Ουίλμορ και Ουίλιαμς: Η προειδοποίηση πίσω από τη μικρή “Οδύσσεια” του διαστήματος

Η δοκιμαστική πτήση Boeing Crew Flight Test (CFT) ήταν μια επίδειξη, μια ευκαιρία για την Boeing να αποδείξει ότι το CST-100 Starliner ήταν αξιόπιστο, ότι η NASA μπορούσε να βασιστεί και σε άλλον αμερικανικό εμπορικό πάροχο, πέρα από τη SpaceX. Για τον Ουίλμορ και την Ουίλιαμς, δύο αστροναύτες με δεκαετίες εμπειρίας, η αποστολή ήταν ξεκάθαρη: εκτόξευση με το Starliner, σύνδεση με τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), παραμονή για περίπου μία εβδομάδα και επιστροφή στη Γη. Επτά ημέρες.

Μια αποστολή για την οποία δεν χρειαζόταν να πάρουν πολλά μαζί τους.

Τελικά επέστρεψαν στη Γη χθες Τρίτη 18/3 ενώ θα έπρεπε 6 μήνες πριν!!!! Συνολικά 9 μήνες στο διάστημα.

Στις 5 Ιουνίου 2024, το Starliner εκτοξεύτηκε από το Ακρωτήρι Κανάβεραλ πάνω σε έναν πύραυλο Atlas V. Θα έπρεπε να είναι ο απόλυτος θρίαμβος της Boeing, η πολυαναμενόμενη επιτυχία έπειτα από χρόνια καθυστερήσεων. Οταν, ωστόσο, το Starliner έφτασε στον ISS την επόμενη ημέρα, τα προβλήματα είχαν ήδη ξεκινήσει.

Πέντε από τους οκτώ προωθητήρες ελιγμών παρουσίασαν βλάβη, αναγκάζοντας τους ελεγκτές εδάφους να προβούν σε επείγουσα επανεκκίνηση. Σύντομα, εντοπίστηκε και διαρροή ηλίου στο σύστημα πρόωσης.

Στη NASA η «μικρή παράταση» έγινε «επιχειρησιακή αξιολόγηση» και στη συνέχεια «συνεχιζόμενη ανάλυση».

Στις 5 Ιουνίου 2024, το Starliner εκτοξεύτηκε από το Ακρωτήρι Κανάβεραλ πάνω σε έναν πύραυλο Atlas V. Θα έπρεπε να είναι ο απόλυτος θρίαμβος της Boeing, η πολυαναμενόμενη επιτυχία έπειτα από χρόνια καθυστερήσεων.

Αργότερα, εντοπίστηκε επιπλέον διαρροή ηλίου. Οι επίγειες δοκιμές στο Νέο Μεξικό προσπάθησαν να επαναλάβουν τις βλάβες των προωθητήρων του Starliner, αποκαλύπτοντας ασυνέπειες στην απόκριση του διαστημικού σκάφους στη θερμότητα και την πίεση. Οσο περισσότερο παρέμενε το Starliner τόσο λιγότερο σίγουροι ήταν όλοι για την επιστροφή του με το πλήρωμα.

Ο Ουίλμορ και η Ουίλιαμς, εκπαιδευμένοι να διαχειρίζονται το ελεγχόμενο χάος των διαστημικών ταξιδιών, προσαρμόστηκαν. Γλίστρησαν στους ρυθμούς της ζωής στον ISS, διεξάγοντας πειράματα, συντηρώντας τον εξοπλισμό, αστειευόμενοι για την ακούσια προαγωγή τους από πιλότους δοκιμών σε μέλη πληρώματος μακράς διάρκειας. Αλλά οι συζητήσεις στο έδαφος μετατοπίστηκαν από το πότε θα τους φέρουν πίσω στο πώς.

Τον Αύγουστο, η NASA έλαβε την απόφαση: Το Starliner θα επέστρεφε στη Γη χωρίς το πλήρωμά του. Ο Ουίλμορ και η Ουίλιαμς θα παρέμεναν στον ISS μέχρι να τους παραλάβει ένα άλλο σκάφος – ένα Dragon της SpaceX.

