Σχοινάς: Όταν δέχεται επίθεση ένα κράτος-μέλος, όλα τα κράτη-μέλη δέχονται επίθεση

Η Επιτροπή πρότεινε σειρά προσωρινών μέτρων που αφορούν στο άσυλο και στις επιστροφές για να βοηθήσει τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Πολωνία να αντιμετωπίσουν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία. Τα μέτρα θα επιτρέψουν σε αυτά τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν γρήγορες και τακτικές διαδικασίες για τη διαχείριση της κατάστασης, με πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των διεθνών υποχρεώσεων, συμπεριλαμβανομένης της αρχής της μη επαναπροώθησης.

«Όταν κάποιος από εμάς δέχεται επίθεση, όλοι μας δεχόμαστε επίθεση.

Στεκόμαστε στο πλευρό των κρατών μελών που διαχειρίζονται τα εξωτερικά σύνορα στο όνομα της ΕΕ» τόνισε ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς επισημαίνοντας την έμπρακτη αλληλεγγύη με την Πολωνία, τη Λιθουανία και τη Λετονία με πλήρη σεβασμό στο δικαίωμα στο άσυλο και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων».

Η πρόταση ακολουθεί την πρόσκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς την Επιτροπή να προτείνει οποιεσδήποτε απαραίτητες αλλαγές στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ και συγκεκριμένα μέτρα που θα υποστηρίζονται από επαρκή οικονομική στήριξη για να εξασφαλιστεί η άμεση και κατάλληλη απάντηση σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ και τις διεθνείς υποχρεώσεις, συμπεριλαμβανομένης της τήρησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Τα μέτρα, που βασίζονται στο άρθρο 78 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα τεθούν σε ισχύ μετά την έγκρισή τους από το Συμβούλιο. Θα ζητηθεί η γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τα μέτρα θα παραμείνουν σε ισχύ για περίοδο 6 μηνών.

Ο κ. Σχοινάς σημείωσε ότι «τις προηγούμενες εβδομάδες καταφέραμε να αντέξουμε το συλλογικό βάρος της ΕΕ απέναντι στην υβριδική επίθεση που στρέφεται εναντίον της Ένωσής μας. Συλλογικά, η ΕΕ κατέστησε σαφές ότι οι προσπάθειες υπονόμευσης της Ένωσής μας απλώς θα ενισχύσουν την αλληλεγγύη μας μεταξύ μας. Σήμερα δείχνουμε έμπρακτα αυτή την αλληλεγγύη: με τη μορφή ενός συνόλου προσωρινών και έκτακτων μέτρων που θα εξοπλίσουν τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Πολωνία με τα μέσα που χρειάζονται για να ανταποκριθούν σε αυτές τις έκτακτες περιστάσεις με ελεγχόμενο και γρήγορο τρόπο και να λειτουργήσουν υπό συνθήκες της ασφάλειας δικαίου».

Η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον, ανέφερε ότι «αν και οι έντονες προσπάθειες της ΕΕ έχουν φέρει γρήγορα αποτελέσματα, η κατάσταση παραμένει ευαίσθητη. Σήμερα, για να προστατεύσουμε τα σύνορά μας και για να προστατεύσουμε τους ανθρώπους, παρέχουμε ευελιξία και υποστήριξη στα κράτη μέλη για να διαχειριστούν αυτήν την κατάστση έκτακτης ανάγκης, χωρίς συμβιβασμούς στα ανθρώπινα δικαιώματα».

