“Βυζάντιο” ΥΠΕΞ και Μαξίμου: Η διπλωματική σύμβουλος που “εκπαραθυρώθηκε” από τον Δένδια και προήχθη στο επιτελείο του πρωθυπουργού

Πρώτα τσακώθηκε με τον Ν. Δένδια και μετά έγινε σύμβουλος του Κ. Μητσοτάκη! – Η προϊστορία και τα πρόσφατα άγνωστα περιστατικά, με πρωταγωνίστρια την Μ. Τελαλιάν – Οι θέσεις της για θαλάσσιες ζώνες και κλείσιμο συνόρων

«Οι τρεις ισχυρές κυρίες – Το διπλωματικό στρατηγείο του Μαξίμου», ήταν ο τίτλος της σχετικής είδησης, χθες, στο πρωτοσέλιδο της «Καθημερινής». «Τρεις άριστα καταρτισμένες γυναίκες αποτελούν το διπλωματικό κέντρο κρούσης γύρω από τον πρωθυπουργό. Η διπλωματική σύμβουλος Ελένη Σουρανή, η Μάνια Τελαλιάν και η πρέσβειρα στις ΗΠΑ Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου αποτελούν τα πρόσωπα – κλειδιά για τη διαχείριση της κρίσης των τελευταίων εβδομάδων».

Μάλιστα, οι δύο από τις τρεις, τις κ. Σουρανή και Παπαδοπούλου τις αποτύπωσε κι ο φωτογραφικός φακός κατά την τηλεφωνική επικοινωνία του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ντόναλντ Τραμπ. Η τρίτη, όμως, που τυγχάνει και λιγότερο γνωστή, η Μ. Τελαλιάν, ποια είναι; Το libre.gr. ρώτησε, σκάλισε, θυμήθηκε και… ιδού.

Η «θεσμική μνήμη του ΥΠΕΞ»

Ξεκινώντας από το χθεσινό ρεπορτάζ της «Καθημερινής» και του Β(ασίλη) Ν(έδου), «τις τελευταίες εβδομάδες τον πρωθυπουργό συμβουλεύει η κ. Μάνια Τελαλιάν, με πολυετή εμπειρία στη διαχείριση ιδιαιτέρως ευαίσθητων ζητημάτων. Η κ. Τελαλιάν (από τον κλάδο των εμπειρογνωμόνων) ήταν προϊσταμένη της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών επί σειράν ετών και έχει χειριστεί σχεδόν το σύνολο των θεμάτων που έχουν καιρό απασχολήσει την εξωτερική πολιτική, μέσα όχι μόνο από την εθνική, αλλά και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Δεν είναι λίγοι όσοι περιγράφουν την κ. Τελαλιάν ως θεσμική μνήμη του υπουργείου Εξωτερικών και έναν άνθρωπο που γνωρίζει όσο λίγοι λεπτά τεχνικά θέματα σε βάθος».

Παρούσα στις δίκες με τ. βασιλιά, Τουρκία και ΠΓΔΜ

Πράγματι, λίγοι θα μπορούσαν να διαφωνήσουν το χαρακτηρισμό «θεσμική μνήμη του υπουργείου Εξωτερικών» που της προσδίδει ο διπλωματικός συντάκτης της «Κ». Οι πιο παλιοί, άλλωστε, θυμούνται το μακρινό 1998 τη νεαρή δικηγόρο της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας του ΥΠΕΞ, να εκπροσωπεί με αρτιότητα τη χώρα μας στην προσφυγή του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου κατά της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, έχοντας στο πλευρό της, μεταξύ άλλων, τους Ν. Αλιβιζάτο, Μ. Σταθόπουλο, Χ. Παμπούκη, Γ. Κατρούγκαλο, Π. Λιάκουρα κ.α.

Αλλά, και την ίδια χρονιά μερικούς μήνες αργότερα, η αρμενικής καταγωγής νομικός να δίνει σκληρή μάχη στο Συμβούλιο της Ευρώπης, υπό την προεδρία του Δημήτρη Κώνστα, κατά της Τουρκίας για την υπόθεση της Τιτίνας Λοϊζίδου, που προσέφυγε και δικαιώθηκε τελικά, για τη στέρηση περιουσίας της, απόρροια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.