Εγιναν, ουσιαστικά, αστροναύτες χωρίς διαστημόπλοιο, η αποστολή τους τελείωσε, αλλά το ταξίδι τους παρατάθηκε, εντέλει, επ’ αόριστον – ο αρχικώς προγραμματισμένος Φεβρουάριος έγινε Μάρτιος. Καθυστερήσεις, εξάλλου, υπήρχαν μέχρι και πριν από λίγες ημέρες, λόγω προβλήματος στο υδραυλικό σύστημα του πυραύλου Falcon 9, όπως ανέφερε η NASA σε ανακοίνωσή της.

Οι μέρες στον ISS απέκτησαν ένα ρυθμό προβλέψιμο αλλά παράξενα αποκομμένο από τον αρχικό τους σκοπό. Τα πρωινά ξεκινούσαν με τη γνώριμη ρουτίνα αφύπνισης σε μηδενική βαρύτητα – ξεδένοντας τους υπνόσακους, επιπλέοντας απαλά στους σκοτεινούς διαδρόμους του σταθμού.

Το πρωινό ήταν μια ήσυχη στιγμή: λυοφιλοποιημένος καφές, αεροστεγώς συσκευασμένα αυγά, μικρές γιορτινές λιχουδιές από τα διαστημόπλοια ανεφοδιασμού. Ο αέρας ήταν γεμάτος από το βουητό των ανεμιστήρων, τον μηχανικό παλμό των συστημάτων υποστήριξης της ζωής που τους κρατούσαν δεμένους σε κάτι που έμοιαζε με κανονικότητα.

Ελεγχαν τα προγράμματά τους στα τάμπλετ τους, τα οποία υπαγορεύονταν από τα προσεκτικά δομημένα χρονοδιαγράμματα της NASA – εξαήμερη εβδομάδα εργασίας, με τις Κυριακές να προορίζονται για χαλαρά καθήκοντα και προσωπικό χρόνο.

Το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, δοκίμαζαν υλικά για την αντοχή τους στη μικροβαρύτητα, παρακολουθούσαν πειράματα ανάπτυξης φυτών και επέβλεπαν βιοϊατρικές μελέτες σχετικά με τις επιπτώσεις των διαστημικών πτήσεων μεγάλης διάρκειας. Υπήρχαν επισκευές που έπρεπε να γίνουν, δυσλειτουργικός εξοπλισμός που έπρεπε να διαγνωστεί. Ο ISS, παρ’ όλη την πολυπλοκότητά του, εξακολουθούσε να είναι μια μηχανή, και οι μηχανές χαλάνε.

Το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, δοκίμαζαν υλικά για την αντοχή τους στη μικροβαρύτητα, παρακολουθούσαν πειράματα ανάπτυξης φυτών και επέβλεπαν βιοϊατρικές μελέτες σχετικά με τις επιπτώσεις των διαστημικών πτήσεων μεγάλης διάρκειας.

Η άσκηση, δε, ήταν υποχρεωτική, δύο ώρες την ημέρα για να μην υποστούν εκφύλιση των μυών και των οστών. Η Ουίλιαμς, μανιώδης δρομέας, στον διάδρομο, δένοντας το σώμα της, ενώ ο Ουίλμορ στο μηχάνημα αντιστάσεων, μιμούμενος την κίνηση της άρσης βαρών σε έναν κόσμο όπου τα βάρη δεν είχαν καμία σημασία. Γνώριζαν πως, όταν επέστρεφαν στη Γη, η βαρύτητα δεν θα τους φερόταν καλά.

Τα απογεύματα έφερναν βιντεοκλήσεις με την οικογένεια, περιστασιακές συνεντεύξεις με φοιτητές από τη Γη – στιγμές όπου το χάσμα μεταξύ της διαστημικής πραγματικότητας και του πλανήτη από κάτω γινόταν έντονο. Παρακολουθούσαν τη γαλάζια σφαίρα να κυλάει από κάτω τους, τη γραμμή του σταθμού να γλιστράει ανάμεσα στις ηπείρους, τον ήλιο να ανατέλλει και να δύει δεκαέξι φορές την ημέρα.

