Μαγιορκίνης στο libre: “Πέσαμε όλοι έξω, ξαφνιαστήκαμε”- Τι λέει για το lockdown, τις μεταλλάξεις και την χρήση διπλής μάσκας

Ο Επίκουρος Καθηγητής Επιδημιολογίας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνώμων, Γκίκας Μαγιορκίνης, μίλησε στο libre για τη νέα μετάλλαξη της Ουγκάντα που απασχόλησε τους επιστήμονες αλλά και τον κόσμο. Απαντά επίσης στο ερώτημα αν θα υπάρξει οδηγία για διπλή μάσκα ενώ για την παράταση του lockdown στην Αττική εκφράζει τις εκτιμήσεις του για την πορεία των κρουσμάτων τις επόμενες εβδομάδες.

–Για τη νέα μετάλλαξη της Ουγκάντα ο κ. Μαγορκίνης μας είπε:

• «Αυτό που ξέρουμε για τη μετάλλαξη της Ουγκάντα είναι ότι φέρει μεταλλάξεις στην Spike πρωτεΐνη. Η μετάλλαξη της Ουγκάντα φαίνεται ότι έχει πολλά στοιχεία κοινά με τη μετάλλαξη της Νοτίου Αφρικής και της Βραζιλίας». 

–Ποιες από τις μεταλλάξεις που έχουν επικρατήσει έως τώρα φαίνεται ότι θα παραμείνει ή θα «πρωταγωνιστήσει»;

«Μέχρι τώρα, φαίνεται να επικρατεί η Βρετανική μετάλλαξη. Ωστόσο, πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις παίζουν σημαντικό ρόλο για την επικράτηση μίας μετάλλαξης, όπως η μεταδοτικότητα αλλά και η χώρα στην οποία έχει εντοπιστεί η μετάλλαξη. Για παράδειγμα, μία μετάλλαξη που φαίνεται να έχει γρήγορη μεταδοτικότητα αλλά έχει εντοπιστεί στο Κονγκό, δεν είναι τόσο πιθανό να επηρεάσει πάρα πολύ ή να μεταδοθεί σε πολλά κράτη. Δεν έχει πολλές ευκαιρίες να μεταδοθεί στην Ευρώπη ή στην Αμερική, ειδικά τώρα με τις συνθήκες που περιορίζουν την ταξιδιωτική κίνηση. Αντίθετα, μία μετάλλαξη που έχει εντοπιστεί σε μία πόλη, όπως η Νέα Υόρκη ή το Λονδίνο, μπορεί να μεταδοθεί πολύ πιο εύκολα, ακόμα και αν δεν χαρακτηρίζεται από ταχύτατη μεταδοτικότητα. Άρα είναι πολλές οι συνθήκες που επηρεάζουν το αν η μετάλλαξη θα μεταδοθεί ταχύτατα και σε πολλά κράτη ή όχι». 

«Για κάποιες μεταλλάξεις που έχουν καταγραφεί, δεν έχουμε πολλές πληροφορίες ακόμα, επειδή δεν έχουν «ταξιδέψει» από τον τόπο τους προς την Ευρώπη για αυτό δεν έχουμε σαφή εικόνα. Η αλήθεια είναι ότι για να έχουμε σαφή εικόνα μιας μετάλλαξης πρέπει να περάσει καιρός από τη στιγμή που εντοπιστεί για πρώτη φορά και θα μελετήσουμε τη συμπεριφορά της. Ίσως, σε κάποιους μήνες, η μετάλλαξη της Ουγκάντα, ανάλογα και με τις συνθήκες, να έχει μεταδοθεί σε κάποιες ακόμα περιοχές και να έχει μελετηθεί καλύτερα».

