Ιταλία/Εκλογές: Τι σηματοδοτεί μια νίκη της Μελόνι – Ανησυχία (;) στη Ευρώπη για την επιστροφή του φασισμού στην εξουσία

Στις εκλογές στην Ιταλία διακυβεύεται η μελλοντική κατεύθυνση της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της ΕΕ, η σταθερότητα της ευρωζώνης και η συζήτηση μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ για προβλήματα από την ενεργειακή ασφάλεια έως την αποστολή όπλων στο Κίεβο. Στην προεκλογική εκστρατεία κυριάρχησαν η προοπτική ενός σκληρού και κρύου χειμώνα με την τεράστια εξάρτηση από το φυσικό αέριο της ρωσίας καθώς και η ανησυχία για το κόστος ζωής και για τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η Τζόρτζια Μελόνι, επικεφαλής του φασιστικού κόμματος Αδελφοί της Ιταλίας, εκτιμάται θα γίνει σήμερα η πρώτη γυναίκα της χώρας που θα ηγηθεί κυβέρνησης.

Όπως αναφέρει το Politico, μια νίκη της Μελόνι θα σηματοδοτούσε μια απότομη αλλαγή κατεύθυνσης για την Ιταλία, εγείροντας ανησυχίες στις Βρυξέλλες και στις πρωτεύουσες της ΕΕ, καθώς οι χώρες της Ευρωζώνης αντιμετωπίζει τον αυξανόμενο πληθωρισμό, τον πόλεμο στην Ουκρανία και την απειλή διακοπής ρεύματος αυτό το χειμώνα.

Η αποχώρηση του Ντράγκι – που έχει το παρατσούκλι «Σούπερ Μάριο» καθώς, έπαιξε βασικό ρόλο στην επίλυση της κρίσης της ευρωζώνης – καθιστούν αυτές τις εκλογές μια κρίσιμη στιγμή για την Ιταλία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι αντίπαλοι;

Οι τέσσερις κύριες πολιτικές δυνάμεις στην κούρσα είναι ένας δεξιός συνασπισμός, ένας κεντροαριστερός συνασπισμός και δύο αουτσάιντερ.

Ο δεξιός συνασπισμός συγκεντρώνει τα «Αδέλφια της Ιταλίας» της Μελόνι , η «Λέγκα» του Ματέο Σαλβίνι και το «Φόρτσα Ιτάλια» του Σίλβιο Μπερλουσκόνι.

Το κόμμα της Μελόνι ήταν ο μικρότερος εταίρος του κεντροδεξιού συνασπισμού. Στις προηγούμενες εθνικές εκλογές, το 2018, συγκέντρωσε περίπου το 4% των ψήφων. Όμως μετά από 10 χρόνια στην αντιπολίτευση, τα «Αδέλφια της Ιταλίας» είναι πιο δυνατοί από ποτέ. Υπερηφανεύονται ότι είναι οι μόνοι που έμειναν έξω από όλες τις κυβερνήσεις συνασπισμού που κυβέρνησαν την Ιταλία κατά την προηγούμενη θητεία – συμπεριλαμβανομένης αυτής υπό την ηγεσία του Ντράγκι.

Οι ακροδεξιές προτάσεις της Μελόνι περιλαμβάνουν τη διακοπή των μεταναστευτικών ροών με αυτό που αποκαλεί «ναυτικό αποκλεισμό» στη Μεσόγειο και την προστασία των ιταλικών εταιρειών, για παράδειγμα με την επέκταση του επενδυτικού ελέγχου σε άλλες χώρες της ΕΕ. Το Politico έχει όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για την προσωπική ιστορία της Μελόνι, τα σχέδιά της για την ΕΕ, την εξωτερική της πολιτική και την οικονομική της ατζέντα.

Η «Λέγκα» του Ματέο Σαλβίνι έχει παρόμοιο πρόγραμμα και γι’ αυτό χάνει συνεχώς ψηφοφόρους από την Μελόνι. Ο πρώην πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο οποίος είναι 85 ετών, ηγείται της κεντροδεξιάς «Φόρτσα Ιτάλια», η οποία είναι τώρα μακράν το μικρότερο κόμμα στη δεξιά συμμαχία.

