Τι είναι ο στασιμοπληθωρισμός και γιατί ανησυχεί τις παγκόσμιες αγορές

Ύστερα από μία περίοδο άκρατης ευφορίας για τις θετικές επιδράσεις μετά την επανεκλογή Τραμπ, οι πρώτες αναταράξεις στις αγορές είναι γεγονός. Αλλά αυτές δεν έχουν να κάνουν με τις γεωπολιτικές εξελίξεις και το θρίλερ γύρω από τις διαπραγματεύσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Είναι οι οικονομικές πολιτικές – από τους δασμούς έως τις περικοπές στο δημόσιο – εκείνες που ανησυχούν τους επενδυτές.

Ολοένα και περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές ξεστομίζουν πια μία λέξη, που περιγράφει έναν ζοφερό συνδυασμό, ένα «τέρας με δύο κεφάλια», όπως το χαρακτηρίζει η Wall Street Journal. Πρόκειται βεβαίως για τον στασιμοπληθωρισμό: την κατάσταση εκείνη κατά την οποία η οικονομία παγιδεύεται σε τέλμα, αλλά η ακρίβεια καλπάζει. Είναι ένα «τέρας» που κατατρώει τα εισοδήματα των νοικοκυριών και καταπνίγει σχέδια επιχειρήσεων για επενδύσεις και προσλήψεις.

Η αμερικανική οικονομία δεν το έχει αντιμετωπίσει εδώ και 50 χρόνια. Αλλά τα τελευταία μακροοικονομικά δεδομένα αποκαλύπτουν ότι ίσως να κληθεί πολύ σύντομα να δώσει μάχη απέναντί του. Το ίδιο συμβαίνει και στην Ευρώπη και ειδικά στον μεγάλο ασθενή της, τη Γερμανία.

Ο Μαρκ Ζάντι, επικεφαλής οικονομολόγος της Moody’s Analytics, επιβεβαιώνει την ανησυχία αυτή: «Η κατεύθυνση που παίρνουμε είναι στασιμοπληθωριστική. Βλέπουμε υψηλότερο πληθωρισμό και χαμηλότερη ανάπτυξη, και αυτό είναι αποτέλεσμα της πολιτικής των δασμών και των περιορισμών στη μετανάστευση», εξηγεί στο CNBC.

Τα σημάδια της επιβράδυνσης

Οι πρώτες ενδείξεις της τάσης αυτής αποτυπώνονται σε δείκτες εμπιστοσύνης και στις έρευνες  PMI. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη βρίσκεται σε χαμηλά πολλών ετών, ενώ οι μακροπρόθεσμες πληθωριστικές προσδοκίες είναι οι υψηλότερες των τελευταίων τριών δεκαετιών.

Τον Ιανουάριο, η καταναλωτική δαπάνη στις ΗΠΑ σημείωσε τη μεγαλύτερη πτώση των τελευταίων τεσσάρων ετών, παρότι τα εισοδήματα αυξήθηκαν σημαντικά. Παράλληλα, ο δείκτης μεταποίησης του Institute for Supply Management (ISM) έδειξε οριακή ανάπτυξη της βιομηχανικής δραστηριότητας τον Φεβρουάριο, ενώ οι νέες παραγγελίες μειώθηκαν με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων πέντε ετών.

Σύμφωνα με το μοντέλο GDPNow της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Ατλάντα, το ΑΕΠ των ΗΠΑ αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 2,8% το πρώτο τρίμηνο του έτους σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο. Εάν η εκτίμηση αυτή επιβεβαιωθεί, θα είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται αρνητική ανάπτυξη (σε τριμηνιαία βάση) από το 2022 και η χειρότερη επίδοση από τα lockdown του 2020.

Η αντίδραση της Fed και ο κίνδυνος της ύφεσης

Οι αγορές προεξοφλούν ότι η Federal Reserve θα αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια τον Ιούνιο, με συνολικές περικοπές της τάξεως των 75 μονάδων βάσης εντός του έτους, ώστε να αποτρέψει μια βαθύτερη βουτιά της οικονομικής δραστηριότητας.

Ωστόσο, ο Moody’s προειδοποιεί ότι η Fed μπορεί να ακολουθήσει την αντίθετη στρατηγική, αυξάνοντας τα επιτόκια για να συγκρατήσει τον πληθωρισμό, όπως είχε κάνει ο πρώην πρόεδρος της Fed, Πολ Βόλκερ, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, οδηγώντας τότε την οικονομία σε ύφεση.

