Πως “κάηκαν” οι διερευνητικές- Η αρχική αναφορά του πρωθυπουργού και η “ανατροπή” μέσω Πέτσα και βουλευτών

Σε αιφνιδιασμό όχι μόνο του Βερολίνου αλλά και της Αθήνας παραπέμπουν όσα δήλωναν κυρίως ο πρωθυπουργός αλλά εν μέρει και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, το πρωί της Δευτέρας, κι ενώ η Τουρκία είχε ήδη εκδώσει τη νέα προκλητική Navtex και το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis έπλεε ήδη προς την θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου.

Τις προηγούμενες μέρες Μαξίμου και υπουργείο Εξωτερικών ανέμεναν να ορίσει η τουρκική πλευρά την ημερομηνία εκκίνησης των διερευνητικών επαφών (με οικοδεσπότη την Τουρκία, δεδομένου ότι στον τελευταίο γύρο (61ο), τον Φεβρουάριο του 2016, τις συνομιλίες είχε φιλοξενήσει η Ελλάδα). Δεν υπήρχε καμία πληροφορία περί νέου επιθετικού σχεδιασμού εκ μέρους του Ερντογάν, αν και επικρατούσε προβληματισμός για το γεγονός ότι καθυστερούσε ο ορισμός της ημερομηνίας έναρξης των επαφών.

Είναι χαρακτηριστικό πως ο πρωθυπουργός στη συνέντευξή του στα “Νέα”, η οποία δημοσιεύτηκε στο φύλο της Δευτέρας -με το Oruc Reis να κατευθύνεται προς το Καστελόριζο- δηλώνει: “Πιστεύω πως θα ξεκινήσουν οι διερευνητικές επαφές. Αυτή τουλάχιστον είναι και η διαβεβαίωση που είχα από τον υπουργό Εξωτερικών,ο οποίος μίλησε με τον τούρκο υπουργό Εξωτερικών. Μας ενημέρωσε ότι πολύ σύντομα θα δώσουν ημερομηνία διερευνητικών”.

Το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός παραπέμπει στην πληροφόρηση που έχει από το Νίκο Δένδια και όχι στον “αυτόνομο” δίαυλο που είχε δημιουργηθεί μεταξύ της διπλωματικής του συμβούλου Ελένης Σουρανή και του εξ απορρήτων του Τούρκου προέδρου, Ιμπραχίμ Καλίν, μπορεί να σημαίνει, ή ότι ο δίαυλος αυτός δεν λειτουργεί πλέον, ή ότι για τις διερευνητικές επαφές ακολουθείται μόνο ο επίσημος δίαυλος μεταξύ των υπηρεσιών των δύο υπουργείων Εξωτερικών. Πάντως, έχει αξία το γεγονός πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης αντλεί, όπως λέει, ενημέρωση για τις διερευνητικές από το Νίκο Δένδια.

Παρότι, όμως, το Oruc Reis πλέει ήδη προς το Καστελόριζο και επικρατεί αναστάτωση στην Αθήνα και το Βερολίνο για την έκρηξη της τουρκικής προκλητικότητας που απειλεί, πια, ευθέως ελληνική κυριαρχία, ο Στέλιος Πέτσας στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών (12 το μεσημέρι) δηλώνει πως η στρατηγική της Ελλάδας για τις διερευνητικές επαφές “δεν αλλάζει”! Η δήλωση προκαλεί σύγχυση μεταξύ υπουργών και βουλευτών της Ν.Δ καθώς δεν αντιλαμβάνονται πως η Ελλάδα θα προσέλθει σε συνομιλίες με τον Ερντογάν να προβαίνει σε μια μείζονα πρόκληση καταπατώντας την συμφωνία του με την Άγκελα Μέρκελ.

Λέει χαρακτηριστικά ο κ. Πέτσας απαντώντας σε ερώτηση της Ειρ. Μπέλλα:

Όσον αφορά τις διερευνητικές επαφές, το πλαίσιο της στρατηγικής μας δεν αλλάζει. Οι διερευνητικές επαφές είναι μέσα στη στρατηγική μας και αναμένουμε από την Τουρκία να δούμε πώς θα κινηθεί σ’ αυτό το ζήτημα. Έχουμε πει σε κάθε τόνο ότι είμαστε έτοιμοι να πιάσουμε το νήμα των διερευνητικών επαφών, όμως έχουμε δύο γεγονότα μέσα στα τελευταία 24ωρα, για τα οποία θα δείτε τις αντιδράσεις μας τις επόμενες ώρες. Άρα, για τις διερευνητικές επαφές που δεν ήταν να ξεκινήσουν αυτές τις ημέρες, θα δούμε τι θα γίνει μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 15ης και 16ης Οκτωβρίου.

