Η Αθηνά Λινού στο libre: “Σήμα κινδύνου” για τα σχολεία- Τα κρούσματα είναι πολύ περισσότερα από τα επιβεβαιωμένα- Δεν υπήρξε σωστός σχεδιασμός- Φοβάμαι μεγάλη διασπορά στον πληθυσμό

Την ανησυχία της για την εξέλιξη της επιδημίας στη χώρα μας δεν κρύβει η Αθηνά Λινού στη συνέντευξη που ακολουθεί. Ανησυχία που ερείδεται στους εξής λόγους:

·         Αύξηση επιβεβαιωμένων κρουσμάτων

·         Κρούσματα διάσπαρτα σε όλη τη χώρα, όλες τις ηλικίες και τάξεις

·         Μεγάλος αριθμός κρουσμάτων άγνωστης προέλευσης

Με αυτά τα δεδομένα, «είναι απολύτως σίγουρο ότι τα κρούσματα είναι πολύ περισσότερα από το επιβεβαιωμένα», τονίζει η καθηγήτρια επιδημιολογίας μιλώντας στο libre.gr., και τούτο γιατί, όπως σημειώνει, «δεν εξετάζεται ένα τυχαίο αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού», επιπλέον «τα ασυμπτωματικά κρούσματα δεν συνυπολογίζονται στην πλειονότητά τους» ενώ «υπάρχει πιθανότητα ένα μέρος του πληθυσμού και να έχει ήπια κρούσματα και να αποφεύγει την επίσκεψη σε νοσοκομείο ή γιατρό από φόβο».

Συνέντευξη στον Νίκο Παπαδημητρίου

Για τα σχολεία ειδικότερα, η πρόεδρος του Ινστιτούτου Prolepsis kαι καθηγήτρια Eπιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ πιστεύει ότι «τα παιδιά, ιδιαίτερα τα μικρά, είναι εύκολο να προσαρμοστούν στην χρήση της μάσκας», αλλά θα απαιτηθεί σχετική ενημερωτική καμπάνια, επιμένει όμως ότι με τους υπάρχοντες αριθμούς μαθητών στα περισσότερα και ιδιωτικά σχολεία, «δεν είναι εφικτή η αποστασιοποίηση και δεν επαρκεί βεβαίως η χρήση της μάσκας». Άλλωστε, υπογραμμίζει, «ήδη βλέπουμε σε άλλες χώρες να γίνεται προσπάθεια για αξιοποίηση χώρων εντός και εκτός του σχολείου καθώς και προσπάθειες για αξιοποίηση υπαίθριων χώρων».

Η επέκταση του ωραρίου με εναλλαγή του προγράμματος σε πρωινό και απογευματινό είναι, κατά την άποψή της, πιθανή, από την άλλη, ωστόσο, «ο κύριος λόγος που δεν έγινε αποδεκτή η πρόταση του πρωινού – απογευματινού ωραρίου και η πρόταση της αξιοποίησης ελεύθερων χώρων είναι καθαρά οικονομικός». Εξηγεί δε, γιατί, σύμφωνα με την άποψη επιδημιολόγων κυρίως από το Χάρβαρντ αλλά κι άλλα πανεπιστήμια, την οποία ενστερνίστηκε ο dr Φάουτσι, η παρακολούθηση μαθημάτων μέρα παρά μέρα θεωρήθηκε «εξαιρετικά επικίνδυνη».

