Ουκρανία: Στον μακρύ δρόμο των προσφύγων- Μαρτυρίες και περιγραφές

Σύνορα, βράδυ Πέμπτης, -5 Βαθμοί Κελσίου. Ουρές χιλιομέτρων από αυτοκίνητα και λεωφορεία. Μπροστά από τις μπάρες εκατοντάδες ψυχές. ‘Ανθρωποι ντυμένοι βαριά, με κουκούλες, κασκόλ, γάντια, μπότες. Μπροστά τους καλάσνικοφ, στολές παραλλαγής, διαταγές, αγωνία. Υπομονή – ταχυκαρδία. Προσμονή. Τα χνώτα αχνίζουν στο σκοτάδι. Τα μάτια βουρκωμένα.

Οι συνοριοφύλακες δίνουν την εντολή ύστερα από πολλή ώρα. Είναι εκατοντάδες. Μητέρες, βρέφη. Παιδιά. Ηλικιωμένοι. ‘Αμαχος πληθυσμός. Ακόμα και κατοικίδια ζώα. Ουκρανοί πρόσφυγες που περνάνε με βιαστικό βήμα από την Ουκρανία στην Πολωνία, προκειμένου να γλιτώσουν από τον όλεθρο. Προκειμένου να ζήσουν. Εγκατέλειψαν εστίες, άνδρες, αδερφούς, συζύγους, φίλους, συγγενείς. Για να ζήσουν.

Το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ακολουθώντας την αποστολή της ΕΣΗΕΑ, για την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους Ουκρανούς δημοσιογράφους, κατέγραψε ένα δύσκολο οδοιπορικό προς την Λβιβ, δύο ημέρες προτού τα προάστιά της δεχθούν πυραυλική επίθεση.

«Έφυγα από το Κίεβο. Λένε ότι θα το ισοπεδώσουν. Υπάρχει γενική επιστράτευση. Ο σύζυγός μου βρίσκεται ακόμα εκεί, καθώς δεν επιτρέπεται η έξοδος από τη χώρα ανδρών από 18 μέχρι 60 ετών. Ο αδερφός μου έχει καταταγεί εθελοντής και αγωνίζεται για την πατρίδα μας», αναφέρει στοΑΠΕ-ΜΠΕ η 30 χρονη Τατιάνα, κρατώντας το αγοράκι της απ΄ το χέρι στα σύνορα. «Δεν ξέρω τί θα κάνω. Θα μείνω στην Πολωνία για μερικές ημέρες και εύχομαι να σταματήσει αυτό το κακό προκειμένου να επιστρέψουμε στο σπίτι και στην οικογένειά μας».

Η αποστολή των Ελλήνων δημοσιογράφων είχε φθάσει στην Βαρσοβία την προηγούμενη ημέρα. Ύστερα από αρκετές ώρες πολύπλοκων γραφειοκρατικών διαδικασιών, τα μέλη της αποστολής, φορτώνουν τα υλικά της ανθρωπιστικής αποστολής και κατευθύνονται προς μυστική τοποθεσία, όπου φιλοξενούνται τα ορφανά παιδιά που φυγαδεύτηκαν από την Μαριούπολη. Δώρα και χαμόγελα.

Η Κάτια που συνόδευσε τα 62 παιδιά από τη Μαριούολη στην Πολωνία αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε. Είναι τρομοκρατημένα από τους βομβαρδισμούς και τον όλεθρο που έζησαν και ρωτάνε πότε θα επιστρέψουν πίσω. Δεν είναι εύκολο να εξηγήσεις σε ένα παιδί τί συμβαίνει. Πότε θα επιστρέψει στην πατρίδα του. Πότε θα ανακτήσει τη ζωή του. Πόσο μάλλον δε, σε ένα ορφανό παιδί, που έτσι και αλλιώς βιώνει τη ζωή με ανασφάλεια».

Παρασκευή πρωί. Οι Πολωνοί οδηγοί αναλαμβάνουν να μεταφέρουν την αποστολή των Ελλήνων δημοσιογράφων προς τους Ουκρανούς συναδέλφους τους μέχρι τα σύνορα. Δεν αναλαμβάνουν ευθύνη για το πέρασμα στην Ουκρανία. Φορτίο και οι Έλληνες μετεπιβιβάζονται σε οχήματα εθελοντών.

Ο Μπόγκουσλαβ Μαγκρέλ πρόεδρος Ομίλου Αλπινιστών της Πολωνίας μεταφέρει καθημερινά εθελοντικά πρόσφυγες -γυναίκες και παιδιά- από την Ουκρανία στην Πολωνία. Φόρτωσε στο βαν του το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπιστικής βοήθειας. Στον γυρισμό μετάφερε στην ασφάλεια της Πολωνίας 20 γυναίκες και παιδιά. Αύριο θα πάει πάλι πίσω. «Η Πολωνία έχει υποδεχθεί πάνω από 1,4 εκατομμύρια πρόσφυγες μέχρι σήμερα. Είναι στην κουλτούρα μας να βοηθάμε και να φιλοξενούμε αδύναμους ανθρώπους», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Μπόγκουσλαβ. Τονίζει ότι: «Οι δυνάμεις του κράτους είναι περιορισμένες, οπότε το βάρος έχει πέσει στους καθημερινούς ανθρώπους, στους πολίτες που κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου να βοηθήσουν τους πρόσφυγες από την γειτονική χώρα».