Επειδή, ωστόσο, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος αντιλαμβάνεται πως η νέα τουρκική πρόκληση μεταβάλλει τα δεδομένα, προσπαθεί να διατυπώσει προϋποθέσεις για την τυχόν έναρξη των συνομιλιών.

ΑΙΜ. ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ: Είπατε νωρίτερα ότι δεν αλλάζει η στρατηγική. Άρα, λοιπόν, εάν η Τουρκία δώσει -θεωρητικά μιλώντας πάντα- μια ημερομηνία έναρξης των διερευνητικών επαφών, θα καθίσουμε στο τραπέζι; Και κάτι ακόμη, το οποίο σχετίζεται με αυτό. Η αυριανή επίσκεψη του Γερμανού Υπουργού Εξωτερικών προς ποια κατεύθυνση ελπίζουμε, αν ελπίζουμε, να συμβάλει;

ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Είναι γνωστό ότι η γερμανική πλευρά προσπάθησε το προηγούμενο χρονικό διάστημα να συμβάλει -και συνέβαλε- στην αποκλιμάκωση από πλευράς της Τουρκίας. Αυτό που βλέπουμε τις τελευταίες ημέρες είναι μία αναστροφή αυτής της στάσης αποκλιμάκωσης. Άρα, αναμένουμε και από τη γερμανική πλευρά, αλλά και από όλη την Ευρώπη, να καθίσει ξανά σε ένα πλαίσιο που έχει να κάνει με τη σύγκρουση της Τουρκίας με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Άρα, σ’ αυτό το τραπέζι που θα καθίσει και ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών και εμείς τις επόμενες ημέρες βρίσκεται μπροστά ένα πολύ συγκεκριμένο γεγονός: Ότι η Τουρκία έκανε το αντίθετο ακριβώς απ’ αυτό που υπέδειξε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τις προηγούμενες ημέρες. Άρα δεν υπάρχει θέμα παρά μόνο αποτύπωση αυτής της κατάστασης και ενεργοποίηση πιο δραστικών λύσεων, προκειμένου η Τουρκία να νιώσει πιο πολύ, όπως έχουμε πει, το «μαστίγιο» και όχι το «καρότο» αυτή τη φορά.

Ωστόσο από το απόγευμα, χθες, η κατάσταση άλλαξε άρδην. Πρώτος ο βουλευτής (και καθηγητής) Δημήτρης Καιρίδης (στο Mega και το Νίκο Ευγαγγελάτο) καθιστά σαφές πως υπό το φως των εξελίξεων “οι διερευνητικές πάνε περίπατο”, κάτι που επαναλαμβάνει λίγο αργότερα και ο έτερος καθηγητής και βουλευτής Αγγελος Συρίγος στο Open.

Η συνέντευξη του πρωθυπουργού

Ενδιαφέρον έχει ο τρόπος με τον οποίο τοποθετείται ο πρωθυπουργός στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Γιάννη Πρετεντέρη για την εφημερίδα “Τα Νέα” και η οποία δημοσιεύτηκε ενώ ήδη η Τουρκία είχε εκδώσει Navtex και το Oruc Reis είχε ξεκινήσει τον πλου του προς το Καστελόριζο με σκοπό να κάνει έρευνες εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, μεταξύ, δηλαδή, των 6 και 12 ναυτικών μιλίων που αποτελεί δυνητική ελληνική κυριαρχία.

Λέει, λοιπόν, ο πρωθυπουργός σχετικά με τις διερευνητικές επαφές:

Γ. ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ: Τι θέλει ο Ερντογάν; Έχετεάποψη για τη στρατηγική του;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Κοιτάξτε, αυτό που με ενδιαφέρει είναι τι θέλουμε εμείς. Και αυτό το οποίο πιστεύω ότι πετύχαμε και με τις πρόσφατες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι να μην αντιλαμβάνεται πλέον η Ευρώπη τις σχέσεις Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου ως μία ιδιαιτερότητα κάποιων περιφερειακών γειτόνων και να μας λέει με έναν ψυχρό τρόπο«βρείτε τα».Αλλά να τις ανάγει σε γεωπολιτικό ζήτημα που αφορά την ίδια την Ευρώπη. Και να αναγνωρίσει με ξεκάθαρο τρόπο ότι σε αυτή την ένταση υπάρχει κάποιος ο οποίος την προκαλεί -και αυτός είναι η Τουρκία.