–Παίζει ρόλο για τη μετάδοση μιας μετάλλαξης -όπως η μετάλλαξη της Ουγκάντα- αν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής στη χώρα που έχει εντοπιστεί;

«Συνήθως, οι πληθυσμοί που έρχονται σε επαφή με τον κοροναϊό στις περιοχές αυτές είναι πιο υγιείς. Και είναι πιο υγιείς επειδή ανήκουν σε μικρότερες ηλικιακές ομάδες αλλά και επειδή επιζούν λιγότερο τα ευπαθή άτομα σε αυτές τις χώρες. Έχουμε μεγαλύτερα ποσοστά θνησιμότητας και νοσηρότητας από άλλες καταστάσεις για αυτό δεν υπάρχει τόσο έντονο πρόβλημα με τον κοροναϊό. Ευάλωτες ομάδες πληθυσμών πεθαίνουν πιο εύκολα όταν τους προκληθεί κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας, όπως ελονοσία, δυσεντερία ή AIDS, για παράδειγμα παρά από Covid-19.  Έτσι, η  Covid-19, συνήθως, προσβάλλει τους πιο νεαρούς και πιο υγιείς πληθυσμού». 

–Θα υπάρξει επίσημη οδηγία για χρήση της διπλής μάσκας;

«Δεν είμαστε βέβαιοι ακόμα. Υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις για το θέμα. Η λογική της διπλής μάσκας, όταν έγινε η σύστασή της αρχικά, ήταν να φοράμε μία χειρουργική μάσκα που έχει τρία στρώματα και από πάνω μία υφασμάτινη μάσκα που θα βοηθήσει ώστε η χειρουργική να έχει καλύτερη εφαρμογή. Και αυτό επειδή οι χειρουργικές μάσκες είναι λίγο πιο μεγάλες, έχουν κενά και δεν εφαρμόζουν καλά στο πρόσωπο. Ενώ, η μάσκα ν95 σχεδιαστικά εφαρμόζει καλύτερα στο πρόσωπο. Αυτή είναι η λογική της διπλής μάσκας. Δεν είναι να φοράμε δύο χειρουργικές τη μία πάνω στην άλλη».

–Συνδέεται η σύσταση για διπλή μάσκα με την εμφάνιση των μεταλλάξεων ή είναι γενικότερη οδηγία;

«Δεν έχουμε κάποιες ενδείξεις ότι η διπλή μάσκα προστατεύει περισσότερο από τα μεταλλαγμένα στελέχη. Προφανώς, επειδή τα μεταλλαγμένα στελέχη έχουν περισσότερη μεταδοτικότητα, θεωρητικά, εάν αυτή η μεταδοτικότητα είναι οριζόντια, οτιδήποτε αφορά μεγαλύτερη προστασία μπορεί να βοηθήσει. Θα πρέπει να τονίσουμε πάλι ότι δεν είμαστε απόλυτα βέβαιοι για αυτή την οδηγία, για χρήση διπλής μάσκας». 

–Ποιες είναι οι προβλέψεις για τη μείωση των περιστατικών από την επόμενη ή τη μεθεπόμενη εβδομάδα;

«Η αλήθεια είναι ότι όλοι περιμέναμε -μετά τη νέα εφαρμογή του lockdown στην Αττική τις τελευταίες 2,5 εβδομάδες- να παρατηρηθεί, αυτή την εβδομάδα, μείωση του επιδημιολογικού φορτίου και μείωση των κρουσμάτων. Την προηγούμενη εβδομάδα, είχαμε ήδη μία σταθεροποίηση και περιμέναμε σχετικά ταχύτερη επιπέδωση της καμπύλης. Την περασμένη εβδομάδα είχε παρατηρηθεί μία πτωτική  τάση και στο δείκτη Rt. Πέσαμε, όμως, όλοι έξω και ξαφνιαστήκαμε. Αυτό μας προβληματίζει. Πιθανότατα, αυτό συνέβη γιατί η διασπορά του ιού στην κοινότητα ήταν μεγαλύτερη ή γιατί δεν τηρείται το lockdown αυστηρά ή επειδή συνέβαλε και  ο χειμωνιάτικος καιρός».

–Υπάρχουν νεότερα ενθαρρυντικά δεδομένα από το Ισραήλ όπου έχει προχωρήσει αποτελεσματικά η ανοσία του πληθυσμού;

«Στο Ισραήλ, παραμένει πτωτική η τάση των κρουσμάτων και επίσης, παρατηρήθηκε δραματική μείωση των θανάτων σε σχέση με τα κρούσματα. Σημαντικό είναι, επίσης, ότι το εμβόλιο ήταν αποτελεσματικό και για την προστασία ανθρώπων με υποκείμενα νοσήματα».

Ρούλα Σκουρογιάννη