Επιστροφή στο…χθες το 2023; Οι “βόμβες” στην οικονομία και η αισιοδοξία Μητσοτάκη για “αναπτυξιακή έκρηξη” του χρόνου…

Οικονομικοί αναλυτές αντιμετωπίζουν σήμερα με απορία την αναφορά του πρωθυπουργού, στο χθεσινό μήνυμά του προς τους πολίτες, σχετικά με την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας μετά την παγκόσμια κρίση του κοροναϊού.

Ανάλυση του Σεραφείμ Κοτρώτσου

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε συγκεκριμένα πως “…μέχρι σήμερα, θυσιάζουμε συνειδητά ένα μέρος της ευημερίας μας για να προστατεύσουμε την υγεία και την κοινωνική συνοχή. Γιατί η ύφεση το 2020 θα είναι μεγάλη.Ακόμα μεγαλύτερη, όμως, μπορεί να είναι η ανάκαμψη το 2021…”

Η πρόβλεψη του πρωθυπουργού (ο οποίος γνωρίζει καλά τα οικονομικά θέματα) προκαλεί εύλογα ερωτηματικά διότι είναι τουλάχιστον υπεραισιόδοξη, ενδεχομένως, κατά ορισμένους, και ανεδαφική.

Με τις πιο αισιόδοξες αναφορές, όπως αυτή του υπουργού Οικονομικών για ύφεση, φέτος 5-10%, ένα rebound της οικονομίας “με ακόμα μεγαλύτερη ανάπτυξη”, το 2021, δημιουργεί εύλογα απορίες. Ο επικεφαλής της Grant Thornton Νίκος Καραμούζης, ένας έμπειρος τραπεζίτης, δήλωσε (Realfm) πως στην πλέον αισιόδοξη προοπτική η ελληνική οικονομία θα επιστρέψει στο σημείο που ήταν στα τέλη του 2019, το λιγότερο σε δύο ή τρία χρόνια- ήτοι το 2022 ή 2023!

Ο ΟΟΣΑ, στην τελευταία του πρόβλεψη για την παγκόσμια οικονομία (που ήδη αναθεωρείται επί τα χείρω) κάνει λόγο για απώλεια του ελληνικού ΑΕΠ, λόγω κοροναϊού, της τάξης του 30-35%!

Πόθεν προκύπτει, λοιπόν, η αισιοδοξία του πρωθυπουργού για εκρηκτική ανάπτυξη το 2021; Με την Ευρώπη να αδυνατεί να συμφωνήσει γενναία οικονομικά μέτρα (η κριτική όλων των διεθνών οίκων κάνει λόγο για εντελώς ανεπαρκή αντίδραση της Κομισιόν και των κυβερνήσεων), και το διεθνές οικονομικό σύστημα να προβλέπει ύφεση από 10 έως και 30% για την Ελλάδα, η απορία σχετικά με τις δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη ενισχύεται.

Η επιμονή του πρωθυπουργού σε αισιόδοξες προβλέψεις μπορεί να εξηγείται με δύο τρόπους:

Πρώτον, επιχειρεί να αιτιολογήσει γιατί δεν λαμβάνει τώρα ακόμα πιο δυναμικά και εμπροσθοβαρή μέτρα στήριξης της οικονομίας, όπως του εισηγείται ο ΣΥΡΙΖΑ και η ελάσσον αντιπολίτευση, ελπίζοντας πως η κρίση του κοροναϊού δεν θα επιδεινωθεί και πως δεν θα υπάρξει δεύτερο κύμα το φθινόπωρο,

Δεύτερον, έχει ως “δεύτερη σκέψη” πως ίσως απαιτηθεί να λάβει κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις το επόμενο διάστημα, οπότε επιδιώκει μια κλιμάκωση της…ανησυχίας, χωρίς να προεξοφλεί οτιδήποτε σήμερα.

Την ίδια ώρα, δέχεται πιέσεις από οικονομικούς παράγοντες, όπως ο ΣΕΒ, για όσο το δυνατόν γρηγορότερη άρση των περιοριστικών μέτρων ώστε να επιστρέψει τμηματικά η κανονικότητα στην οικονομία.

