Γαλλία: Ανοιχτές διαφορές με την ακροδεξιά – Κοινωνία και οικονομία το επίδικο – Ο ρόλος και η υποθήκη Μελανσόν

Με την απρόθυμη ψήφο των αριστερών ψηφοφόρων στον Μακρόν, κατά κύριο λόγο, που επέλεξαν έναν υποψήφιο που όχι μόνο δε συμφωνούν αλλά ούτε καν συμπαθούν , ο δρόμος προς το παλάτι των Ηλυσίων έκλεισε για τη Μαρίν Λεπέν. Ωστόσο δεν πρέπει να υποτιμηθεί το γεγονός ότι η πορεία της στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις δείχνει ότι η ακροδεξιά ψήφος είναι μια υπολογίσιμη δύναμη, μια ανάσα από την εξουσία.

Μπροστά στο δίλημμα που μοιάζει αδιέξοδο, μιας και η επιλογή είναι ανάμεσα σε δυο διαφορετικές όψεις μιας συντηρητικής πολιτικής, αρκετοί γάλλοι πολίτες επέλεξαν να απέχουν. Μάλιστα, τόσο μεγάλη αποχή είχε να παρατηρηθεί στη χώρα από τις εκλογές του 1969. Αρκετοί Γάλλοι έκαναν την καρδιά τους πέτρα και πήγαν να ψηφίσουν τον απερχόμενο πρόεδρο, παρά το γεγονός ότι ουσιαστικά ο Μακρόν είναι μια μη-επιλογή γι αυτούς.

Η πολιτεία του γάλλου προέδρου κατά τη διάρκεια των πέντε χρόνων της θητείας του επεφύλασσε πολύ λίγα για τους πολλούς, πράγμα που του προσέδωσε το προσωνύμιο «ο πρόεδρος των πλουσίων». Ο Μακρόν ενέτεινε την επισφάλεια των εργαζομένων της Γαλλίας με την χαλάρωση του «άκαμπτου εργασιακού τοπίου», όπως πλάσαρε την εργασιακή του μεταρρύθμιση. Παράλληλα, η κατάργηση του φόρου μεγάλης περιουσίας και η εμπλοκή των ιδιωτικών συμβουλευτικών εταιρειών στη δημόσια διοίκηση έχει επιτείνει την δυσαρέσκεια των Γάλλων στο πρόσωπο του προέδρου. Το γεγονός ότι το ποσοστό με το οποίο κέρδισε ο Μακρόν 58% ήταν πολύ μικρότερο από εκείνο του 2017 (66%), δείχνει ότι η ανοχή των Γάλλων στη λογική του λιγότερου κακού φθίνει όσο περνούν τα χρόνια.

Από την πλευρά της, η Λεπέν μπορεί άνετα να καυχιέται ότι βγήκε κερδισμένη από την εκλογική διαδικασία: αύξησε τα ποσοστά της στο δεύτερο γύρο, κανονικοποίησε την μισαλλόδοξη ατζέντα της στο δημόσιο λόγο και συνέβαλε στο να γίνει η ακροδεξιά η μεγαλύτερη πολιτική οικογένεια στη Γαλλία. Το ένστικτο αυτοσυντήρησης των Γάλλων και η δημοκρατική παράδοση της χώρας απέτρεψε την ακροδεξιά υποψήφιο από το να «ξανακάνει τη Γαλλία μεγάλη ξανά», σύνθημα με εμφανείς τις τραμπικές ρίζες του. Ωστόσο, η Λεπέν φαίνεται να καθιερώνεται ως μια «νόμιμη» επιλογή για ένα μεγάλο μέρος του εκλογικού κοινού, αφήνοντας ανησυχίες για το τι μπορεί να συμβεί τόσο στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, όσο και στις επόμενες προεδρικές εκλογές, όταν μια δεύτερη πενταετία Μακρόν θα έχει αναισθητοποιήσει ακόμα παραπάνω τους Γάλλους στα ρατσιστικά παραληρήματα της ακροδεξιάς.

Οι ιστορικές εφημερίδες της Αριστεράς, Humanité και Libération, έκαναν πραγματική εκστρατεία εναντίον της. Μάλιστα, η Libération βγήκε την Κυριακή με πρωτοσέλιδο το ψηφοδέλτιο του Εμανουέλ Μακρόν να έχει μισομπεί στη σχισμή της κάλπης, στέλνοντας το μήνυμα στους αριστερούς ψηφοφόρους εναντίον της Λεπέν. Μήνυμα το οποίο έλαβε η συντριπτική πλειονότητα του εκλογικού κοινού του Ζαν Λουκ Μελανσόν, αν κρίνουμε από το αποτέλεσμα.

Ανοιχτές διαφορές

Ουσιαστικά ο Μακρόν επανεξελέγη πρόεδρος, με ποσοστό της τάξης του 58,5% που είναι υψηλότερο από αυτό που του έδιναν οι περισσότερες δημοσκοπήσεις, έναντι της Λεπέν που έλαβε 41,5%. Η Λεπέν περιόρισε την ψαλίδα που είχε καταγραφεί το 2017. Τότε τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 66,1% για τον Μακρόν και 33,9% για την Λεπέν.

