Όλα όσα πρέπει να ξέρεις για την δίκη της Novartis στις ΗΠΑ (και ντρέπεσαι να ρωτήσεις)

Λίγα περί του πως λειτουργεί η δικαιοσύνη στις ΗΠΑ: Οταν κάποιος παραπεμφθεί για μια απάτη μπορεί να δηλώσει αθώος (ή να πει ότι έκανε πολύ λιγότερα από όσα του καταλογίζει ο εισαγγελέας), οπότε πάει σε κανονική δίκη ή να αποδεχτεί μεγάλο μέρος της ενοχής του και να «παζαρέψει» έναν εξωδικαστικό συμβιβασμό.

Του Αντρέα Παναγόπουλου

Συνήθως η συμφωνία (εξωδικαστικός συμβιβασμός) γίνεται όταν ο ίδιος ο κατηγορούμενος θεωρεί ότι αν αρνηθεί τις κατηγορίες, δηλώσει αθώος και πάει σε δίκη η ποινή θα είναι εξουθενωτική…

… ή/και…

…όταν ο εισαγγελέας θεωρεί ότι μπορεί να καταρρεύσει μέρος των κατηγοριών και ο άλλος πέσει στα μαλακά. Αλλά και όταν κάποιος του “σφυρίξει” να το μαζέψει το πράγμα διότι ενδέχεται να αποκαλυφθούν και στοιχεία που δεν πρέπει να βγουν δημόσια στη φόρα… Να αποκαλυφθούν συναλλαγές και εμπλοκή υπηρεσιών που θα θέσουν σε κίνδυνο ευρύτερα συμφέροντα.

Συνήθως ένας τέτοιος συμβιβασμός καταλήγει στην καταβολή ενός μεγάλου χρηματικού ποσού στο θύμα (ή στο κράτος) έναντι διακοπής κάθε διερεύνησης για μια σειρά από θέματα, τώρα ή στο μέλλον. Κι έτσι η υπόθεση κλείνει ουσιαστικά για πάντα… Τα στοιχεία μπαίνουν στο αρχείο και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά για την ίδια ή παρεμφερή υπόθεση.

Τι συνέβη λοιπόν με τη Novartis;

Αυτό που έγινε είναι ότι ομολόγησε την ενοχή της και αμέσως μετά έκανε εξωδικαστικό συμβιβασμό με το αμερικανικό Δημόσιο παραδεχόμενη ότι «προσέφερε ή υποσχέθηκε το σύνολο ή μέρος αυτών των χρημάτων και αντικειμένων αξίας σε ξένους αξιωματούχους με σκοπό:

1) να επηρεάσει πράξεις και αποφάσεις ξένου αξιωματούχου με την επίσημη ιδιότητά του/της,

2) να παρακινήσει ξένο αξιωματούχο να κάνει και να παραλείψει να κάνει ενέργειες, παραβιάζοντας τα νόμιμα καθήκοντά του,

3) να εξασφαλίσει όποιο αθέμιτο πλεονέκτημα και

4) να παρακινήσει ξένο αξιωματούχο να χρησιμοποιήσει την επιρροή του/της στην ξένη κυβέρνηση και οργανισμούς και φορείς για να επιδράσει και να επηρεάσει ενέργειες και αποφάσεις της κυβέρνησης, οργανισμών και οργάνων της, προκειμένου να βοηθήσει τη Novartis Hellas» (United States of America v. Novartis Hellas S.A.C.I., Criminal No. 20-538, 18 U.S.C. § 371 σελ. 15-16).

Με βάση τη συμφωνία η Novartis υποχρεώθηκε να καταβάλει 234 εκατ. δολάρια στο αμερικανικό δημόσιο και ως 112 εκατ. δολάρια ως πρόστιμο στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

Αυτά τα λέει στην απόφασή της η Δικαιοσύνη των ΗΠΑ.

Στη συνέχεια, μία ανάλογη απόφαση βγάζει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ με μία (άγνωστο γιατί) παραλλαγμένη διατύπωση όπου λέει: «η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ [έκλεισε την υπόθεση] Novartis με την επιβολή προστίμου 112 εκατ. δολαρίων, δίχως να προκύψουν αποδείξεις εμπλοκής πολιτικών προσώπων». Την ανακοίνωση δηλαδή που επικαλείται και η Νέα Δημοκρατία χωρίς να κάνει αναφορά στην κύρια δικαστική απόφαση.