Coronavirus: Worst economic crisis since 1930s depression, IMF says

Η κατάσταση, ωστόσο, φαίνεται να εξελίσσεται αρνητικά, και αυτό δεν αφορά μόνο την Ελλάδα.

Το Libre παραθέτει τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις διεθνών οίκων, αναλυτών και κυβερνήσεων, ενώ αναμένεται και η εκτίμηση του ΔΝΤ. Ήδη, ωστόσο, η επικεφαλής του Ταμείου κάνει λόγο για ύφεση μεγαλύτερη από εκείνη του 2008.

Οι εκτιμήσεις των ξένων οίκων

Η Morgan Stanley είναι από τους πλέον αισιόδοξους οίκους και βλέπει ύφεση 5,3% για την ελληνική οικονομία φέτος. Η HSBC αναμένει πτώση 6% για το ελληνικό ΑΕΠ και η Goldman Sachs το βλέπει να συρρικνώνεται 9%. Η πλέον ζοφερή πρόβλεψη προέρχεται από την UniCredit, που προειδοποιεί για βουτιά 18,6% στο ελληνικό ΑΕΠ το 2020.

Η προηγούμενη πρόβλεψη του ΔΝΤ για την ελληνική οικονομία, πολύ πριν ξεσπάσει η κρίση του νέου κοροναϊού και μπει ολόκληρος ο πλανήτης σε καραντίνα, έκανε λόγο για ρυθμούς ανάπτυξης 2,2% φέτος, έναντι στόχου της ελληνικής κυβέρνησης για ανάπτυξη 2,8%.

Η πρόβλεψη του ΟΟΣΑ

Χρησιμοποιώντας την προσέγγιση της παραγωγής, η μελέτη λαμβάνει συγκεκριμένους τομείς και προσαρμόζει την έξοδο με βάση το επίπεδο της διασπάσεως με παραδοχές της μείωσης μεταξύ 50 και 100 τοις εκατό.
Αυτό περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως τα ταξίδια και τον τουρισμό που έχουν σταματήσει, ή κομμωτές και αγορά κατοικίας, εστιατόρια και κινηματογράφους που είναι κλειστή, μη ουσιώδη κατασκευαστικά έργα που έχει σταματήσει ή μερική επιπτώσεις, όπως την κατασκευή που είναι λιγότερο εντάσεως εργασίας.

Εφαρμόζοντας αυτή τη μεθοδολογία σε όλες τις χώρες-μέλη της, η χώρα που επλήγη περισσότερο, όταν μετριέται ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι η Ελλάδα, όπου η επίδραση φαίνεται να φθάνει στο 35 τοις εκατό του ΑΕΠ. Η Ελλάδα ακολουθείται από το Μεξικό, τη Γερμανία και την Ισπανία και τη Σουηδία απέχει ελάχιστα από το 30 τοις εκατό.

Πρέπει να σημειωθεί, για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος του κινδύνου της ύφεσης, ότι από το 2010 έως το 2014 (με την εφαρμογή του πρώτου και δεύτερου μνημονίου), η ελληνική οικονομία είχε υποστεί απώλεια περίπου του 25% του ΑΕΠ της. Η πρόβλεψη του ΟΟΣΑ, τώρα, κάνει λόγο για μείωση ακόμα μεγαλύτερη!

Coldman Sachs

Το τρέχον τρίμηνο η βουτιά στο ΑΕΠ των ανεπτυγμένων οικονομιών θα είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερη από το προηγούμενο αρνητικό ρεκόρ του 2008, προειδοποιεί η Goldman Sachs.   Έτσι τα παγκόσμια σχέδια για τη στήριξη των οικονομιών ύψους 18 τρισ. δολαρίων, κρίνονται επιεικώς ανεπαρκή.

Η αμερικανική επενδυτική τράπεζα υπολογίζει ότι στον ανεπτυγμένο κόσμο οι οικονομίες θα δουν το ΑΕΠ τους να συρρικνώνεται κατά 35% το δεύτερο τρίμηνο σε σχέση με το πρώτο. Το πόσο γρήγορα θα ανακάμψουν στη συνέχεια παραμένει ανοιχτό ερώτημα, γιατί κανείς δεν γνωρίζει πόσο γρήγορα θα ανοίξουν και πάλι καταστήματα, ξενοδοχεία, χώροι εστίασης και αναψυχής ή πότε θα μπορούμε και πάλι να εργαστούμε και να ταξιδέψουμε κανονικά. 

