Γάζα: Πρωτόγνωρες μαζικές διαδηλώσεις κατά της Χαμάς για τον τερματισμό του πολέμου-Αντιδράσεις, επιπτώσεις, στρατηγικές 

Οι διαδηλώσεις κατά της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, ένα σπάνιο φαινόμενο στα χρόνια κυριαρχίας της οργάνωσης, έχουν προκαλέσει ερωτήματα και ανησυχίες τόσο για το μέλλον της Χαμάς όσο και για τη γενικότερη δυναμική στην περιοχή. Οι πορείες, που ξεκίνησαν με αίτημα τον τερματισμό του πολέμου, μετατράπηκαν σε ανοιχτή αμφισβήτηση της Χαμάς, αντανακλώντας τη δυσαρέσκεια των πολιτών μετά από μήνες συγκρούσεων και καταστροφών. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου θεωρεί τις διαδηλώσεις απόδειξη της επιτυχίας της ισραηλινής στρατιωτικής εκστρατείας, ενώ η ίδια η Χαμάς προσπαθεί να διαχειριστεί την κατάσταση, ισχυριζόμενη πως οι λαϊκές κινητοποιήσεις δεν πρέπει να αξιοποιηθούν για την αποδυνάμωση της «αντίστασης».

Παράλληλα, άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις, όπως η Φατάχ, εκμεταλλεύονται την ευκαιρία για να καλέσουν τη Χαμάς να απαντήσει στα λαϊκά αιτήματα και να επανεξετάσει τις πολιτικές της.

Η δυναμική αυτή μπορεί να σηματοδοτήσει σημαντικές εξελίξεις τόσο στο εσωτερικό της Γάζας όσο και στις σχέσεις της με το Ισραήλ, με τον παράγοντα των διεθνών μεσολαβητών να διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην πορεία της κρίσης. 

Κλιμάκωση των διαδηλώσεων 

Την Τετάρτη, οι κινητοποιήσεις εντάθηκαν στη συνοικία Σουτζάγια και στην πόλη Μπέιτ Λάχια, με διαδηλωτές να καίνε ελαστικά και να απαιτούν την άμεση λήξη του πολέμου.

Οι πορείες ξεκίνησαν την Τρίτη στην Μπέιτ Λάχια, όπου οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις είχαν διατάξει εκκένωση μετά από επιθέσεις με ρουκέτες.  

Αν και αρχικά τα συνθήματα επικεντρώνονταν στον τερματισμό της βίας, σύντομα στράφηκαν ευθέως κατά της Χαμάς και των ηγετών της, συμπεριλαμβανομένου του εκλιπόντος Γιαχία αλ Σινουάρ, αρχιτέκτονα της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου 2023. 

Η αντίδραση της Χαμάς και η εμπλοκή των υποστηρικτών της 

Η ένταση αυξήθηκε όταν υποστηρικτές της Χαμάς επιχείρησαν να καταστείλουν τις διαδηλώσεις, ειδικά κοντά στο νοσοκομείο της Ινδονησίας στην Μπέιτ Λάχια. Ωστόσο, νέοι διαδηλωτές παρενέβησαν για να αποτρέψουν περαιτέρω επεισόδια.

Αυτό ανέδειξε μια νέα δυναμική στη Γάζα, όπου η δυσαρέσκεια απέναντι στη Χαμάς δεν περιορίζεται πλέον σε κλειστούς κύκλους αλλά εκδηλώνεται δημόσια. 

Ένας ανώνυμος αυτόπτης μάρτυρας δήλωσε στο Reuters: «Ήταν μια αυθόρμητη πορεία κατά του πολέμου, επειδή οι άνθρωποι είναι εξαντλημένοι και δεν έχουν πού να πάνε». Τόνισε ότι πολλοί από τους διαδηλωτές εξέφραζαν ανοιχτά την απογοήτευσή τους από τη Χαμάς, ζητώντας την απόσυρσή της. 