Στο πόλεμο κατά του κοροναϊού, η Αθηνά Λινού εκτιμά πως στην πορεία θα υπάρξουν μεγαλύτερα κενά στο υγειονομικό προσωπικό και βάζει τη διάσταση της πρόληψης, ενώ ως κύριο πρόβλημα της σημερινής έξαρσης αναφέρει το γεγονός ότι «δεν υπήρξε επαρκής σχεδιασμός τόσο για την επαναφορά μας στην εντός εισαγωγικών κανονικότητα όσο και για την υποδοχή των επισκεπτών – τουριστών στην χώρα μας». Εξάλλου, «όλοι νόμισαν ότι είχαμε λήξη συναγερμού και δεν υπήρχε πλέον κίνδυνος», αναφέρει χαρακτηριστικά, επίσης θέτει και μια ακόμη παράμετρο, ότι ενώ «αρχικά έγινε προσπάθεια να ελεγχθούν οι επισκέπτες που έρχονται αεροπορικώς, δεν υπήρξε προσπάθεια προστασίας από τις οδικές εισόδους στη χώρα με συνέπεια να εισέλθουν κρούσματα χωρίς έλεγχο και να ακολουθήσουν σχετικά σπασμωδικές κινήσεις».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της Αθηνάς Λινού, προέδρου του Ινστιτούτου Prolepsis και καθηγήτριας Eπιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ στο libre.gr.:

-Τις τελευταίες ημέρες, τόσο εσείς όσο και άλλοι συνάδελφοί σας, καθηγητές της Ιατρικής, κρούετε πιο δυνατά τον κώδωνα του κινδύνου. Εκτός της προφανούς αύξησης ημερήσιων κρουσμάτων, υπάρχει κάτι άλλο που σας ανησυχεί;

Πραγματικά η ανησυχία για την εξέλιξη της επιδημίας στην Ελλάδα δεν οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι τα επιβεβαιωμένα κρούσματα αυξάνονται.

Πολύ ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι τα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε ολόκληρη τη χώρα, σε όλες τις ηλικίες και σε όλες τις κοινωνικοοικονομικές τάξεις. Αυτό σε συνάρτηση με το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός των κρουσμάτων είναι άγνωστης προέλευσης υποδηλοί ότι ο κίνδυνος διασποράς είναι μεγάλος.

Δε νομίζω ότι υπάρχει εσκεμμένη απόκρυψη των κρουσμάτων, είναι όμως απολύτως σίγουρο ότι τα κρούσματα είναι πολύ περισσότερα από τα επιβεβαιωμένα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν εξετάζεται ένα τυχαίο αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού οπότε θα μπορούσαμε με βάση τα θετικά αποτελέσματα να υπολογίσουμε πόσα είναι τα πραγματικά κρούσματα στο σύνολο του πληθυσμού. Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ότι τα ασυμπτωματικά κρούσματα δεν συνυπολογίζονται στην πλειονότητά τους και ότι υπάρχει πιθανότητα ένα μέρος του πληθυσμού και να έχει ήπια κρούσματα και να αποφεύγει την επίσκεψη σε νοσοκομείο ή γιατρό από φόβο.

–Ακούσαμε πάντως και για απόκρυψη κρουσμάτων, ιδίως στη νησιωτική χώρα…

Στη νησιωτική χώρα είναι πιθανό να διαφεύγουν κρούσματα είτε από έλλειψη δυνατότητας για τεστ, επειδή κάτοικοι σε δομές υποδοχής προσφύγων και μεταναστών (χωρίς χαρτιά) αποφεύγουν την εξέταση γιατί δεν υπάρχει καμία διασφάλιση ότι δεν θα υπάρξουν συνέπειες σχετικές με την παραμονή τους στην Ελλάδα. Πιθανόν επίσης και κάποιοι εργαζόμενοι να αποφεύγουν να εξεταστούν για παρόμοιους λόγους.

-Την απόφαση του υπουργείου Παιδείας πώς την ακούσατε, κυρία Λινού; Είναι εφικτή η χρήσης μάσκας και άλλων μέτρων αποστασιοποίησης στα παιδιά του Δημοτικού;

Τα παιδιά ιδιαίτερα τα μικρά είναι εύκολο να προσαρμοστούν στην χρήση της μάσκας. Απαιτείται κατάλληλη ανάπτυξη πληροφοριακού υλικού ίσως και επικοινωνιακού υλικού που θα προβληθεί από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης το οποίο θα διευκολύνει γονείς, εκπαιδευτικούς και άλλους να ενημερώσουν και να εκπαιδεύσουν τα παιδιά χωρίς να δημιουργηθεί κλίμα φοβίας ή αντιδράσεων στις μεγαλύτερες ηλικίες.