Ο αριθμός των νέων κρουσμάτων του Covid19 φαίνεται να φτάνει στην κορύφωσή του παγκοσμίως και επομένως περιμένουμε την πτώση, αλλά τα κακά νέα όπως σχολιάζουν οι αναλυτές της Goldman Sachs είναι πως «αυτή η βελτίωση είναι πιθανότατα άμεση συνέπεια της κοινωνικής αποστασιοποίησης και της κατάρρευσης της οικονομικής δραστηριότητας και θα μπορούσε να ανατραπεί πολύ γρήγορα εάν οι άνθρωποι απλώς επέστρεφαν στις δουλειές τους».

Bloomberg

Για διψήφια συρρίκνωση του ΑΕΠ βαδίζει η οικονομία στην Ευρωζώνη το α’ εξάμηνο του 2020, εν μέσω γενικευμένων μέτρων περιορισμού της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας, με στόχο τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορονοϊού, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις οικονομικών αναλυτών σε έρευνα του πρακτορείου Bloomberg.
Με βάση την έρευνα, η συρρίκνωση θα ξεπεράσει το 10% για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου, με το μεγαλύτερο πλήγμα – 8,3% – να τοποθετείται στο β’ τρίμηνο του έτους. Ακόμη και στην περίπτωση ισχυρής ανάκαμψης αργότερα εντός του έτους, η παραγωγή του μπλοκ των “19” θα υποχωρήσει άνω του 5% για το σύνολο του 2020.

Οι προβλέψεις και από πλευράς κυβερνητικών αξιωματούχων δεν είναι ενθαρρυντικές, με τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών της Γαλλίας Μπρουνό Λεμέρ να δηλώνει ότι η γαλλική οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 8% στο σύνολο του έτους.

Τον τόνο αναμένεται να δώσει αργότερα σήμερα και η δημοσιοποίηση της τελευταίας επικαιροποίησης του outlook της παγκόσμιας οικονομίας από πλευράς του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Η γενική διευθύντρια του τελευταίου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, έχει ήδη δώσει έναν τόνο των προβλέψεων, έχοντας κάνει λόγο για τη χειρότερη κατάσταση μετά την Μεγάλη Ύφεση στα τέλη της δεκαετίας του ’20 και στις αρχές της δεκαετίας του ’30, πριν από σχεδόν έναν αιώνα.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις στην έρευνα του Bloomberg, η οικονομία της Γερμανίας θα συρρικνωθεί κατά το τρέχον τρίμηνο κατά 7,6%, εκείνη της Ιταλίας κατά 8,8%, της Ισπανίας κατά 10%, ενώ η οικονομία του – εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης πλέον – Ηνωμένου Βασιλείου θα υποστεί συρρίκνωση της τάξης του 12%.

Grant Thornton-Νίκος Καραμούζης

‘”Θα απαιτηθούν 2 ή και 3 χρόνια για να βρεθεί η ελληνική οικονομία στη θέση που είναι σήμερα. Δεν είμαι αισιόδοξος. Τα μέτρα που έλαβε η Ευρώπη, δεν θέλω να τα χαρακτηρίσω. Είναι δάνεια, δεν χρειαζόμαστε άλλα δάνεια”, είπε στον Real fm ο επικεφαλής της Grant Thornton -και πρώην πρόεδρος της Eurobank- Νίκος Καραμούζης.
Η πρόβλεψη του έμπειρου τραπεζίτη και γνώστη της οικονομίας είναι εξαιρετικά ανησυχητική και εκ διαμέτρου αντίθετη από τις αισιόδοξες προβλέψεις για rebound της οικονομίας, το 2021, μετά την μεγάλη ύφεση που θα καταγράψει φέτος. Άποψη που πρόβαλλε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στο χθεσινό μήνυμά του, παρότι ουδείς στην Ευρώπη συμμερίζεται αυτή τη στιγμή τα υπεραισιόδοξα αυτά σενάρια.

