγούν συχνά και σε μεγάλη όχληση των περίοικων και για τουριστικές χρήσεις, βρίσκονται σε πρόδηλη αντίθεση με τα δισεκατομμύρια ανθρώπων με ανεπαρκή φωτισμό.

Πάνω από όλα, η ίδια η διάρθρωση της ζωής του εργαζόμενου σήμερα. Το πόσες και ποιες ώρες δουλεύει, ποιες και πόσες ώρες αναπαύεται, ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες για τεχνητό φωτισμό μέσα στο 24ωρο, ή η διάρθρωση της κατοικίας – εμπόρευμα στις σημερινές συνθήκες, που καθιστά τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζόμενων να κατοικεί μέσα σε διαμερίσματα ακατάλληλα, που χρειάζονται φωτισμό ακόμα και το καταμεσήμερο. Μια τεράστια συζήτηση που δεν χωρά μέσα στο σημερινό πλαίσιο μιας κοινωνίας που το κεφάλαιο και το κέρδος του συνιστούν το μοναδικό κριτήριο για την διάρθρωση της κοινωνικής ζωής.

• Έτσι, σήμερα το “φως” και οι τεχνολογίες του αξιοποιούνται για να προωθηθεί η «πράσινη» ανάπτυξη, η πολιτική της ΕΕ για την «πράσινη» μετάβαση, μια πολιτική που βρίσκει τους εργαζόμενους χαμένους, γιατί πληρώνουν πανάκριβα της «πράσινες» τεχνολογίες και κερδισμένους του ομίλους που επενδύουν στους νέους «πράσινους» τομείς.

Για το ΚΚΕ η Παγκόσμια Ημέρα Φωτός αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία να βγάλουν οι εργαζόμενοι συμπεράσματα. Πίσω απ’ τις ιαχές για τα επιτεύγματα της τεχνολογίας κρύβεται το ότι η τεχνολογία αυτή χρησιμοποιείται για να πολλαπλασιαστεί η κερδοφορία των ομίλων, σε βάρος της δυνατότητας ικανοποίησης των κοινωνικών αναγκών. Ο φωτισμός και η ενέργεια σήμερα είναι εμπόρευμα και οι εργαζόμενοι καλούνται να αποφασίσουν κάθε φόρα «πόσο αντέχει η τσέπη τους». Παλιά ήταν φθηνοί λαμπτήρες μεγάλης κατανάλωσης, με φθηνότερο ρεύμα. Σήμερα είναι πανάκριβοι λαμπτήρες, με μικρή κατανάλωση, αλλά πανάκριβο ρεύμα. Το αποτέλεσμα είναι τελικά ίδιο αναφορικά με τις ανάγκες των εργαζόμενων.

Το δικαίωμα στην ενέργεια, στο φωτισμό, στη θέρμανση, προϋποθέτει έναν ριζικά διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης, της κοινωνικής ιδιοκτησίας των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, του επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού και του εργατικού ελέγχου. Το ΚΚΕ καλεί τους εργαζόμενους να συμπορευθούν με το ΚΚΕ και στις επερχόμενες εκλογές, για να μπορούν να παλέψουν από καλύτερες θέσεις σήμερα, για να ανοίξει ο ελπιδοφόρος δρόμος όσο κινούμαστε προς το αύριο.