Τα βράδια ήταν πιο ήσυχα. Πήγαιναν για δείπνο, στριμώχνονταν στο μαγειρείο όπου οι σακούλες με τα γεύματα παρασύρονταν ανάμεσά τους. Η συζήτηση πήγαινε από το ένα θέμα στο άλλο: η επόμενη παράδοση φορτίου, αναμνήσεις από προηγούμενες αποστολές, ο παραλογισμός τού πόσο καιρό βρίσκονταν εκεί. Στη συνέχεια, το σβήσιμο των φώτων του σταθμού, η ήπια διολίσθηση προς τον ύπνο και η αρχή μιας άλλης ημέρας.

Είχε, όμως, και τα καλά της αυτή η περίοδος. Ο διαστημικός τους περίπατος ήταν ένα από αυτά. Δεν ήταν κάτι καινούργιο για τους δυο τους. Ηταν, όμως, κάτι που δύσκολα ξεπερνάς τη μαγεία του. Στα καλά ίσως εντάσσεται και η… παρέα τους· διότι η Σούνι και ο Μπουτς μοιράζονταν τον ISS με άλλα 10 άτομα – τέσσερις Αμερικανούς αστροναύτες, τρεις Ρώσους κοσμοναύτες και τρεις Κινέζους ταϊκοναύτες.

Και πάντα η αναμονή. Αυτή η ζώνη του λυκόφωτος τού «περίμενε». Για ένα μήνυμα από το Χιούστον. Για μιαν απόφαση. Για τη στιγμή που θα ένιωθαν ξανά το έδαφος κάτω από τα πόδια τους.

Υπάρχει κάτι υπαρξιακό στην καθυστερημένη επιστροφή ενός αστροναύτη. Ο ISS, παρ’ όλη τη λαμπρότητά του, δεν είναι το σπίτι του. Είναι ένας μεταλλικός οικότοπος που αιωρείται στο κενό, μια συλλογή από μονάδες όπου η νύχτα και η μέρα περνούν κάθε 90 λεπτά. Είναι ένας τόπος εργασίας, αλλά ποτέ μόνιμος.

Για τον Ουίλμορ, έναν 61χρονο πρώην πιλότο του Πολεμικού Ναυτικού, το Διάστημα είναι ένα πεδίο δοκιμών. Είχε πετάξει με το διαστημικό λεωφορείο, είχε διοικήσει τον ISS στο παρελθόν. Είχε ένα ιστορικό αναμονής στο διάστημα περισσότερο από το αναμενόμενο – η τελευταία του αποστολή, με το Soyuz, είχε παραταθεί κατά δύο επιπλέον μήνες. Αλλά τώρα τα πράγματα ήταν διαφορετικα.

Η Ουίλιαμς, 58 ετών, δεν ήταν άμαθη σε παρατεταμένες αποστολές στο Διάστημα. Είχε περάσει μήνες στον ISS στο παρελθόν, είχε πραγματοποιήσει επτά διαστημικούς περιπάτους, είχε τρέξει το ισοδύναμο ενός μαραθωνίου στον διάδρομο του σταθμού. Είχε επιλεγεί γι’ αυτή την αποστολή όχι μόνο λόγω των ικανοτήτων της, αλλά και επειδή ενσάρκωνε το ιδανικό της NASA για προσαρμοστικότητα. Κι όμως, ακόμα και η ίδια παραδεχόταν σε βίντεο ότι η αναμονή ήταν διαφορετική αυτή τη φορά. Δεν υπήρχε καμία κρίση, κανένας κίνδυνος – μόνον η αργή συνειδητοποίηση ότι η αποστολή τούς είχε κρατήσει πίσω.