Handelsblatt

Στις δραματικές οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης για την Ελλάδα αναφέρεται δημοσίευμα στην ηλεκτρονική έκδοση της Handelsblatt με τίτλο «Ο κορωνοϊός ακυρώνει τα σχέδια της Αθήνας για ιδιωτικοποιήσεις».

Όπως επισημαίνεται «για το 2020 ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας ήλπιζε να εισπράξει σχεδόν διόμιση δισεκατομμύρια ευρώ από τις ιδιωτικοποιήσεις, το μεγαλύτερο ποσό από την έναρξη του σχετικού προγράμματος το 2011. Ωστόσο, έκανε τον λογαριασμό του χωρίς τον κορωνοϊό.

Κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών εκτιμούν ότι, στην καλύτερη περίπτωση, τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις για φέτος θα κυμανθούν γύρω στα 300 εκατομμύρια ευρώ. Για τον υπουργό Οικονομικών η ανατροπή είναι ιδιαίτερα δυσχερής, καθώς είχε προεγγράψει στον φετινό προϋπολογισμό τα προσδoκώμενα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις, ύψους 2.44 δισεκατομμυρίων. Οι στόχοι του προϋπολογισμού δεν αναμένεται να επιτευχθούν. Αναλυτές εκτιμούν ότι η ύφεση θα προκαλέσει μείωση του ελληνικού ΑΕΠ κατά 15% και κατάρρευση των φορολογικών εσόδων».

Η πρόβλεψη Γκουρία για την παγκόσμια οικονομία

Η παγκόσμια οικονομία θα κάνει χρόνια να ανακάμψει από την πανδημία του κορωνοϊού, προειδοποίησε ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) Άνχελ Γκουρία.

Μιλώντας στο BBC, ο κ. Γκουρία είπε ότι το οικονομικό σοκ από τον κορωνοϊό είναι ήδη μεγαλύτερο από αυτό της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, ενώ τόνισε ότι αποτελεί «ευσεβή πόθο» να πιστεύουμε ότι οι χώρες θα ανακάμψουν γρήγορα. Όπως είπε, η πρόσφατη προειδοποίηση του ΟΟΣΑ (στις 2 Μαρτίου), ότι μία σοβαρή έξαρση του ιού θα μπορούσε να μειώσει κατά το μισό, στο 1,5%, την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας, φαίνεται ήδη πολύ αισιόδοξη.

Ο επικεφαλής του ΟΟΣΑ επεσήμανε ότι, αν και ο αριθμός των θέσεων εργασίας που θα χαθούν και των εταιρειών που θα χρεοκοπήσουν παραμένει αβέβαιος, οι χώρες θα αντιμετωπίζουν τον οικονομικό αντίκτυπο «για τα επόμενα χρόνια». Πρόσθεσε ότι πολλές από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου θα εισέλθουν σε ύφεση τους επόμενους μήνες, η οποία ορίζεται ως μείωση του ΑΕΠ για δύο συνεχόμενα τρίμηνα. «Ακόμη και αν δεν υπάρξει μία παγκόσμια ύφεση, θα υπάρχει είτε στασιμότητα είτε αρνητική ανάπτυξη σε πολλές οικονομίες του κόσμου, περιλαμβανομένων μερικών από τις μεγαλύτερες, και συνεπώς δεν θα υπάρχει μόνο χαμηλότερη ανάπτυξη φέτος, αλλά θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για τη μελλοντική ανάκαμψη», σημείωσε.

Ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ είπε ότι η οικονομική αβεβαιότητα που έχει προκληθεί από την έξαρση του κορωνοϊού σημαίνει ότι οι οικονομίες υφίστανται ήδη μεγαλύτερο σοκ από ότι μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11 Σεπτεμβρίου 2001 και τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. «Και ο λόγος είναι ότι δεν γνωρίζουμε πόσο καιρό θα πάρει για να αντιμετωπιστεί η ανεργία, επειδή δεν γνωρίζουμε πόσοι άνθρωποι θα μείνουν τελικά χωρίς δουλειά. Δεν γνωρίζουμε, επίσης, πόσο καιρό θα πάρει για να ομαλοποιηθεί η κατάσταση εκατοντάδων χιλιάδων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που πλήττονται ήδη», πρόσθεσε.

