Πόσο σύμμαχοι είναι οι… σύμμαχοι;

Οι συμφωνίες στρατηγικής- αμυντικής συνεργασίας που υπογράφει η χώρα, και εκ των πραγμάτων αφαιμάσσουν την ελληνική οικονομία με πολύ μεγάλες δαπάνες για εξοπλισμούς, είναι μεν αναγκαίες στον ραγδαία μεταλασσόμενο γεωπολιτικό χάρτη της περιοχής, ωστόσο πρέπει να διαθέτουν ένα θεμελιώδες στοιχείο: να συνδράμουν ώστε οι ένοπλες δυνάμεις να αποκτούν στρατηγικό πλεονέκτημα σε αυτό που οι ειδικοί αποκαλούν προβολή ισχύος έναντι του απρόβλεπτου αναθεωρητή γείτονα.

Αυτό εθεωρείτο η μεγαλύτερη, ίσως, επιτυχία των συμφωνιών που συνήψαμε με τις Ηνωμένες Πολιτείες (αναβάθμιση F16, προοπτική προμήθειας F35), με τη Γαλλία (Rafale, Belhara), και με άλλες χώρες. Η αναβάθμιση της αποτρεπτικής μας ισχύος, μαζί με αυτή του ρόλου της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ (ως καλά εξοπλισμένη χώρα που συνεισφέρει στον σχεδιασμό της συμμαχίας), ήταν, κατά το αφήγημα, το κλειδί που θα επέτρεπε, ενδεχομένως και θα επέβαλλε, την εδραίωση μιας αμυντικής υπεροπλίας ως ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Μαζί, φυσικά, με το γεγονός ότι απέναντι στον αναθεωρητή και απειλητικό Ερντογάν η Ελλάδα διέθετε δύο επιπλέον πολύ βασικά όπλα: το Διεθνές Δίκαιο, και τις ισχυρές συμμαχίες της με χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Ιταλία κ.ά.

Δημιουργείται, ωστόσο, τον τελευταίο καιρό η αίσθηση –κατ΄ άλλους η βεβαιότητα– ότι το μεν πρώτο τίθεται σε σοβαρή διακινδύνευση, και πως εξαιτίας αυτού αποδυναμώνεται και το δεύτερο.

Από την εποχή που ο Ντόναλντ Τραμπ, στην πρώτη προεδρική θητεία του, έθεσε την Τουρκία εκτός του προγράμματος των F35, μέχρι και το τέλος της θητείας Μπάϊντεν, ο Τούρκος πρόεδρος δεν κατόρθωσε να “ξεκλειδώσει” την αρνητική στάση της γραφειοκρατίας του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ, κάτι που ενισχύθηκε και από την σθεναρή αντίδραση του Μπομπ Μενέντεζ και της επιρροής του στο Κογκρέσο.

Ο Ερντογάν, ωστόσο, βρίσκει ξανά τα βήματά του στην Ουάσιγκτον, ανοίγει διαύλους επικοινωνίας αξιοποιώντας την ισχυροποίηση της θέσης της Τουρκίας στην περιοχή, στη βάση των νέων σχεδιασμών του Τραμπ, και θεωρείται πιθανό να κατορθώσει να άρει τις απαγορεύσεις.

Εκεί, ωστόσο, που οι εξελίξεις προκαλούν προβληματισμό είναι όσον αφορά την ελληνογαλλική στρατηγική σχέση. Η χώρα μας έχει δαπανήσει πολλά δισ. (που λείπουν από όσα θα μπορούσαν να γίνουν προς όφελος των πολιτών…) για την προμήθεια των μαχητικών Rafale και των φρεγατών Belhara. Αυτό συνέβη, αφενός για να αποκτήσει σημαντικό προβάδισμα ισχύος έναντι της Τουρκίας και αδιαμφισβήτητη υπεροχή στο Αιγαίο και τη Ν.Α Μεσόγειο, αφετέρου επειδή εκτιμήσαμε (;) ότι ένας ιστορικός σύμμαχος όπως η Γαλλία δεν θα ανέτρεπε τις βασικές αρχές που διέπουν μία σχέση μεταξύ συμμάχων.