Αλλά και πολύ πιο πρόσφατα. τον Ιανουάριο του 2010, στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, στην κόντρα της χώρας μας με την τότε ΠΓΔΜ, η κατάθεση του ελληνικού απαντητικού Μνημονίου στην προσφυγή της γειτονικής χώρας εναντίον της Ελλάδας, έγινε από τους εκπροσώπους της χώρας μας, πρέσβη Γ. Σαββαΐδη και τη νομικό σύμβουλο και προϊσταμένη του Τμήματος Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας του ΥΠΕΞ, Μαρία Τελαλιάν. Ενώ και κατά το δεύτερο στάδιο της διαδικασίας, τον Μάρτιο του 2011 η Μαρία Τελαλιάν επιχειρηματολογούσε ότι στην απόφαση του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι αντικατοπτρίζεται ο προβληματισμός για έλλειψη σεβασμού στις σχέσεις καλής γειτονίας.

Αλυσίδα εκρήξεων

Όμως, πριν την πρόσφατη απόσπασή της στο Μέγαρο Μαξίμου είχε προηγηθεί το Μάρτιο ένα σοβαρό περιστατικό στο νεοκλασικό της Βασιλίσσης Σοφίας. Όπως έγραφε ο Σταύρος Λυγερός σε ρεπορτάζ του στις 10 Μαρτίου, στο slpress.gr., υπό τον τίτλο, «Αποκαθήλωσε τη “σιδηρά κυρία” του υπουργείου ο Δένδιας», η Μ. Τελαλιάν βρέθηκε εκτός ΥΠΕΞ μετά από σύγκρουση με τον προϊστάμενό της υπουργό.

Ξεκινώντας από την προϊστορία της υπόθεσης, «η Μάνια Τελαλιάν ήταν ο βασικός υπηρεσιακός παράγοντας που εμπόδιζε όλο το προηγούμενο διάστημα την κατάθεση στον ΟΗΕ συντεταγμένων για τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Κι αυτό, παρότι η Τουρκία είχε καταθέσει συντεταγμένες», σημειώνει ο Στ. Λυγερός – και μάλιστα, «δεν άλλαξε στάση, όμως, ούτε όταν το περασμένο φθινόπωρο το καθεστώς Ερντογάν υπέγραψε με την κυβέρνηση Σαράτζ τη γνωστή συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, με βάση την οποία και οι δύο πλευρές σφετερίζονται την υφαλοκρηπίδα της Κρήτης και των άλλων νησιών.

Το επιχείρημα της Μάνιας Τελαλιάν, το οποίο είχαν υιοθετήσει αρκετοί υψηλόβαθμοι διπλωμάτες είναι ότι η κατάθεση συντεταγμένων συνιστά μονομερή οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ. Ως εκ τούτου είναι πράξη αντίθετη με το Διεθνές Δίκαιο και η Ελλάδα δεν πρέπει να κάνει κάτι τέτοιο. Κυρίως λόγω φοβικού συνδρόμου, είχαμε φθάσει στο σημείο η ελληνική εξωτερική πολιτική να υποκαθίσταται από νομικισμούς», είναι η θέση του αρθρογράφου, που υποστηρίζει επιπλέον ότι ακόμη και τη νομική της άποψη «αμφισβητούν πολλοί καθηγητές Διεθνούς Δικαίου».

Εξάλλου, «εδώ και χρόνια η Μάνια Τελαλιάν είχε φθάσει να υπερβαίνει τον ρόλο της –ως νομική σύμβουλος– και να υπαγορεύει πολιτική. Το είχε καταφέρει αφενός λόγω της ισχυρής της προσωπικότητας, αφετέρου λόγω της στενής σχέσης της με ανώτατους διπλωμάτες, μεταξύ των οποίων και η Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου (πρώην διπλωματική σύμβουλο του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και σημερινή πρέσβειρα στην Ουάσιγκτον)», που είναι -θυμίζουμε- η δεύτερη του ισχυρού διπλωματικού τριπρόσωπου.

Ταυτοχρόνως ο Στ. Λυγερός παραθέτει περιστατικό «προ καιρού, (όταν) κατά τη διάρκεια σχετικής σύσκεψης, η Μάνια Τελαλιάν είχε αντιπαρατεθεί με έντονο τρόπο στον γενικό διευθυντή Πολιτικών Υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών πρέσβη Κυριάκο Λουκάκη. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά επηρέαζε κατά τρόπο αμφιλεγόμενο και τις κρίσιμες διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο για την μεταξύ των δύο χωρών οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ».