Unicredit

Η ιταλική Unicredit αναμένει ότι το εγχώριο ΑΕΠ θα συρρικνωθεί κατά σχεδόν 20% το 2020 (σ.σ. την περίοδο των μνημονίων χάθηκε το 25% του ΑΕΠ), την υψηλότερη μείωση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που παρακολουθεί ενώ η Ευρωζώνη θα σημειώσει αρνητική επίδοση 13%. ΟΙ ΗΠΑ θα κινηθούν καλύτερα με -10,8% και η παγκόσμια ύφεση θα κινηθεί το 6%.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, το δημοσιονομικό έλλειμμα φέτος θα διαμορφωθεί στο 11,7% του ΑΕΠ, περίπου όσο και για την Ιταλία, τη Γερμανία και τη Γαλλία, ενώ το 2020 θα προσεγγίσει το 3,5%, ελαφρώς χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Η εκτίμηση της Unicredit για το χρέος είναι τρομακτική αφού από το 174,7% ως ποσοστό του ΑΕΠ τα 2019, το χρέος θα κινηθεί 40 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα στο 218,6% φέτος, πριν υποχωρήσει στο 187,5% το 2021.

Συνολικά για την Ευρωζώνη υποθέτει ότι ο δείκτης χρέους ως προς το ΑΕΠ από το 85% το 2019 θα βρεθεί η οικονομία στο 111%. Για τις ΗΠΑ τα αντίστοιχα μεγέθη είναι 107,1% πέρυσι και 123% φέτος και 133% το 2021. Αντίθετα για την Ευρώπη το 2021, το χρέος ως προς το ΑΕΠ θα υποχωρήσει σε 102%.

Το βασικό σενάριο προβλέπει μια απότομη πτώση κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020 της τάξεως του 35% σε αθροιστική βάση), ακολουθούμενο από μια ανάκαμψη το δεύτερο καθώς τα μέτρα περιορισμού αρχίζουν να μειώνονται. Το ισχυρό θετικό αποτέλεσμα του δεύτερου μισού του έτους θα έχει σημαντικό carryover effect και στο τέλος του έτους 2021 το ΑΕΠ θα έχει ενισχυθεί με μια μέση αύξηση το 15-16%. Ωστόσο, αναμένουμε ότι το ΑΕΠ κατά το 4ο τρίμηνο του 2021 να είναι 5% χαμηλότερα από το επίπεδο του στο τέλος του 2019.

Η μεγάλη σημασία των τομέων που σχετίζονται με τον τουρισμό (οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το 35% του ΑΕΠ και το 20% του εργατικού δυναμικού) καθιστά την Ελλάδα πιο ευάλωτη από ό, τι πολλές άλλες χώρες της ευρωζώνης στις αρνητικές επιπτώσεις των περιορισμών στα ταξίδια και τις μετακινήσεις.

Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, για το ύψος της ύφεσης, ανέφερε ότι είναι “συνάρτηση της έκτασης του προβλήματος και της πιθανής επανάληψης του προβλήματος μέσα στη χρονιά”, ενώ τόνισε πως οι περισσότερες προβλέψεις που έρχονται στη δημοσιότητα “δείχνουν βαθιά ύφεση”.

Η ύφεση προσδιορίστηκε προς το 4% για φέτος, ενώ αποδέχθηκε πως θα είναι μεγάλο το πλήγμα στο τουρισμό. Εξήγησε πως δεν θα επανέλθει – μετά το τέλος της υγειονομικής κρίσης στην Ελλάδα – αυτόματα η οικονομία και η αγορά και έτσι οι πολιτικές τόνωσης των δαπανών θα πρέπει να διατηρηθούν για μεγάλη περίοδο και μετά από αυτή τη περίοδο τόνωσης της ζήτησης και στήριξης πολιτών και επιχειρήσεων θα ακολουθήσει ο σχεδιασμός της κυβέρνησης (που προυπήρχε) για σταδιακή μείωση των φόρων.