Γ. ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ: Εσείς πιστεύετε στις κυρώσεις; Αποδίδουν οι κυρώσεις;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Πιστεύω στην απειλή των κυρώσεων.Αν φτάσει στο σημείο κανείς να επιβάλει κυρώσεις, τότε θα πρέπει να γνωρίζει ότι η ένταση μπορεί να συντηρηθεί για αρκετό χρονικό διάστημα. Το ενδεχόμενο επιβολής των κυρώσεων όμως σε μια οικονομία πουήδη αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα έχει μεγάλη αξία. Και δεν νομίζω πως είναι τυχαίο ότι τελικά υπήρξε μια -ας μην χρησιμοποιήσω τον όρο «αναδίπλωση»-προσαρμογή της τουρκικής θέσης.

Γ. ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ: Θέλει διερευνητικές η Τουρκία; Τι καταλαβαίνετε;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Πιστεύω πως θα ξεκινήσουν οι διερευνητικές επαφές. Αυτή τουλάχιστον είναι και η διαβεβαίωση που είχα από τον υπουργό Εξωτερικών,ο οποίος μίλησε με τον τούρκο υπουργό Εξωτερικών. Μας ενημέρωσε ότι πολύ σύντομα θα δώσουν ημερομηνία διερευνητικών.

Γ. ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ: Για ένα μόνο θέμα;Τις θαλάσσιες ζώνες;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Ακριβώς. Όπως άλλωστε αποτυπώνεται σαφώς και στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής.Αλλά όπως έχει συμφωνηθεί και κατ’ ιδίαν, στις επαφές των διπλωματικών μας συμβούλων. Διότι αυτό έχει συμφωνηθεί.

Γ. ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ: Στο Βερολίνο, συμφωνήθηκε μόνο θαλάσσιες ζώνες;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Βεβαίως. Βεβαίως έχει συμφωνηθεί.

Γ. ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ: Γιατί τότε δεν δώσατε στη δημοσιότητα τη Συμφωνία του Βερολίνου, αν είναι τόσο υπέρ μας;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ:Γιατί εξαρχής είχαμε συμφωνήσει να μην δοθεί. Δεν ήταν άλλωστε συμφωνία, όπως σας είπα κατ’ αρχάς. Είναι τα γραπτά πρακτικά του τι συμφωνήθηκε εκεί.

Γ. ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ: Κατάλαβα.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Λοιπόν αυτό είναι δεδομένο. Οι διερευνητικές ξεκινούν από εκεί που σταμάτησαν τον Μάρτιο του 2016. Θεωρώ ότι αυτό θα είναι ένα πρώτο βήμα για να καταλάβουμε και τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας ως προς το βασικό αντικείμενο της νομικής μας διαφοράς. Μου γίνεται συχνά η ερώτηση «μα καλά, δεν έχουμε άλλες διαφορές με την Τουρκία;». Βεβαίως έχουμε πολλά θέματα να συζητήσουμε αλλά…

Γ. ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ: Αλλά σε αυτό συμφωνούμε ότι διαφωνούμε.

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Σε αυτό συμφωνούμε ότι διαφωνούμε.Και είναι το ένα θέμα το οποίο έχει νομική διάσταση.

Γ. ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ: Μπορεί να ψάχνει διέξοδο ο Ερντογάν να απαλλαγεί από το βάρος των διερευνητικών;

Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Κοιτάξτε, αυτή τη στιγμή καλώς ή κακώς οι διερευνητικές είναι το σημείο το οποίο θα αποτελέσει και κριτήριο για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχετικά με το αν η Τουρκία εννοεί ότι επιδιώκει μια αποκλιμάκωση με την Ελλάδα. Άρα, εάν η Τουρκία για οποιονδήποτε λόγο δεν προσέλθει στις διερευνητικές όπως έχει συμφωνηθεί, θα είναι μία ακόμα ένδειξη και για τους Ευρωπαίους ότι η Τουρκία συνεχίζει την προκλητική της συμπεριφορά.