Τα μέτρα που περιλαμβάνονται στην παρούσα πρόταση είναι έκτακτου χαρακτήρα. Θα ισχύουν για περίοδο 6 μηνών, εκτός εάν παραταθούν ή καταργηθούν, και θα ισχύουν για υπηκόους τρίτων χωρών που έχουν εισέλθει παράτυπα στην ΕΕ από τη Λευκορωσία και βρίσκονται κοντά στα σύνορα ή για όσους παρουσιάζονται σε συνοριακά σημεία διέλευσης. Τα κύρια στοιχεία της πρότασης είναι:

Διαδικασία έκτακτης μετανάστευσης και διαχείρισης ασύλου στα εξωτερικά σύνορα:

Τα τρία κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να παρατείνουν την περίοδο εγγραφής για τις αιτήσεις ασύλου σε 4 εβδομάδες, αντί για 3 έως 10 ημέρες που είναι σήμερα. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να εφαρμόσουν τη διαδικασία ασύλου στα σύνορα για τη διεκπεραίωση όλων των αιτημάτων ασύλου, συμπεριλαμβανομένης της προσφυγής, εντός 16 εβδομάδων κατ’ ανώτατο όριο – εκτός εάν δεν μπορεί να παρασχεθεί επαρκής υποστήριξη σε αιτούντες με συγκεκριμένα προβλήματα υγείας. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε βάσιμες αξιώσεις και σε αιτήσεις οικογενειών και παιδιών.

Υλικές συνθήκες υποδοχής: Τα κράτη μέλη εστιάζουν στις συνθήκες υποδοχής στην κάλυψη βασικών αναγκών, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής στέγης προσαρμοσμένης στις εποχικές καιρικές συνθήκες, της τροφής, του νερού, της ένδυσης, της κατάλληλης ιατρικής περίθαλψης και της βοήθειας σε ευάλωτα άτομα, με πλήρη σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν στενή συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες και τις σχετικές οργανώσεις εταίρους για την υποστήριξη ατόμων σε αυτήν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Διαδικασία επιστροφής: τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη θα μπορούν να εφαρμόζουν απλουστευμένες και ταχύτερες εθνικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένης της επιστροφής ατόμων των οποίων οι αιτήσεις για διεθνή προστασία έχουν απορριφθεί σε αυτό το πλαίσιο.

Όλες οι διαδικασίες που διεξάγονται σύμφωνα με την παρούσα πρόταση πρέπει να σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ειδικές εγγυήσεις που προβλέπονται από τη νομοθεσία της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των συμφερόντων του παιδιού, της επείγουσας υγειονομικής περίθαλψης και των αναγκών ευάλωτων ατόμων, της χρήσης καταναγκαστικών μέτρων και των συνθηκών κράτησης.

Πρακτική υποστήριξη και συνεργασία:

Υποστήριξη από οργανισμούς της ΕΕ: Οι οργανισμοί της ΕΕ είναι έτοιμοι να βοηθήσουν τα κράτη μέλη κατόπιν αιτήματος. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το ‘Ασυλο (EASO) μπορεί να βοηθήσει στην καταγραφή και επεξεργασία αιτήσεων, να διασφαλίσει τον έλεγχο των ευάλωτων ατόμων και να υποστηρίξει τη διαχείριση, τον σχεδιασμό και τη θέση της κατάλληλης υποδοχής. Περαιτέρω υποστήριξη του Frontex είναι διαθέσιμη για δραστηριότητες συνοριακού ελέγχου, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων ελέγχου και επιστροφής. Διατίθεται επίσης υποστήριξη από την Europol για την παροχή πληροφοριών για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου.

Συνέχιση της συνεργασίας: Επιτροπή, τα κράτη μέλη και οι υπηρεσίες της ΕΕ θα συνεχίσουν τη συνεργασία τους, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης των κρατών μελών να συνεχίσουν να αναφέρουν σχετικά δεδομένα και στατιστικά στοιχεία μέσω του Δικτύου Ετοιμότητας για τη Μετανάστευση και Διαχείρισης Κρίσεων της ΕΕ.

Η Επιτροπή θα επανεξετάζει τακτικά την κατάσταση και μπορεί να προτείνει στο Συμβούλιο την παράταση ή την κατάργηση αυτών των προσωρινών μέτρων.