Ρεπορτάζ libre: Τι προκάλεσε τις πλημμύρες στις Κυκλάδες- Εδώ δεν φταίει η κλιματική αλλαγή

Μία ισχυρή βροχή που είχε μεγάλη διάρκεια ήταν αρκετή για να προκαλέσει πολύ σοβαρά προβλήματα στην Πάρο και στη Μύκονο (κατά κύριο λόγο) την περασμένη Δευτέρα. Οι εικόνες που παρέλασαν από τις οθόνες μας ήταν πραγματικά πρωτόγνωρες για τα δύο κυκλαδονήσια. Χείμαρροι νερού στη Νάουσα της Πάρου παρέσυραν οχήματα, νερό σε μεγάλη ποσότητα μπήκε στο δημαρχείο της Μυκόνου και πάει λέγοντας.

Ηλικιωμένοι άνθρωποι των δύο νησιών ανέφεραν ότι δεν θυμούνται ξανά κάτι ανάλογο.

• Τι ακριβώς όμως συνέβη;
• Επρόκειτο για ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο που δεν ήταν δυνατόν να αντιμετωπιστεί ή η τουριστική ανάπτυξη, ιδίως στα παραλιακά μέτωπα, έβαλε το χεράκι της έτσι ώστε να αντικρίσουμε αυτές τις χαώδεις εικόνες;

“Τα νησιά είναι περιοχές στις οποίες συνήθως δεν παρουσιάζονται τέτοιου είδους έντονα φαινόμενα εκτός εξαιρέσεων” αναφέρει στο Libre ο Μιχάλης Διακάκης, επίκουρος καθηγητής στο ΕΚΠΑ με γνωστικό αντικείμενο τα ακραία φαινόμενα και τις φυσικές καταστροφές στο Γεωπεριβάλλον.

“Είχαμε βέβαια μεγάλο γεγονός το 2003 και κάποια άλλα σκόρπια φαινόμενα στο πέρασμα των ετών αλλά όχι κάτι ακραίο” συμπληρώνει.

• “Οι Κυκλάδες, ειδικότερα, δεν έχουν μεγάλο ιστορικό. Πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι το φαινόμενο δεν ήταν ακραίο. Απλά η καταιγίδα έμεινε πάνω από τις πληγείσες περιοχές για αρκετό χρόνο, γεγονός που δημιούργησε το πρόβλημα” τονίζει.

“Αυτό όμως που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο στις Κυκλάδες αλλά και στη Ρόδο, την Κρήτη και άλλα νησιά είναι ότι έχει καταγραφεί μία αξιοσημείωτη, μεγάλη ανάπτυξη στις παραλιακές ζώνες. Σε γενικές γραμμές όπου χτίζουμε, προκύπτουν ζητήματα τα οποία απαιτούν αντιμετώπιση” σημειώνει ο καθηγητής Διακάκης.

Και κάπου εδώ μπαίνουμε στη βαθιά ουσία του προβλήματος, στην αιτία που κεταγράφησαν τα πλημμυρικά φαινόμενα τη Δευτέρα.

• “Οι λεκάνες απορροής στα νησιά είναι μικρές. Ετσι έχουμε γρήγορη αντίδραση, άρα και έντονο πρόβλημα. Δεν έχουμε αφήσει πολλούς χώρους έτσι ώστε το νερό να κυλά απρόσκοπτα προς τις παραλίες, να φεύγει δηλαδή ομαλά” επισημαίνει ο καθηγητής του ΕΚΠΑ.

“Ειδικά για την περιοχή της Πάρου, στην οποία παρατηρήθηκε το έντονο πλημμυρικό φαινόμενο, φαίνεται ότι έχει αφεθεί μόνο ένα μικρό κανάλι μέσω του οποίου τα νερά κατευθύνονται προς την παραλία. Ολο ο υπόλοιπος χώρος έχει μετατραπεί σε δρόμο. Είναι σαν να έχουμε μία εκ των πραγμάτων αλλαγή χρήσης του εν λόγω χώρου για λειτουργία διαφορετική από αυτήν που έχει προγραμματίσει γι’ αυτόν η φύση. Είναι λοιπόν αναμενόμενα τέτοιου είδους φαινόμενα, κάτι από τέτοιες συνθήκες”.

“Δεν είναι μυστικό βέβαια ότι στην Ελλάδα αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα με την υπερανάπτυξη των παραλιακών ζωνών που αξιοποιούνται τουριστικά με έντονο τρόπο. Χώροι δεν αφήνονται ελεύθεροι” συμπεραίνει με την πείρα του ο κ. Διακάκης για να επικαλεστεί στη συνέχεια ένα ιδιαίτερο παράδειγμα.

• “Εχουμε εκπονήσει μία μελέτη για την περιοχή της Αγίας Πελαγίας στο Ηράκλειο. Καταδείξαμε πως έχει μεταβληθεί στο πέρασμα των δεκαετιών από το 1945 μέχρι και σήμερα από μία αραιοκατοικημένη περιοχή σε μία πυκνοκατοικημένη. Κάτω από τον κεντρικό δρόμο είχε μείνει μία μικρή ρεματιά. Τον Οκτώβριο του 2022 έλαβε χώρα στη συγκεκριμένη περιοχή μία μεγάλη καταστροφή με δύο νεκρούς. Γιατί; Δεν υπήρχαν χώροι για να φύγει το νερό”.

Οπως διαπιστώνει ο κ. Διακάκης, “εδώ δεν πρέπει να δοθεί τόσο μεγάλη έμφαση στην κλιματική αλλαγή αλλά στον τρόπο ανάπτυξης, στον ανθρώπινο παράγοντα. Υπάρχουν δύο τρόποι προσέγγισης έτσι ώστε να φτάσουμε σε πιθανές λύσεις. Πρέπει, σε κάθε περίπτωση να επιτρέψουμε στο νερό να κινηθεί ελεύθερα προς τη θάλασσα. Αυτό μπορεί να γίνει πολύ εύκολα αν γκρεμίσουμε κτίρια και κατασκευές. Πριν όμως φτάσουμε εκεί, μπορούμε να δημιουργήσουμε μεγαλύτερους αγωγούς και αποτρεπτικά έργα ψηλά στα βουνά, να δουλέψουμε, δηλαδή, περισσότερο στα αντιπλημμυρικά έργα”.

Ζητείται, κοντολογίς, δράση από τους Δήμους και το κεντρικό κράτος. Δράση η οποία πρέπει να συνοδευτεί από μπόλικη πολιτική βούληση καθώς οι όποιες αποφάσεις μόνο εύκολες δεν θα είναι.