Οι αυξημένοι δασμοί στις εισαγωγές από τον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα πιέζουν τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές. Ο Ρέι Φάρις, επικεφαλής οικονομολόγος της Prudential PLC, τονίζει ότι οι δασμοί θα είναι «εξαιρετικά διαταρακτικοί» για τις επενδύσεις των επιχειρήσεων και θα πλήξουν τα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών, καθώς η αύξηση των τιμών θα επιβαρύνει τους καταναλωτές, τη στιγμή που η αύξηση των μισθών και η απασχόληση επιβραδύνονται.

Εταιρείες όπως η Best Buy έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι θα μετακυλίσουν το κόστος των δασμών στους καταναλωτές, αυξάνοντας τις τιμές. Παράλληλα, η Brothers International Food Holdings αναγκάζεται είτε να αποδεχθεί χαμηλότερα περιθώρια κέρδους είτε να μεταφέρει τις αυξήσεις κόστους στους πελάτες της.

Υποφέρει και η Γερμανία

Ο στασιμοπληθωρισμός δεν απειλεί μόνο τις ΗΠΑ αλλά και την Ευρώπη. Στη Γερμανία, ο πληθωρισμός παρέμεινε σταθερός στο 2,8% τον Φεβρουάριο, παρά τις προσδοκίες για επιβράδυνση, ενώ η οικονομία της συρρικνώθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά το 2024.

Ο Φρίντριχ Χάινεμαν, οικονομολόγος του ZEW, προειδοποιεί ότι η Γερμανία βρίσκεται ήδη σε στασιμοπληθωρισμό, με τη βιομηχανία σε βαθιά ύφεση, την ανεργία να αυξάνεται και τον πληθωρισμό να παραμένει επίμονα πάνω από το 2%.

Η ΕΚΤ αναμένεται να μειώσει τα επιτόκια, προσπαθώντας να δώσει ώθηση στην οικονομία, καθώς η στασιμότητα και οι υψηλές τιμές περιορίζουν τις προοπτικές ανάπτυξης της Ευρώπης. Αλλά τι θα γίνει με την ακρίβεια; Οι τιμές των γερμανικών εισαγωγών αυξήθηκαν περισσότερο από το αναμενόμενο τον Ιανουάριο, κατά 3,1% σε ετήσια βάση. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση εδώ και σχεδόν δύο χρόνια. Καθώς η γερμανική οικονομία εξαρτάται από τις εισαγωγές για πολλά ενδιάμεσα προϊόντα και πρώτες ύλες, ο δείκτης τιμών εισαγωγής έχει καθυστερημένη επίδραση στον συνολικό πληθωρισμό, υποδεικνύοντας ότι οι πιέσεις στις τιμές θα μπορούσαν να παραμείνουν.

Λάμπει πάλι ο χρυσός

Οι αναταράξεις στις αγορές αντικατοπτρίζονται στη μεγάλη άνοδο της τιμής του χρυσού, ο οποίος πλέον ξεπερνά τα 2.900 δολάρια ανά ουγγιά, με τους επενδυτές να στοχεύουν στο κρίσιμο όριο των 3.000 δολαρίων. Ήδη βλέπουν κέρδη 11% από τις αρχές του έτους και 38% το τελευταίο 12μηνο.

Και όσο οι φόβοι για στασιμοπληθωρισμό θα εντείνονται τόσο θα ενισχύεται και η ελκυστικότητά του. «Πέρα από τις γεωπολιτικές εντάσεις και την πιθανή κατάρρευση μιας παγκόσμιας τάξης που έχει επικρατήσει για γενιές, οι traders και οι επενδυτές αντιδρούν επίσης σε μια απότομη και ξαφνική επιδείνωση των οικονομικών δεδομένων των ΗΠΑ. Αυτό οδήγησε σε αυξημένη τιμολόγηση του κινδύνου στασιμοπληθωρισμού – μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από χαμηλότερη ανάπτυξη, αύξηση της ανεργίας και αύξηση του πληθωρισμού. Οι μελλοντικοί δείκτες υποδηλώνουν ότι αυτές οι εξελίξεις θα μπορούσαν να υλοποιηθούν τους επόμενους μήνες» προειδοποιεί σε σημείωμά της η Saxo και προσθέτει:

«Έχοντας αυτό κατά νου, οι προοπτικές για τον χρυσό παραμένουν υποστηρικτικές. Εκτός από τη διαφοροποίηση και τη ζήτηση για ασφαλές καταφύγιο, ο χρυσός πιθανότατα θα συνεχίσει να επωφελείται από τις αγορές από τις κεντρικές τράπεζες και τις ανησυχίες για το χρέος».

Πηγή: naftemporiki.gr