Οι δύο αστροναύτες έγιναν ιδιαίτερες φιγούρες στον δημόσιο διάλογο της NASA, που αναφέρονταν σε προσεκτικούς τόνους στις ενημερώσεις του Τύπου. Εχουν περάσει 286 ημέρες σε τροχιά. Ο ιδρυτής της SpaceX Ελον Μασκ βγήκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να δηλώσει ότι ήταν «τρομερό εκ μέρους της κυβέρνησης Μπάιντεν» το γεγονός ότι οι δύο είχαν μείνει «αποκλεισμένοι», απηχώντας τις απόψεις του Ντόναλντ Τραμπ.

Τραμπ και Μασκ έριχναν λάδι στη φωτιά, κατηγορώντας την κυβέρνηση Μπάιντεν ότι εγκατέλειψε τους αστροναύτες στο Διάστημα. Οι Σάνι Ουίλιαμς και Μπατς Ουίλμορ είχαν άλλη άποψη…

Οι ίδιοι οι αστροναύτες προσπάθησαν να αναδιαμορφώσουν την αντίληψη του κοινού, αντιτιθέμενοι στο δίδυμο Τραμπ – Μασκ για τους λόγους και την κατάστασή τους κατά την παρατεταμένη παραμονή τους. «Αυτό ήταν το αφήγημα από την πρώτη μέρα: αποκλεισμένοι, εγκαταλειμμένοι, κολλημένοι – και το καταλαβαίνω. Και οι δύο το καταλαβαίνουμε», είχε δηλώσει ο Ουίλμορ στο CNN. «Αλλά αυτό δεν σχετίζεται, και πάλι, με το πρόγραμμα ανθρώπινων διαστημικών πτήσεων. Δεν αισθανόμαστε εγκαταλειμμένοι, δεν αισθανόμαστε κολλημένοι, δεν αισθανόμαστε εγκλωβισμένοι».

Αλλά η ζημιά είχε γίνει – το κοινό προσκολλήθηκε στη λέξη «αποκλεισμένοι». Ο μύθος ξεπέρασε την αποστολή.

17 Μαρτίου 2025. Η στιγμή που είχε βαθμονομηθεί ξανά και ξανά έφτασε επιτέλους. Ο Ουίλμορ και η Ουίλιαμς γλίστρησαν στα καθίσματα του Dragon «Freedom», ενός διαστημόπλοιου που είχε προσδεθεί στον ISS από τον Σεπτέμβριο και τους περίμενε σαν αυτοκίνητο στα αζήτητα σε σταθμό αεροδρομίου. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 18ης Μαρτίου, αποσυνδέθηκαν απελευθερώνοντας τον σταθμό που είχαν γνωρίσει πολύ καλά.

Η κάθοδος ήταν οικεία. Το Dragon διέσχιζε την ατμόσφαιρα. Τα αλεξίπτωτα άνοιξαν, η κάψουλα βρέθηκε στον Ατλαντικό. Η καταπακτή άνοιξε στον καθαρό αέρα. Κι όμως, για αυτούς τους δύο αστροναύτες, η αίσθηση πρέπει να ήταν βαθιά παράξενη. Υποτίθεται ότι αυτό θα είχε συμβεί πριν από μισό χρόνο.

Ο Μπατς Ουίλμορ και η Σάνι Ουίλιαμς επέστρεψαν, αλλά αφήνουν πίσω τους μια ιστορία σαν προειδοποίηση…

Η επιστροφή τους δεν είναι απλώς η… κάθαρση έπειτα από μια παρατεταμένη αποστολή, αλλά μια αντανάκλαση κάτι βαθύτερου: η ευπάθεια των νέων διαστημικών πτήσεων, το απρόβλεπτο της τεχνολογίας μόλις εγκαταλείψει την ασφάλεια της Γης. Αραγε, το Starliner της ήδη πληγωμένης Boeing, θα ξαναπετάξει; Θα στιγματιστεί η πορεία του πλέον από τα φαντάσματα αυτής της αποστολής;

Ο Μπατς Ουίλμορ και η Σάνι Ουίλιαμς επέστρεψαν, αλλά αφήνουν πίσω τους μια ηχηρή προειδοποίηση για τις μεγάλες φιλοδοξίες των διαστημικών ταξιδιών.