-Εσείς πάντως είχατε αντιπροτείνει επέκταση του σχολικού ωραρίου τις απογευματινές ώρες είτε ακόμη και εξεύρεση πρόσθετων κτιρίων. Πιστεύετε πως οι προτάσεις αυτές δεν υιοθετήθηκαν για κοινωνικούς – πολιτικούς λόγους;

Η αποστασιοποίηση είναι μία επιπλέον προσπάθεια μείωσης ή ελαχιστοποίησης της διασποράς. Με τους αριθμούς των παιδιών στα τμήματα των περισσότερων σχολείων, ιδιωτικών και δημοσίων, δεν είναι εφικτή η αποστασιοποίηση και δεν επαρκεί βεβαίως η χρήση της μάσκας. Θα πρέπει να γίνει τεράστια προσπάθεια ώστε τα παιδιά να μην βρίσκονται όλα μαζί τις ίδιες ώρες. Ήδη βλέπουμε σε άλλες χώρες να γίνεται προσπάθεια για αξιοποίηση χώρων εντός και εκτός του σχολείου καθώς και προσπάθειες για αξιοποίηση υπαίθριων χώρων που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τις υπερφορτωμένες αίθουσες. Η επέκταση του ωραρίου με εναλλαγή του προγράμματος σε πρωινό και απογευματινό είναι πιθανή δεδομένου μάλιστα ότι οι ώρες που παρακολουθούν μαθήματα τα παιδιά στην Ελλάδα σπάνια είναι περισσότερες από πέντε. Νομίζω ότι ο κύριος λόγος που δεν έγινε αποδεκτή η πρόταση του πρωινού – απογευματινού ωραρίου και η πρόταση της αξιοποίησης ελεύθερων χώρων είναι καθαρά οικονομικός και πλήττει ταυτόχρονα τόσο τα ιδιωτικά σχολεία όσο και τα οικονομικά του Δημοσίου.

–Ο δρ. Φάουτσι έχει χαρακτηρίσει επικίνδυνη την παρακολούθηση σχολικών μαθημάτων μέρα παρά μέρα. Γιατί;

Η άποψη επιδημιολόγων κυρίως από το Χάρβαρντ αλλά κι άλλα πανεπιστήμια την οποία ενστερνίστηκε ο dr Φάουτσι θεωρήθηκε εξαιρετικά επικίνδυνη διότι τις ημέρες που τα παιδιά δεν πηγαίνουν στο σχολείο, αν μεν είναι μικρής ηλικίας πηγαίνουν σε παιδικούς σταθμούς, χώρους απασχόλησης ή στα σπίτια συγγενών τους ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά συναντώνται με συμμαθητές τους σε χώρους που μπορεί να δημιουργήσουν επιπλέον κίνδυνο και έκθεση στον ιό. Αυτό το γεγονός μαζί με το ότι για πολλά παιδιά δεν είναι δυνατή η διαδικτυακή εκπαίδευση για οικονομικούς κυρίως λόγους (έλλειψη υπολογιστών ή πρόσβαση στο διαδίκτυο) δημιουργεί εκτός του επιπλέον κινδύνου, και μεγάλη κοινωνική ανισότητα.

-Την περασμένη άνοιξη διαρκώς ακούγαμε ότι είναι κρίσιμο να κερδίσουμε χρόνο για την καλύτερη προετοιμασία του συστήματος υγείας. Τόσο από υλικοτεχνικής όσο και από ανθρώπινης απόψεως, αυτό έγινε; Και το ρωτώ γιατί φερ’ ειπείν ακούμε, από την ΟΕΝΓΕ, για …μη προσλήψεις, εξ ου και μη τήρηση του μέτρου της προληπτικής καραντίνας, όπως καταγγέλλει.