Το κύριο κόμμα του κεντροαριστερού συνασπισμού είναι το «Δημοκρατικό Κόμμα» του Ενρίκο Λέτα. Ο Λέτα, ο οποίος υπηρέτησε ήδη ως πρωθυπουργός της Ιταλίας μεταξύ 2013 και 2014, πιέζει για μια σοσιαλδημοκρατική και φιλοευρωπαϊκή ατζέντα, ενώ υποστηρίζει τα μεταρρυθμιστικά σχέδια του Ντράγκι. Πρόσφατα έλαβε την έγκριση του Γερμανού καγκελαρίου Όλαφ Σολτς. Ο κεντροαριστερός συνασπισμός περιλαμβάνει επίσης μικρά κόμματα όπως το φιλελεύθερο More Europe (+Europa), η ιταλική Αριστερά (Sinistra Italiana), οι Πράσινοι και το Civic Commitment (Impegno Civico), ένα μικρό κίνημα που ιδρύθηκε από τον υπουργό Εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάιο μετά την αποχώρησή του από το Κίνημα 5 Αστέρων.

Το αντικαθεστωτικό «Κίνημα 5 Αστέρων» του Τζουζέπε Κόντε κατεβαίνει αυτόνομα στις εκλογές και δεν είναι μέρος μιας συμμαχίας. Ο Κόντε, ο οποίος ήταν πρωθυπουργός της Ιταλίας ακριβώς πριν από τον Ντράγκι, πιέζει για μια προοδευτική ατζέντα που περιλαμβάνει τη θέσπιση κατώτατου ωρομισθίου και την ενίσχυση των μέτρων πρόνοιας.

Στο επίκεντρο του πολιτικού φάσματος βρίσκεται ο λεγόμενος «τρίτος πόλος», μια κεντρώα ομάδα με επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι και τον ευρωβουλευτή Κάρλο Καλέντα, ο οποίος ήταν υπουργός βιομηχανίας και μόνιμος εκπρόσωπος της Ιταλίας στην ΕΕ όταν ο Ρέντσι ήταν στην εξουσία. Οι φιλελεύθεροι ηγέτες του τρίτου πόλου λένε ότι θέλουν να συνεχίσουν να εργάζονται σε αυτό που αποκαλούν «ατζέντα Ντράγκι».

• Η Μελόνι, επικεφαλής του FdI και επικριτής της ευρωπαϊκής ένωσης, δεν θέλει να θεωρεί τίποτα δεδομένο, αλλά μέχρι χθες έλεγε πως «χαμογελάω όταν διαβάζω ή ακούω αναπαραστάσεις των τελευταίων ημερών για τον φόβο μας ότι δεν θα πετύχουμε: είναι ακριβώς το αντίθετο».

Η επιστροφή του M5S; «Είναι ένα αφήγημα χωρίς δύναμη δεν υπάρχει, και το λέω αυτό επειδή έχω ταξιδέψει σε όλη την Ιταλία και ορισμένα πράγματα μπορούν να γίνουν αντιληπτά».

Η ισοπαλία δεν είναι καν ένα πιθανό σενάριο για εκείνη «Δεν είναι γνώμη, οι αριθμοί μιλάνε από μόνοι τους. Από τη μία πλευρά υπάρχει ένας συνασπισμός – συνεκτικός, ισχυρός, αξιόπιστος, με ενιαίο πρόγραμμα – από την άλλη πλευρά υπάρχουν κόμματα. Δεν πρόκειται για μια μάχη μεταξύ δύο κομμάτων», λέει.

Και σε κάθε περίπτωση, ρωτάει, ποιες θα ήταν οι πιθανές συμμαχίες που θα έβαζαν σε εφαρμογή οι αντίπαλοι: «Η κεντροδεξιά θα έχει τα ποσοστά για να κυβερνήσει και ελπίζω ότι το FdI, που είναι το κόμμα της υπεράσπισης των εθνικών συμφερόντων του ιταλικού λαού, θα έχει την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων».

• Πολίτες που μίλησαν στο Γαλλικό Πρακτορείο στη Ρώμη σήμερα δήλωσαν ότι δεν ήταν σίγουροι για το τι θα ψηφίσουν, καθώς οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα Αδελφοί της Ιταλίας είναι πιθανό να κερδίσει και να σχηματίσει κυβέρνηση.

«Ανησυχώ από το γεγονός ότι οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν νικητή τη δεξιά, ιδίως την Τζόρτζια Μελόνι», δήλωσε η Μαρία Τάσκα, μια 27χρονη φοιτήτρια με καταγωγή από τη Σικελία. «Από αυτά που έχει πει για τα δικαιώματα των γυναικών, των νέων, των δικαιωμάτων γενικότερα, βλέπω τα πράγματα να πηγαίνουν τουλάχιστον 50 χρόνια πίσω».