Διαφώνησε με Κ. Μητσοτάκη

Αλλά, τα περιστατικά δεν σταματούν εδώ σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, «όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσισε το κλείσιμο των συνόρων, η Μάνια Τελαλιάν αντέδρασε αρνητικά, ισχυριζόμενη ότι παραβιάζεται το Διεθνές Δίκαιο. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση του πρωθυπουργού, μάλιστα, είπε ότι αυτή είναι η πολιτική και νομική άποψή της, για να εισπράξει την απάντησή του ότι τον ενδιαφέρει η νομική κι όχι η πολιτική της άποψη.

Αντί, λοιπόν, να λάβει το μήνυμα, διολίσθησε περαιτέρω σε αλαζονική συμπεριφορά», σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα και, «έτσι, όταν ο υπουργός Εξωτερικών της ζήτησε να ετοιμάσει ένα υπόμνημα με τα νομικά επιχειρήματα που θα χρησιμοποιούσε η Ελλάδα για να στηρίξει την απόφαση για κλείσιμο των συνόρων, εκείνη αρνήθηκε με το επιχείρημα ότι το κλείσιμο είναι παράνομο! Με άλλα λόγια λειτούργησε ως πολιτικός κι όχι ως υπηρεσιακός παράγοντας, ο οποίος ναι μεν εκφράζει την άποψή του, αλλά εκτελεί την εντολή του πολιτικού προϊσταμένου του».

Έξαλλος ο ΥΠΕΞ

Και, «ο Νίκος Δένδιας έγινε έξαλλος από την άρνησή της. Ουσιαστικά την πέταξε έξω από το γραφείο του και ζήτησε την παραίτησή της, την οποία και υποχρεώθηκε να υποβάλει», κλείνει το, λεπτομερές, ρεπορτάζ του Στ. Λυγερού.

Τα περιστατικά διασταυρώνονται και από άλλη πηγή, αφού έπεσαν στην αντίληψη και της «Καθημερινής», όπου από τη στήλη «Θεωρείο» του Σταύρου Παπαντωνίου, στις 11 Μαρτίου, υπό τον τίτλο, «’Εκπαραθυρώσεις’ στο ΥΠΕΞ», διαβάζαμε τα εξής: «Η νομική υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών μοιάζει φαινομενικά με ένα μάλλον ήσυχο πόστο για κάθε στέλεχος, ωστόσο η εμπλοκή σχεδόν σε καθεμία από τις εξωστρεφώς σχεδιαζόμενες αποφάσεις της ελληνικής πολιτείας την καθιστούν στην πραγματικότητα ‘ηλεκτρική καρέκλα’. Τη συγκεκριμένη πραγματικότητα έζησε προ ολίγων ημερών η μέχρι πρότινος διευθύντρια της νομικής υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών Μάνια Τελαλιάν, η οποία βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα για μια σειρά από ζητήματα. Τελικά, ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας ζήτησε και έλαβε την (υπηρεσιακή) «κεφαλήν της επί πίνακι», καθώς τους τελευταίους μήνες είχαν προκύψει αρκετά προβλήματα. Η νομική υπηρεσία είχε, για παράδειγμα, ενστάσεις ως προς τον τρόπο χειρισμού των θαλασσίων ζωνών, ωστόσο το ποτήρι ξεχείλισε τις τελευταίες ημέρες με αφορμή κάποια ρύθμιση που αφορά το μεταναστευτικό. Καμία δουλειά δεν είναι εύκολη, ιδιαίτερα αυτές τις δύσκολες μέρες», σχολίαζε η στήλη.

Ενώ και η «Εφημερίδα των Συντακτών», στις 13 Μαρτίου, σε ρεπορτάζ του Νικόλα Ζηργάνου, σημείωνε: «Σε απομάκρυνση από τη θέση της διευθύντριας της Νομικής Υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών, Μάνιας Τελαλιάν, προχώρησε πριν από λίγες ημέρες ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας. Σύμφωνα με διπλωματική πηγή, ο λόγος είναι η άρνηση της κ. Τελαλιάν να συναινέσει στην απόφαση για το κλείσιμο των συνόρων και την αναστολή για έναν μήνα του δικαιώματος υποβολής ασύλου από τους πρόσφυγες, καθώς θεωρούσε ότι αυτή η κυβερνητική απόφαση αντιβαίνει στο διεθνές δίκαιο. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η κ. Τελαλιάν οδηγήθηκε σε παραίτηση από τη θέση της διευθύντριας της Νομικής Υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών, ωστόσο παραμένει ως υπάλληλος στο υπουργείο. Σύμφωνα με άλλες πηγές, η κ. Τελαλιάν θα μετατεθεί σε άλλη υπηρεσία, ενδεχομένως στο εξωτερικό».