Η αλήθεια είναι ότι έγιναν μεγάλες προσπάθειες για τη δημιουργία επιπλέον κλινών εντατικής θεραπείας και έχει ανακοινωθεί η πρόσληψη λειτουργών υγείας. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω την έκταση αυτών των βελτιώσεων στο σύστημα υγείας.

Θα ήθελα να επισημάνω όμως ότι σε περίπτωση μεγάλης έξαρσης της επιδημίας θα έχουμε έλλειψη προσωπικού, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι αρκετοί θα νοσήσουν και θα πρέπει να μείνουν σε απομόνωση.

Είναι επίσης εξαιρετικά ανησυχητικό ότι την εποχή της πανδημίας της γρίπης υπήρξαν μελέτες σε άλλες χώρες οι οποίες έδειξαν ότι ένα μέρος του υγειονομικού προσωπικού θα αποφύγει να προσφέρει τις υπηρεσίες του καθαρά για λόγους ατομικής προστασίας. Νομίζω ότι όλα αυτά πρέπει να ληφθούν υπόψη στο σχεδιασμό. Απεύχομαι να βρεθούμε σε τόσο μεγάλη κρίση και για το λόγο αυτό κάνω συνεχώς  έκκληση να μπει η πρόληψη σε προτεραιότητα. Είναι αστείο να σκεφτόμαστε πώς θα αντιμετωπίσουμε σοβαρά άρρωστους που θα προκύψουν χωρίς να κάνουμε αντίστοιχη σοβαρή προσπάθεια και να διαθέτουμε αντίστοιχους πόρους για την πρόληψη. Πόροι θα πρέπει να διατεθούν και να βρεθούν μέσω εκτεταμένων και εξειδικευμένων ερευνών οι καταλληλότεροι τρόποι παρέμβασης για τη μείωση της διασποράς του ιού τόσο στη χώρα μας όσο και παγκοσμίως.

–Από τη σχεδόν πλήρη εξάλειψη του ιού στη χώρα μας, τι έφταιξε και έχουμε φθάσει ως εδώ; Ουσιαστικά ανεξέλεγκτη είσοδος επισκεπτών από τα Βαλκάνια; Εφησυχασμός από πολίτες και Πολιτεία; Ή, μήπως η εικόνα για τα κρούσματα του Μαΐου αποδεικνύεται τώρα ότι δεν ήταν αληθής;

Αδυνατώ να πιστέψω ότι οι αποφάσεις που λήφθηκαν, λήφθηκαν μετά από απόκρυψη των δεδομένων σχετικά με τη διασπορά του ιού. Αντίθετα πιστεύω ότι το κύριο πρόβλημα ήταν το γεγονός ότι δεν υπήρξε επαρκής σχεδιασμός τόσο για την επαναφορά μας στην εντός εισαγωγικών κανονικότητα όσο και για την υποδοχή των επισκεπτών – τουριστών στην χώρα μας. Αρχικά θα έπρεπε να είχαν ενημερωθεί –  ευαισθητοποιηθεί όλοι οι  πολίτες για την συστηματική χρήση ατομικών μέτρων προστασίας ανεξαρτήτως του αν θα ερχόταν σε επαφή με τον άνθρωπο της διπλανής πόρτας ή με  τον άγνωστο επισκέπτη στην χώρα μας. Έτσι όλοι νόμισαν  ότι είχαμε λήξη συναγερμού και δεν υπήρχε πλέον κίνδυνος. Επιπλέον αρχικά έγινε προσπάθεια να ελεγχθούν οι επισκέπτες που έρχονται αεροπορικώς και δεν υπήρξε προσπάθεια προστασίας από τις οδικές εισόδους στη χώρα με συνέπεια να εισέλθουν κρούσματα χωρίς έλεγχο και να ακολουθήσουν σχετικά σπασμωδικές κινήσεις.