Το ζήτημα έθεσε πρώτος ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας, όταν με βάση πληροφορίες που είχαν περιέλθει στο Πεντάγωνο ότι ο Εμανουέλ Μακρόν είχε έρθει σε κατ΄ αρχήν συμφωνία με τον Ταγίπ Ερντογάν για την προμήθεια πυραύλων Meteor από την Τουρκία, κάλεσε σε ένα πρώτο προειδοποιητικό διάβημα διαμαρτυρίας την Γαλλίδα πρέσβειρα.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα τουρκικών μέσων μαζικής ενημέρωσης και ειδικών περί την άμυνα ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης, Άγκυρα και Λονδίνο εμφανίζονται να έχουν προχωρημένες συζητήσεις για την προμήθεια των αεριωθούμενων Eurofighter Typhoon που κατασκευάζονται από μια κοινοπραξία στην οποία μετέχουν η Γερμανία, η Βρετανία, η Ιταλία και η Ισπανία, οι οποίες εκπροσωπούνται από τις εταιρείες Airbus, BAE Systems και Leonardo. Για να προxωρήσει όμως η συμφωνία για τα μαχητικά αυτά, απαιτείται μια παράλληλη συμφωνία Τουρκίας – Γαλλίας για να τα εξοπλίσει με τους γαλλικούς πυραύλους Meteor, με τους οποίους είναι εξοπλισμένα τα ελληνικά Rafale.

Η Αθήνα σε ανώτατο επίπεδο παρακολουθεί κάθε εξέλιξη που αφορά το συγκεκριμένο θέμα, το οποίο στρατιωτικές πηγές χαρακτηρίζουν ως μείζον, διότι στην περίπτωση απόκτησης των Meteor από την Τουρκία, κατ’ ουσίαν χάνεται ένα κρίσιμο πλεονέκτημα που απολαμβάνει σήμερα η Πολεμική Αεροπορία. Δηλαδή, η πιθανή πώληση Eurofighter και Meteor στην Τουρκία θεωρείται “game changer” και προοπτικά η Ελλάδα ίσως απωλέσει το πλεονέκτημα ισχύος που προέκυψε από την στρατηγική συμφωνία της με τη Γαλλία.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης φέρεται να συζήτησε το θέμα με τον Γάλλο πρόεδρο, χωρίς, όμως, κατά τα φαινόμενα, να αποκομίσει κάποια δέσμευση για το αντίθετο. Κατά την “Καθημερινή”, μάλιστα το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο σε ότι αφορά τις συμφωνίες της Τουρκίας με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Γαλλία (Eurofighter/Meteor), αλλά και η Ιταλία συζητά την πώληση στρατηγικών οπλικών συστημάτων στην γείτονα. Προφανώς, ο Έλληνας πρωθυπουργός θα θέσει το ίδιο ζήτημα (προετοιμάζεται, κατά τις πληροφορίες, φάκελλος διαμαρτυρίας) στη συνάντηση που θα έχει με την Τζόρτζια Μελόνι.

Συμπέρασμα: οι στρατηγικές συμφωνίες της χώρας ίσως τεθούν σε αμφισβήτηση από τις αποφάσεις των …συμμάχων. Οι τελευταίοι αντιλαμβάνονται -λογικό;- πρωτίστως την αξία των δικών τους συμφερόντων, όχι όμως και τις δεσμεύσεις που πρέπει να διέπουν τις σχέσεις μεταξύ συμμάχων. Ακόμα χειρότερα, δεν κατανοούν το γεγονός ότι η Ελλάδα τελεί επί δεκαετίες υπό την απειλή του τουρκικού casus belli εάν κάνει πράξη το αναφαίρετο (εκ του διεθνούς δικαίου και των συνθηκών) δικαίωμά της για επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 μίλλια.

Δεν κατανοούν καν ότι η Τουρκία συνεχίζει να απειλεί την Ελλάδα, ακόμα και τώρα που υποτίθεται είναι σε ισχύ η άτυπη συμφωνία για “ήρεμα νερά” και η Διακήρυξη των Αθηνών. Υπό το φως αυτών των εξελίξεων, η Αθήνα δεν μπορεί παρά να αναθεωρήσει την στρατηγική της ότι, δηλαδή, στηρίζεται στη συνδρομή συμμαχικών ευρωπαϊκών χωρών. Είναι ακόμα περισσότερο “μόνη” σε αυτή τη σχέση με τον απρόβλεπτο και αναθεωρητή γείτονα.

Σκεφτείτε, δε, και το παράδοξο: στη βάση της ελληνογαλλικής στρατιωτικής συνεργασίας, υποτίθεται ότι η Γαλλία έχει την υποχρέωση να συνδράμει (και στρατιωτικά) στην περίπτωση που η χώρας μας δεχτεί επίθεση από την Τουρκία.

Ήτοι, η Γαλλία θα σπεύσει προς βοήθεια των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων που θα δέχονται (υποθετικά) επίθεση από την Τουρκία με…γαλλικά όπλα! Θα ήταν αστείο, εάν δεν ήταν εξωφρενικό…