Και στη Βουλή το θέμα

Η ιστορία απασχολεί και τη Βουλή, καθώς ο Κυριάκος Βελόπουλος στις 11 Μαρτίου υποβάλλει ερώτηση προς τον Νίκο Δένδια για το αν «αληθεύει ότι, η μέχρι πρόσφατα Διευθύντρια της Νομικής Υπηρεσίας του ΥΠΕΞ είχε λάβει θέση, σύμφωνα με την οποία, δεν έπρεπε η Ελλάδα να προβεί στην κατάθεση συντεταγμένων στον ΟΗΕ για τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ, ενώ παράλληλα, (αν) αληθεύει ότι, σύμφωνα με τη γνώμη της εν λόγω, η κατάθεση συντεταγμένων συνιστά μονομερή οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ και ότι μια τέτοια πράξη της Ελλάδας θα ήταν αντίθετη με το Διεθνές Δίκαιο». Επίσης, ερωτάται ο αρμόδιος υπουργός, «ποιες θα είναι οι κινήσεις του Υπουργείου σας, μετά την απόλυση της ως άνω και το διορισμό, ως νέου Νομικού Συμβούλου, του κ. Π. Μυλωνόπουλου, ως προς την κατάθεση συντεταγμένων των εξωτερικών ορίων της ελληνικής ΑΟΖ, στην οποία πρέπει τάχιστα να προβεί η χώρα μας;».

Στην επίσης γραπτή απάντησή του, στις 30 Μαρτίου, ο υπουργός Εξωτερικών απαντά στον Κ. Βελόπουλο, εντελώς διαδικαστικά μεν, αλλά και αυστηρά ταυτοχρόνως, ενώ κοινοποιεί την απάντηση στο διπλωματικό γραφείο του πρωθυπουργού και τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΞ. Στην… επίσημη, λοιπόν, εκδοχή των συμβάντων, «η κυρία Μαρία Τελαλιάν, στις 3/3/2020 υπέβαλε την παραίτησή της από τα καθήκοντα της Προϊσταμένης της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας και Ειδικού Νομικού Συμβούλου του Υπουργείου Εξωτερικών, Στη συνέχεια, ακολουθήθηκαν οι νόμιμες διαδικασίες αντικατάστασής της. Η παραίτηση της κας Τελαλιάν δεν σχετίζεται με θέματα που αναφέρονται στην ερώτησή σας ούτε και πρόκειται, βεβαίως, να επηρεάσει ή να καθορίσει τυχόν μελλοντικές αποφάσεις σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, οι οποίες λαμβάνονται σε πολιτικό επίπεδο».

Πρόταση παρηγοριάς ή κλωτσιά προς τα πάνω;

Η συνέχεια, πάντως, δεν δείχνει να δικαιολογεί την, υποτιθέμενη, δυσμένεια της Μ. Τελαλιάν: έχοντας διαφωνήσει, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, ανοιχτά με τον πρωθυπουργό και τον προϊστάμενό της υπουργό, με τον οποίο ήλθε, μάλιστα, σε ανοιχτή ρήξη, θα ανέμενε κανείς κάποια θέση «ψυγείου» στην κεντρική υπηρεσία ή μετάθεση σε κάποια τριτοκοσμική χώρα. Κι όμως. Η επίμονη νομική σύμβουλος μπαίνει στον κύκλο του Μεγάρου Μαξίμου χάρη στην άριστη συναδελφική σχέση με την Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, το βασικό σύμβουλο του Κυριάκου Μητσοτάκη στα διπλωματικά ζητήματα, πριν ακόμη γίνει εκείνος πρωθυπουργός. (Ακούγεται πάντως ότι η Μ. Τελαλιάν έχει τη στήριξη και πολιτικού προσώπου με γνώση των θεμάτων αυτών και επιρροή στην κορυφή της κυβέρνησης).

Ενώ μόλις έγινε γνωστή η μετάθεση της Μ. Τελαλιάν, κάποιοι στους διαδρόμους του υπουργείου Εξωτερικών έκαναν λόγο για «πρόταση παρηγοριάς», εν τούτοις κατά τη γνώμη μας περισσότερο με… κλωτσιά προς τα πάνω μοιάζει. Αφού, όπως αποδεικνύεται, η Μ. Τελαλιάν παίζει πλέον ακόμη πιο σημαντικό ρόλο στη χάραξη της διπλωματικής γραμμής της χώρας, κάτι που μάλλον δεν έχει κάνει ιδιαίτερα χαρούμενο το Νίκο Δένδια…

Νίκος Παπαδημητρίου