Η επίδοσή του και η συνολικότερη εικόνα που έχει διαμορφωθεί αφήνουν ανοιχτούς λογαριασμούς σε τρία μέτωπα: Με την Λεπέν, με τη γαλλική κοινωνία, αλλά και με τον Ζαν-Λικ Μελανσόν – τον υποψήφιο της Αριστεράς ο οποίος μπορεί να μην βρισκόταν στα ψηφοδέλτια, όμως ήταν παρών και στον δεύτερο γύρο. Πολύ περισσότερο καθώς η αποχή-ρεκόρ από το 1969 δείχνει ότι ο ένας στους τρεις Γάλλους αποφάσισε να μην μιλήσει στην κάλπη…

Όσον αφορά στην Λεπέν, πάντως, τα πράγματα είναι μάλλον καθαρά. Η υποψήφια της Ακροδεξιάς συνεχίζει την ανοδική της πορεία, καθώς κατάφερε να συγκεντρώσει ποσοστό 41,5%, που είναι ιστορικό ενώ το κυριότερο είναι ότι διεμβολίζει ολοένα περισσότερο τμήματα του εκλογικού σώματος που θεωρητικά είναι εχθρικά προς αυτήν.

Εργάτες με χαμηλά εισοδήματα, «νοικοκυραίους» που εμφορούνται από τις «δημοκρατικές παραδόσεις», ακόμη και μέρος της ελίτ, η οποία και αυτή τη φορά στήριξε στη συντριπτική της πλειοψηφία τον νυν πρόεδρο.

Πρακτικά, εάν η Λεπέν δεν αντιμετωπίσει κάποιο εσωκομματικό… πραξικόπημα ή εάν δεν εμφανιστεί στον χώρο της γαλλικής Ακροδεξιάς κάποιος ή κάποια με μεγαλύτερη «ακτινοβολία» και πειθώ (όπως, για παράδειγμα, η φιλόδοξη ανιψιά της Μαριόν Μαρεσάλ), τότε μπορεί από τώρα να στρέψει το βλέμμα της στην αναμέτρηση του 2027. Εκεί που θα έχει ακόμη περισσότερες ελπίδες να βρεθεί στο Μέγαρο των Ηλυσίων.

Ο Μελανσόν, από την πλευρά του, έχει εγγράψει μια σημαντική υποθήκη με το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου, στο οποίο κυριολεκτικά έσωσε την τιμή της εξαφανισμένης παραδοσιακής Αριστεράς της Γαλλίας. Ουδείς πρέπει να ξεχνά, άλλωστε, ότι με το 22% που σημείωσε, βρέθηκε κυριολεκτικά μια ανάσα από το να βρεθεί αυτός στον δεύτερο γύρο, αντί της Λεπέν.

Πρακτικά, Μελανσόν και Λεπέν έχουν να λύσουν μεταξύ τους ένα μεγάλο στοίχημα. Εάν οι κοινωνικές συγκρούσεις και διεργασίες που όλοι αναμένουν πως θα σφραγίσουν τα επόμενα χρόνια στη Γαλλία στραφούν προς τα αριστερά ή προς τα (ακρο)δεξιά, κάτι που θα κρίνει ουσιαστικά και το αποτέλεσμα των επόμενων προεδρικών εκλογών, οι οποίες είναι ακόμη πιο κρίσιμες.

Το στοίχημα, μάλιστα, θα ισχύει ακόμη και στην περίπτωση που δεν πρωταγωνιστήσουν οι ίδιοι. Πέρα από την Λεπέν, στην οποία ήδη αναφερθήκαμε, με τον Μελανσόν υπάρχει ο παράγοντας ηλικία, καθώς είναι ήδη 70 ετών. Ακόμη κι αυτοί να μην είναι παρόντες, όμως, είναι πολύ πιθανό να έχουν βρεθεί οι «διάδοχοί» τους που θα κονταροχτυπηθούν, στο πλαίσιο μιας μονομαχίας «μέχρι θανάτου» των αποκαλούμενων «άκρων», την οποία η Ευρώπη δεν έχει βιώσει μέχρι σήμερα.

Τα παραπάνω δεν αφήνουν αμφιβολίες πως το βασικό πεδίο των αναμετρήσεων και πολιτικών εξελίξεων της επόμενης περιόδου θα είναι η κοινωνία και η οικονομία. Η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού-ασφαλιστικού, για παράδειγμα, που έχει αποδειχτεί «καυτή πατάτα» για όλους τους προέδρους, αναμένεται να ξεκινήσει εντός του έτους και οι πάντες ακονίζουν τα μαχαίρια τους.

Το ίδιο θα συμβεί με τις αλλαγές που έχει εξαγγείλει ο Μακρόν για τους τομείς της υγείας και της παιδείας, οι οποίοι για τους Γάλλους είναι εμβληματικοί της κουλτούρας τους. Όσο για την ακρίβεια, ουδείς αμφιβάλλει πως απαιτούνται λύσεις εδώ και τώρα, καθώς η κρίση στην ενέργεια και οι αλυσιδωτές επιπτώσεις της συνεχίζονται και δεν φαίνεται να τελειώνουν σύντομα.

• Αναμφίβολα δε, το σκηνικό θα γίνει ακόμη πιο περίπλοκο στην περίπτωση που οι επικείμενες βουλευτικές εκλογές – στις 12 και 19 Ιουνίου οι δύο γύροι – στερήσουν από τον Μακρόν την απόλυτη πλειοψηφία του στην Εθνοσυνέλευση και τον αναγκάσουν να «συγκατοικήσει» με μια εχθρική ή, έστω, όχι απολύτως φιλική κυβέρνηση. Εάν, με άλλα λόγια, επιστρέψει το σύνηθες σκηνικό που επικρατούσε πριν από αρκετά χρόνια στη χώρα και έχουν βιώσει ο Ζακ Σιράκ, ο Φρανσουά Μιτεράν και άλλοι πρόεδροι.

Η Γαλλία δεν έκλεισε τη σελίδα των πολιτικών εξελίξεων και ανακατατάξεων με τον δεύτερο γύρο αυτής της Κυριακής. Μπορεί, ξανά, να αποδειχθεί «μήτρα» μεγάλων ανατροπών που θα σφραγίσουν τη χώρα και συνολικά την Ευρώπη.