Ο Γιώργος Κόρφιας, Έλληνας της διασποράς, επιχειρηματίας και επικεφαλής της περιβαλλοντικής οργάνωσης Aquahelp, βρίσκεται στα σύνορα από την πρώτη στιγμή, προσφέροντας εθελοντικά κι αυτός τις υπηρεσίες του. Μετέφερε με το βαν του την ελληνική δημοσιογραφική αποστολή της ΕΣΗΕΑ και τρόφιμα μακράς διάρκειας που αγοράστηκαν στην Πολωνία. Βρίσκεται από την πρώτη ημέρα στα Πολωνικά σύνορα. «Το να βοηθάμε όσους έχουν ανάγκη είναι χρέος μας», δήλωσε απ΄ την πλευρά του ο Γιώργος. Δεν μπορούσα να μένω άπραγος μπροστά σε αυτή την ανθρωπιστική κρίση. Με το που ξεκίνησε ο πόλεμος, έβγαλα εισιτήριο και ήρθα κατευθείαν στα σύνορα για να βοηθήσω. Και αυτό θα συνεχίσω να κάνω. Και αυτό πρέπει να κάνουμε όλοι μας, ο καθένας όπως μπορεί».

Πρωινό ξύπνημα. Ο δρόμος από την Lancut προς την Ουκρανία είναι καλός. Ήλιος με δόντια. ‘Αφιξη στα σύνορα. Η ατμόσφαιρα και απ΄ τις δύο πλευρές τεταμένη. Πρόσφυγες, στρατιώτες, συνοριοφύλακες. Έλεγχος αυτοκινήτου, έλεγχος διαβατηρίων στην Πολωνία. Κρύο. Και ξανά έλεγχος στην Ουκρανική πλευρά. Κρύο. Καθυστέρηση. Μετά από ώρες η αποστολή μπαίνει στην Ουκρανία. Ο δρόμος προς τη Λβιβ γεμάτος οδοφράγματα. Πολιτοφυλακή. Όπλα, τσουβάλια με άμμο στιβαγμένα. Σημαίες. Κατάσταση – Επικίνδυνη. Η χώρα προετοιμάζεται να αποκρούσει την επίθεση.

Ύστερα από μιάμιση ώρα τα δύο βανάκια φθάνουν στην τοπική Ένωση Δημοσιογράφων στη Λβιβ. Η πόλη ζωντανή. ‘Ανθρωποι κυκλοφορούν στους δρόμους, στα μαγαζιά. Ταυτόχρονα, πολίτες κάθε ηλικίας εργάζονται για να οργανώσουν την πόλη από την πιθανή επίθεση. Η πόλη πανέμορφη – μνημείο της Παγκόσμιας κληρονομιάς. Πλακόστρωτα. Κτίρια – κλασικά δείγματα αρχιτεκτονικής 18ου και 19ου αιώνα.

Η αποστολή ξεφορτώνει πάνω από έναν τόνο υλικών. Ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Κινητά. Φορτιστές. Ιατροφαρμακευτική βοήθεια δωρεά του ΕΔΟΕΑΠ. Τρόφιμα μακράς διάρκειας. Οι Ουκρανοί συνάδελφοι συγκινημένοι, σχεδόν βουρκωμένοι, ευχαριστούν τους Έλληνες συναδέλφους τους. Το ίδιο βράδυ, μετά την απαγόρευση της κυκλοφορίας, οι σειρήνες, ήχησαν για ώρα. «Λένε ότι μετά το Κίεβο θα έρθουν για εμάς…». Το Σάββατο έγινε πυραυλική επίθεση 40 χλμ έξω από την πόλη.

«Η Ελλάδα και οι δημοσιογράφοι της είναι οι πρώτοι που ανταποκρίθηκαν στο αίτημά μας για βοήθεια. Η υπέροχη και ειρηνική χώρα μας δέχθηκε μία βίαιη επίθεση από τον ρωσικό στρατό. Μετράμε θύματα πολιτών την ώρα που οι δημοσιογράφοι και οι οικογένειές τους βρίσκονται σε εξαιρετική ανάγκη», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ Σέργκι Τιμολένκο, ο πρόεδρος της Ένωσης Δημοσιογράφων της Ουκρανίας.

«Ήταν χρέος μας. Όπως έχουμε πράξει και κατά το παρελθόν με την αδελφή Ένωση των Κυπρίων, με τους Σέρβους, τους Ρουμάνους, τους Τουρκους, τους Αφγανούς συναδέλφους μας, αλλά και όπου αλλού μας ζητήθηκε βοήθεια σε οδυνηρές καταστάσεις, έτσι και σήμερα δίνουμε το παρών», σχολίασε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, Μαρία Αντωνιάδου.

Ο δρόμος της επιστροφής δύσκολος. Επτά ώρες χρειάστηκαν προκειμένου να διανυθούν 90χλμ από την Ουκρανία στην Πολωνία. Η ανθρωπιστική βοήθεια διακινείται κατά προτεραιότητα. Οι πρόσφυγες που προσπαθούν να περάσουν στην Πολωνία, περιμένουν 10-15 ώρες, για να περάσουν τα σύνορα.

«Κρύο. Παγώνει το σώμα. Παγώνει το μυαλό για να μη σκέφτεται το αύριο. Πιο πολύ όμως συγκλονίζει το παγωμένο βλέμμα. Η έξοδος από την Ουκρανία. Η απόγνωση κάθε ξεριζωμένου». Με αυτά τα λόγια η Ειδική Γραμματέας της ΕΣΗΕΑ, δημοσιογράφος της ΕΡΤ Μάχη Νικολάρα, μέλος της αποστολής, περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί στα σύνορα.

Η Ελληνική αποστολή επιστρέφει. Κρακοβία – Φρανκφούρτη – Αθήνα. Οι σκέψεις το μυαλό, και η καρδιά μαζί με τους ξεριζωμένους. Να σταματήσει αυτό το κακό. Να ζήσουν.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