Αναζητώντας τα νέα χαρακτηριστικά στην αναβάθμιση της τουρκικής προκλητικότητας

Ο νέος κύκλος των τουρκικών προκλήσεων συνοδεύεται από κάποια νέα στοιχεία, άλλα από τα οποία ξεχωρίζουν ως πρωτοφανή καθεαυτά και άλλα ως πρωτοφανούς έντασης. Καταρχάς για πρώτη φορά, το βράδυ της 9ης Ιουνίου, ο Τούρκος πρόεδρος δημοσίευσε ένα νήμα από tweets στα ελληνικά, απευθυνόμενος προφανώς σε όσους ομιλούν την ελληνική γλώσσα.

• Ότι «η Ελλάδα […] καταπιέζει την Τουρκική μειονότητα στη Δυτική Θράκη, τη Ρόδο και την Κω»
• Ότι προσπαθεί να εργαλειοποιήσει το ΝΑΤΟ και τρίτες χώρες κατά της Τουρκίας
• Ότι στρατιωτικοποιεί νησιά που δεν θα έπρεπε να είναι στρατιωτικοποιημένα
• Ότι το Καστελόριζο απέχει μόλις 2 χιλιόμετρα από τις τουρκικές ακτές κ.ά…

«Προειδοποιούμε για άλλη μια φορά την Ελλάδα να συνετιστεί, να μείνει μακριά από όνειρα, ρητορικές και ενέργειες που θα την οδηγήσουν σε αποτελέσματα για τα οποία θα μετανιώσει, όπως συνέβη έναν αιώνα πριν», κατέληξε ο Τούρκος ηγέτης, υπενθυμίζοντας στο ελληνόφωνο κοινό τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Υπό αυτήν την έννοια, προσθέτει κάποιου είδους αμεσότητα στις τουρκικές απειλές το γεγονός ότι ο Τούρκος πρόεδρος αυτήν την φορά έγραψε απευθείας στα ελληνικά, αυτή η αμεσότητα είναι καθαρά επικοινωνιακή.

Ο ίδιος ο Ερντογάν, βέβαια, ενδεχομένως επιχειρεί να υιοθετήσει ενώπιον της διεθνούς κοινότητας το προφίλ ενός περιφερειακού ηγέτη που μπορεί να μιλά άμεσα στους γειτονικούς λαούς στη γλώσσα τους προειδοποιώντας τους… για το καλό τους.

• Άλλο στοιχείο οι υπερπτήσεις, που ήταν άλλοτε, έως και πριν από λίγα χρόνια, κάτι σπάνιο, τείνουν πλέον να αποκτήσουν διαστάσεις… νέας κανονικότητας, με το ρεκόρ των 41 τέτοιων τουρκικών υπερπτήσεων της 27ης Απριλίου να αποτελεί πια σειρά σημείο αναφοράς διαμορφώνοντας ένα πλέγμα συνεχιζόμενων προκλήσεων πάνω από το Αιγαίο.

Η αποστρατικοποίηση τω νησιών του Αιγαίου, ήδη από τις αρχές του περασμένου καλοκαιριού (υπενθυμίζεται η σχετική επιστολή A/75/929 που είχε στείλει στον ΟΗΕ ο Φεριντούν Σινιρλίογλου με ημερομηνία την 15η Ιουνίου του 2021), η Άγκυρα επιχειρεί να συνδέσει την «στρατιωτικοποίηση» των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου με την αμφισβήτηση της κυριαρχίας τους.

Η τουρκική πλευρά επιμένει έκτοτε, εδώ και έναν χρόνο, να επιστρέφει (με δηλώσεις και αναρτήσεις στα social media, επιστολές στον ΟΗΕ, δημοσιεύματα και διαρροές στον Τύπο) σε ένα αφήγημα που δεν υπήρχε παλαιότερα, ένα αφήγημα σύμφωνα με οποίο τα ελληνική νησιά θα πρέπει να αποστρατιωτικοποιηθούν προκειμένου να μπορούν να θεωρηθούν… ελληνικά.

• Έμπειροι παρατηρητές, που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στην τουρκική πολιτική σκηνή, βλέπουν παράλληλα ποιοτικές αλλαγές και στην φρασεολογία που χρησιμοποιεί το τελευταίο διάστημα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μια φρασεολογία που εκφεύγει των ορίων της όποιας πολιτικής ορθότητας θυμίζοντας περισσότερο ρητορική Μπαχτσελί και Γκρίζων Λύκων.

Όσον αφορά τη φραστική κλιμάκωση: «Δεν υπάρχει πια Μητσοτάκης για μένα» ή «Μητσοτάκης γιοκ» είπε πρόσφατα ο Τούρκος πρόεδρος. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό είναι και οι απρεπώς σκληροί χαρακτηρισμοί («Sürtük») με τους οποίους «στόλισε» την τουρκική αντιπολίτευση, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις εντός των τουρκικών συνόρων.

Είναι ο εκνευρισμός του Ερντογάν, που εξακολουθεί να μην ανακάμπτει όσο θα ήθελε στις δημοσκοπήσεις; Ή η προσπάθεια του Τούρκου προέδρου να μιλήσει στη γλώσσα των πιο «λαϊκών» ή «λούμπεν» ψηφοφόρων;

• Το τελευταίο στοιχείο είναι ότι φέτος η Τουρκία παρουσιάζεται – δια του αφηγήματος της αποστρατιωτικοποίησης – να στρέφει το αναθεωρητικό βλέμμα της και πάλι στο Αιγαίο…

Η ένταση το προηγούμενο διάστημα είχε επικεντρωθεί κυρίως στην Ανατολική Μεσόγειο (με το Ορούτς Ρέις το 2020 και τις φιέστες των Βαρωσίων το 2021).

Αυτό δεν σημαίνει ότι η Κύπρος έχει βγει από το κάδρο των τουρκικών προκλήσεων… Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου θα βρίσκεται στα κατεχόμενα την ερχόμενη Κυριακή, με φόντο σενάρια που θέλουν την τουρκική πλευρά να ανεβάζει την ένταση κατακόρυφα μέσω των κατεχομένων εντός του καλοκαιριού.