Θεσσαλονίκη: Mια συλλογή 1000 γκλίτσες – Από τη Δάφνη Βοΐου Κοζάνης έως το… Ντουμπάι

Ούτε μία, ούτε δύο, ούτε δέκα αλλά 1000 γκλίτσες έχει στην κατοχή του ο κ. Γιώργος Παπαδόπουλος που ζει στη Θεσσαλονίκη με καταγωγή από τη Δάφνη Βοΐου Κοζάνης, και διατηρεί την μεγαλύτερη συλλογή γκλιτσών στη χώρα μας. Πριν από 40 χρόνια ξεκίνησε να συγκεντρώνει τις ξύλινες περίτεχνες κατασκευές, χωρίς να έχει σχέση με την κτηνοτροφία έτσι ώστε να τις χρησιμοποιεί για επαγγελματικούς λόγους, αλλά με τον καιρό «αισθανόμενος ένα χρέος για να σωθεί αυτή η τέχνη», γεμάτη από ιστορία και συμβολισμούς «…άρχισε η περιπέτεια για την συλλογή αυτών των πολύτιμων ξυλόγλυπτων».

Γεωπόνος στο επάγγελμα, μάζευε και συντηρούσε τα αποκτήματά του που έχουν προέλευση κι υπογραφή από πολλές περιοχές της Ελλάδας και του εξωτερικού «μέχρι και από το Ντουμπάι…».

Όλα ξεκίνησαν όταν την άνοιξη του 1982 ένας επιστήθιος φίλος του κ Παπαδόπουλου του έκανε δώρο μια γκλίτσα. Όχι όμως μια συνηθισμένη γκλίτσα. Όπως λέει ,εκείνη «η ξύλινη μαγκούρα έμοιαζε με κόσμημα, ήταν περίτεχνη με εξαιρετικά στοιχεία ξυλογλυπτικής και ήταν σκαλισμένη σ αθτή, η μορφή του Αγίου Γεωργίου πάνω στο άλογό του. Έμοιαζε τόσο ζωντανή!».

Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού/Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM», ο συλλέκτης δηλώνει πως η τεχνική τον μάγεψε και ξεκίνησε μετά το πρώτο του απόκτημα να αγοράζει μανιωδώς γκλίτσες όπου και αν έβρισκε και κάθε μια από τη χιλιάδα του έχει πλέον τη δικη της ξεχωριστή ιστορία σκαλίσματος και προέλευσης.

Οι Πρωτόπλαστοι, η Μαντώ Μαυρογένους και ο Κολοκοτρώνης

«Μπορεί κάποιος να δει απίστευτες απεικονίσεις με λεπτομέρειες που μοιάζουν αδύνατο να σκαλίζονται σε ξύλο. Απεικονίζονται φανταστικά πράγματα…Υπάρχει μέχρι και γκλίτσα με την εκδίωξη των πρωτόπλαστων από τον παράδεισο. Υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανά περιοχή στη θεματολογία. Καθένας έχει τα δικά του ερεθίσματα επομένως και άλλες εικόνες. Στη Θράκη, για παράδειγμα, είναι επηρεασμένοι από την Εκκλησία, οπότε λαχούρια και παραστάσεις εκκλησιαστικές κυριαρχούν. Σε άλλες περιοχές πρωταγωνιστές είναι ήρωες της Επανάστασης, η Μαντώ Μαυρογένους, ο Ανδρούτσος, ο Κολοκοτρώνης σκαλισμένοι στη λαβή της γκλίτσας», σημειώνει ο κ. Παπαδόπουλος.

Η κατασκευή της γκλίτσας μόνο εύκολη υπόθεση δεν είναι καθώς, όπως εξηγεί, σε μια μικρή επιφάνεια από ξύλο σχεδόν όσο μια παλάμη σε διαστάσεις, οι τεχνίτες με μέσα σχεδόν πρωτόγονα και χωρίς καλλιτεχνική παιδεία, αυτοδίδακτοι οι περισσότεροι και με ένα μικρό μαχαιράκι, καταφέρνουν να αποτυπώσουν ολόκληρες σκηνές, αγίους, εικόνες της καθημερινότητας, ζώα, αλλά και την αγάπη, τον έρωτα και μηνύματα».

Από την συλλογή του, οι περισσότερες, περίπου εννιακόσιες, είναι αγορασμένες και οι υπόλοιπες αποτελούν δώρα απο φίλους και γνωστούς που γνωρίζουν το χόμπι και την αδυναμία του. Ο ίδιος ταξιδεύοντας σε πολλές περιοχές της χώρας αλλά και στο εξωτερικό, όπως λέει, «δεν υπήρχε περίπτωση σε κάθε προορισμό να μην αναζητήσει και να αγοράσει μια γκλίτσα».

«Οι άλλοι αγόραζαν αρώματα και ρούχα, εγω έπαιρνα γκλίτσες και έψαχνα στα χωριά τους τσομπάνηδες στις ορεινές κυρίως περιοχές, για να αγοράσω και μια ακόμη για τη συλλογή μου. Μέχρι και από τα Αραβικά Εμιράτα βρήκα και πήρα», επισημαίνει.

Ωστόσο μοιράζεται την ομορφιά και την χρησιμότητά τους. ‘Εχει ήδη χαρίσει αρκετές σε φίλους και πρόσφατα χάρισε μία σε ένα βοσκό με 600 πρόβατα γιατί αντέδρασε το… μέσα του όταν είδε ότι χρησιμοποιούσε πλαστική!

“Ήταν τσέλιγκας με εξακόσια πρόβατα. Τον είδα με την πλαστική γκλίτσα και είπα “όχι δεν γίνεται” οπότε εδώ και λίγο καιρό έχει μια κανονική, δική μου, ξύλινη. Αυτή όμως που δεν θα τη δώσω ποτέ και σε κανέναν, είναι η πρώτη που απέκτησα και δεν θέλω με τίποτε να την αποχωριστώ…

Έχει κάνει ήδη πέντε εκθέσεις και αυτό το διάστημα είναι σε λειτουργία η έκτη. H έκθεση φιλοξενείται σε πολύ ωραίο χώρο στην αίθουσα του συλλόγου “Πίνδος” στα Γρεβενά μέχρι τις 16 Ιουλίου όπου και θα βρίσκονται οι 600 από τις 1000 γλίτσες του. «Πρέπει να τονίσω όμως ότι αυτή η τέχνη σιγά -σιγά χάνεται.Λίγοι,λέει ο κ Παπαδόπουλος «είναι οι νέοι που απασχολούνται με την μικροξυλογλυπτική και φοβάμαι πως σε λίγα χρόνια η συλλογή μου θα είναι μουσειακό είδος».

Ο ίδιος αποκάλυψε πάντως ότι τιμώντας το χωριό του, έχει ονομάσει την συλλογή του «Δάφνη» και βρίσκεται σε συζητήσεις με το δήμαρχο Βοΐου Κοζάνης Χ.Ζευκλή στοχεύοντας στη δημιουργία ενός μουσείου στην περιοχή το οποίο θα στεγάσει αποκλειστικά τη συλλογή με τις γκλίτσες. Θα είναι και το πρώτο του είδους του στην Β.Ελλάδα. Μικρές συλλογές πάντως από γκλίτσες (ή κλούτσες όπως τις αποκαλούν πολλοί τσομπάνηδες) υπάρχουν σε ιστορικά- λαογραφικά μουσεία της Ηπείρου και της Μακεδονίας.