Ετσι έκλεισε και η υπόθεση Novartis στις ΗΠΑ. Κάτι έδωσε και κάτι πήρε ως αντάλλαγμα. Τι ήταν αυτό; Δεν θα το μάθουμε. Όπως δεν θα μάθουμε γιατί ο εισαγγελέας δέχτηκε να κάνει συμφωνία με την εταιρεία.

Μπορεί να ήταν κάτι που αν έβγαινε στη φόρα θα ζημίωνε διακρατικές, διπλωματικές σχέσεις… Π.χ. “δεν θέλουμε να τα σπάσουμε με τους κυβερνώντες της τάδε χώρας διότι έχουμε καλές σχέσεις και μας παρακάλεσαν να μην το κάνουμε…”

Τέτοιο παιχνίδι παίζει η Ουάσιγκτον και με τον Ερντογάν και την τράπεζα συγγενών και φίλων του, μην το ξεχνάμε.

Κι επειδή κάποιοι θεωρούν πολλά τα χρήματα που έδωσε η Novartis (370 εκατ . συνολικά – 310 μόνο για αυτά που έκανε στην Ελλάδα) να πούμε ότι αν πήγαινε σε δίκη και καταδικαζόταν με βάση το κατηγορητήριο θα πλήρωνε πολλαπλάσια. Και το χειρότερο: η επιτροπή Κεφαλαιαγοράς θα την εξωπετούσε από το χρηματιστήριο και έτσι το πιο πιθανό θα ήταν να βαρέσει κανόνι…

Αρα μια χαρά ντιλ έκανε…

Επίσης αν καταδικαζόταν, επειδή η χώρα μας ήταν χώρα αναφοράς για τις τιμές των φαρμάκων συμπαρασύροντας και άλλες χώρες στην αύξηση των τιμών (άρα ζημιές σε κράτη και πολίτες) το πιο πιθανό είναι αυτές οι άλλες χώρες, να έπαιρναν την καταδικαστική απόφαση και να ζητούσαν και αυτές αποζημιώσεις από την Novartis οπως έκανε η Κορέα και το Βιετνάμ (αλλά όχι η Ελλάδα)…

Και μετά θα γινόταν το έλα να δεις…

Ένα τελευταίο ερώτημα είναι το αν θα μαθαίναμε ονόματα και διευθύνσεις ακόμη και διαδρομές χρήματος για Ελληνες πολιτικούς, αν δεν είχε γίνει εξωδικαστικός συμβιβασμός και διεξαγόταν κανονικά η δίκη της Novartis στις ΗΠΑ για παραβίαση του του νόμου που διώκει πράξεις διαφθοράς στο εξωτερικό («Foreign Corrupt Practices Act», FCPA), ο οποίος «τέθηκε σε ισχύ προκειμένου να καταστήσει παράνομη την απόπειρα προσώπων ή ενώσεων προσώπων να χρηματίσουν αξιωματούχους ξένων κυβερνήσεων με σκοπό να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις τους».

Η απάντηση είναι καταφατική. Όλα τα στοιχεία  θα ήταν μέρος της αποδεικτικής διαδικασίας όχι για να δικαστούν οι Ελληνες αξιωματούχοι (δεν έχει τέτοιο δικαίωμα και αρμοδιότητα η αμερικανική Δικαιοσύνη) αλλά για να «δεθεί» η κατηγορία κατά της εταιρείας.

Και βέβαια μετά, θα μπορούσε όποιος ενδιαφερόταν να ζητήσει και να πάρει αυτά τα στοιχεία που θα είχαν κατατεθεί σε μία δημόσια δίκη και να τα αξιοποιήσει για ανάλογες δίκες στην Ελλάδα. Κάτι που τώρα δεν μπορεί να γίνει αν δεν το επιτρέψει η… Ουάσιγκτον.

Τα στοιχεία αυτά –τουλάχιστον όσα μάζεψε το FBI- μας τα πρόσφεραν οι αμερικανοί σε στικάκι το οποίο όμως είχε αρνηθεί να παραλάβει ο εισαγγελέας Ι. Αγγελής.  Τώρα είναι μάλλον αδύνατον να μας τα (ξανα-)δώσουν. Αλλά ποτέ δεν ξέρεις…