«Τα προβλήματα είναι παγκόσμια, δεν υπάρχει μαγική λύση. Αλλά μερικές φορές είναι απαραίτητη μια αλλαγή», δήλωσε ένας 75χρονος ιδιοκτήτης καταστήματος, ο οποίος έδωσε μόνο το όνομά του ως Dante.

Η Μελόνι, 45 ετών, εργάστηκε σκληρά τις τελευταίες εβδομάδες για να καθησυχάσει τους νευρικούς επενδυτές και τις ανήσυχες Βρυξέλλες ότι οι ιστορικοί δεσμοί του κόμματός της με τους υποστηρικτές του δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι ανήκουν στο παρελθόν.

Την Πέμπτη, κατά τη διάρκεια της τελικής συγκέντρωσης για τον δεξιό συνασπισμό, ο οποίος ενώνει τους Αδελφούς της Ιταλίας της με το αντιμεταναστευτικό κόμμα της Λέγκας του Ματέο Σαλβίνι και το Forza Italia του δισεκατομμυριούχου Σίλβιο Μπερλουσκόνι, αναφέρθηκε ακόμη και στον πολεμιστή Άραγκορν από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών του Τόλκιν.

Η αυτοαποκαλούμενη «χριστιανή μητέρα» πέρασε από τον φανταστικό βασιλιά στο να κατηγορήσει την αριστερά για τους «εμπόρους ναρκωτικών, τους κλέφτες, τους βιαστές και τη μαφία» της χώρας, προσθέτοντας: «Αυτή η Ιταλία τελειώνει την Κυριακή».

Ανησυχία στις Βρυξέλλες

Ορισμένοι αξιωματούχοι της ΕΕ και χώρες μέλη ανησυχούν για το ότι η Μελόνι θα γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός της Ιταλίας.

Συγκεκριμένα, η επικεφαλής της Κομισιόν ανέφερε: «H δημοκρατία είναι σε διαρκή εξέλιξη. Ποτέ δεν τελειώνει, δεν μπορείς να βάλεις την δημοκρατία σε ένα κουτί και να την διατηρείς εκεί, χωρίς να κάνεις τίποτα. Εξαρτάται, όμως, από το πώς οι άνθρωποι την υπερασπίζουν. Θα δούμε πώς θα πάνε τελικά οι εκλογές στην Ιταλία. Είχαμε εκλογές και στην Σουηδία. Η προσέγγισή μου στο όλο θέμα είναι: θα συνεργαστούμε με κάθε δημοκρατική κυβέρνηση, η οποία θα θελήσει να συνεργαστεί μαζί μας. Θα δούμε, αν τα πράγματα οδεύσουν προς μια δύσκολη κατάσταση – μίλησα με τον ίδιο τρόπο για την Πολωνία και την Ουγγαρία– έχουμε τα αναγκαία εργαλεία. Αν τα πράγματα πάνε προς τη σωστή κατεύθυνση, τα άτομα στα οποία μια κυβέρνηση πρέπει να δίνει αναφορά, θα παίξουν σημαντικό ρόλο».

Η παρέμβαση της Ευρωπαίας αξιωματούχου προκάλεσε την οργή του ιταλικού κόμματος «Λέγκα του Βορρά», με τον γραμματέα της, Ματέο Σαλβίνι, να επιτίθεται –με υψηλούς τόνους– κατά της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζητώντας της είτε να ζητήσει συγγνώμη για όσα είπε είτε να υποβάλει την παραίτησή της.

Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, η Μελόνι προσπάθησε να καθησυχάσει τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τους διεθνείς εταίρους ότι δεν ήταν ευρωσκεπτικίστρια. Όμως οι θέσεις της και οι δηλώσεις της από το παρελθόν υποδηλώνουν το αντίθετο. «Υπάρχει πάντα ο φόβος στο πίσω μέρος του μυαλού όλων εδώ ότι μπορεί να δούμε την παλιά Μελόνι όταν εκλεγεί», όπως είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.

Η Μελόνι θα ήθελε να ξανανοίξει συνομιλίες με τις Βρυξέλλες για έργα που χρηματοδοτούνται μέσω του σχεδίου ανάκαμψης της χώρας μετά την πανδημία, υποστηρίζοντας ότι, με την τρέχουσα ενεργειακή κρίση, οι προτεραιότητες έχουν αλλάξει. Παράλληλα, αντιτάχθηκε σε ένα λεγόμενο «διάταγμα ανταγωνισμού», μια από τις βασικές μεταρρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν με τις Βρυξέλλες για τη λήψη αυτών των κεφαλαίων.