Η ισραηλινή οπτική και η πολιτική στρατηγική 

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου υποστήριξε ότι αυτές οι διαμαρτυρίες αποδεικνύουν την επιτυχία της πολιτικής του Ισραήλ. Σε ομιλία του στο κοινοβούλιο τόνισε: «Τις τελευταίες ημέρες γίναμε μάρτυρες ενός άνευ προηγουμένου γεγονότος: δημόσιων διαδηλώσεων στη Γάζα κατά της κυριαρχίας της Χαμάς. Αυτό δείχνει ότι οι πολιτικές μας αποδίδουν». 

Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Ισραέλ Κατζ, κάλεσε τους πολίτες της Γάζας να συνεχίσουν να διαδηλώνουν κατά της Χαμάς, υποστηρίζοντας ότι η απομάκρυνσή της είναι ο μόνος τρόπος για να σταματήσει ο πόλεμος.  

Παράλληλα, παρατηρήθηκε μια προσωρινή μείωση των ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών την Τρίτη, η οποία ερμηνεύθηκε από ορισμένους ως προσπάθεια του Ισραήλ να ενθαρρύνει περαιτέρω τη λαϊκή δυσαρέσκεια εναντίον της Χαμάς. Ωστόσο, οι επιδρομές συνεχίστηκαν αργότερα, δείχνοντας ότι δεν υπήρχε ουσιαστική αλλαγή στη στρατιωτική στρατηγική. 

Η στάση της Χαμάς και η προειδοποίηση των παρατάξεων 

Η Χαμάς, αν και δεν προέβη σε επίσημο σχόλιο, εξέδωσε κοινή δήλωση μέσω των Εθνικών και Ισλαμικών Παρατάξεων Δράσης, αναγνωρίζοντας τα λαϊκά αιτήματα για τον τερματισμό του πολέμου.

Ωστόσο, η δήλωση προειδοποιούσε επίσης τους πολίτες να μην επιτρέψουν σε εξωτερικούς παράγοντες να εκμεταλλευτούν την κατάσταση για να πλήξουν την αντίσταση και την «εθνική συνοχή». 

Η στάση της Φατάχ και οι εσωτερικές παλαιστινιακές συγκρούσεις 

Η Φατάχ, μέσω του εκπροσώπου της Μάχερ αλ-Ναμούρα, κάλεσε τη Χαμάς να απαντήσει στα αιτήματα του λαού της Γάζας και να αποδεσμευτεί από τις περιφερειακές πολιτικές ατζέντες που, όπως υποστήριξε, θέτουν σε κίνδυνο το παλαιστινιακό ζήτημα.

Η δήλωση της Φατάχ υπογράμμισε ότι η Χαμάς δεν μπορεί να συνεχίσει να κυβερνά τη Γάζα αγνοώντας τη λαϊκή δυσαρέσκεια. 

Η Χαμάς και η προοπτική πολιτικής μετάβασης 

Παρά το γεγονός ότι η Χαμάς έχει δεχθεί κριτική για αυταρχικές πρακτικές και καταστολή διαδηλώσεων στο παρελθόν, αυτή τη φορά οι πηγές της διαμηνύουν ότι το κίνημα είναι ανοιχτό στη δημιουργία ενός παλαιστινιακού φορέα που θα ηγηθεί της Γάζας, υπό την προϋπόθεση μιας εθνικής συναίνεσης και αραβικής υποστήριξης.

Ωστόσο, η πρόταση αυτή φαίνεται να απορρίφθηκε από τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς. 

Συμπερασματικά οι διαδηλώσεις κατά της Χαμάς στη Γάζα αποτελούν ένα σημαντικό σημείο καμπής στην παλαιστινιακή πολιτική σκηνή, αντικατοπτρίζοντας την αυξανόμενη δυσαρέσκεια των πολιτών, αλλά και το στρατηγικό παιχνίδι των εμπλεκόμενων πλευρών.  

Το Ισραήλ εκμεταλλεύεται την κατάσταση για να πιέσει περαιτέρω τη Χαμάς, ενώ οι παλαιστινιακές οργανώσεις επιχειρούν να αναδιαμορφώσουν το πολιτικό τοπίο. Το αν αυτές οι διαμαρτυρίες θα οδηγήσουν σε ουσιαστική αλλαγή ή θα κατασταλούν όπως στο παρελθόν, μένει να φανεί.