Σαντορίνη: Πρώτα στοιχεία για τις κατασκευές στην Καλντέρα-Οι εκτιμήσεις των επιστημόνων για τη σεισμική ύφεση

Τα πρώτα αποτελέσμα των αυτοψιών για την ανθεκτικότητα και την επάρκεια της στατικότητας των κτισμάτων στη Σαντορίνη βλέπουν το φως της δημοσιότητας ενώ η σεισμική ακολουθία αν και παρουσιάζει ύφεση συνεχίζεται. Τρεις σεισμικές δονήσεις, οι δύο από τις οποίες ήταν μεγέθους 4,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και μια 4,4, καταγράφτηκαν στον θαλάσσιο χώρο 17-26 χιλιόμετρα νότια-νοτιοδυτικά της κοινότητας Αρκεσίνης Αμοργού τις πρώτες πρωινές ώρες —με αντίστροφη χρονολογική σειρά στις 05:11, στις 05:08 και στις 03:52—, κατά δεδομένα που δημοσιοποίησε το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου της Αθήνας.

Και οι τρεις σεισμοί χαρακτηρίστηκαν «ασθενείς» από το ινστιτούτο. Καθημερινά συνεχίζουν να καταγράφονται δεκάδες δονήσεις στην περιοχή.

Σήμερα αναμένεται η εισήγηση των επιστημόνων για το αν θα λειτουργήσουν από Δευτέρα τα σχολεία.

Ο καθηγητής Γεωφυσικής του ΑΠΘ, Κώστας Παπαζάχος μίλησε στην ΕΡΤ3 για τη ύφεση του φαινομένου και αν αυτό σημαίνει κάτι:

«Να πω την αλήθεια, όχι απαραίτητα γιατί ξέρετε, εδώ η ακολουθία έχει ένα επεισοδιακό χαρακτήρα, δηλαδή έχουμε ομάδες σεισμών κάποια χρονικά διαστήματα. Αν τύχει το χρονικό διάστημα να είναι βραδινό, έχουμε ένα δύσκολο βράδυ. Αν τύχει το βράδυ να μην έχει κάποια τέτοια δραστηριοποίηση, είναι πιο καλό. Γενικά υπάρχει μια μικρή μείωση της σεισμικότητας αλλά είναι σχετικά μικρή, οπότε είναι αρκετά νωρίς για να βγάλουμε οριστικά συμπεράσματα».

Σχετικά με το ότι είναι συγκρατημένα μεν αλλά πιο αισιόδοξοι τις τελευταίες ώρες οι επιστήμονες ανέφερε:

«Το γεγονός ότι υπάρχει μια μικρή ύφεση, συν το γεγονός ότι ακολουθία δεν επεκτείνεται παραπέρα, συν το γεγονός ότι το ρήγμα, όπως φαίνεται από τους προϋπολογισμούς επίκεντρο αρχίζει να γεμίζει με επίκεντρα κομμάτια, που φαινόταν ότι ίσως ενδεχομένως δεν είχαν σπάσει και μπορούσαν κατά πιθανότητα να σπάσουν με ένα ισχυρότερο σεισμό, φαίνεται να πηγαίνει καλύτερα. Όλα αυτά φαίνεται να πηγαίνουν λίγο καλύτερα και αυτό μας δημιουργεί μια αισιοδοξία για το πως θα πάει η ακολουθία».

Για το αν γνωρίζουν πότε περιμένουμε εκτόνωση του φαινομένου:

«Δυστυχώς όχι. Αυτό είναι παντελώς άγνωστο αυτή τη στιγμή. Από την εμπειρία, αυτές οι ακολουθίες κρατάνε κάποιες βδομάδες, αλλά νομίζω και η επόμενη εβδομάδα θα κυλήσει ίσως λίγο καλύτερα, αλλά πάντως σαν την προηγούμενη περίπου».

Για το σενάριο ενός ισχυρού σεισμού των έξι και πάνω Ρίχτερ:

«Υπάρχουν κάποιοι συχνά που έχουν τοποθετηθεί με δηλώσεις ότι μπορεί να γίνει κάποιος πολύ μεγάλος σεισμός. Απλά να πω ότι η σεισμολογία είναι μια ποσοτική επιστήμη και πρέπει να βασιστούμε στα στοιχεία, τα οποία έχουμε. Τα στοιχεία, τα οποία έχουμε δείχνουν ένα ρήγμα το οποίο σιγά σιγά εντός εισαγωγικών γεμίζει με πίκρα, διαγράφεται καλύτερα και το οποίο δεν φαίνεται να έχει κάποιες εντός εισαγωγικών εκκρεμότητες. Τίποτα δεν αποκλείει κάποιο γειτονικό τμήμα να ενεργοποιηθεί, αλλά το γειτονικότερο τμήμα προς τη μεριά της Σαντορίνης έχει ήδη ενεργοποιηθεί προς τη μεριά της Αμοργού φαίνεται ότι είχε εξαντλήσει το δυναμικό του με το σεισμό του ‘56. Άρα από αυτά τα στοιχεία, που έχουμε και με την κατανομή της σεισμικότητας, με τη μη επέκτασή της περαιτέρω, μπορούμε να κάνουμε μια ενδεικτική εκτίμηση. Μια εκτίμηση που λέει ότι μπορεί να γίνει ένας σεισμός μεγέθους 7, πρέπει να ξέρουμε και που βασίζεται αυτή τη στιγμή κάποια συγκεκριμένα στοιχεία δεν μας έχουν παρασχεθεί. Οπότε αυτή τη στιγμή θα ήθελα να πω ότι έχω μεγάλη περιέργεια για το ποιες είναι αυτές οι εκτιμήσεις, που οδηγούν στο ότι ένας σεισμός μεγέθους 7 είναι πιθανός ή έχει κάποια πιθανότητα».

Σεισμοί μεγέθους 7 Ρίχτερ, είναι αρκετά μεγάλοι σεισμοί και θα αφορούσαν ένα ρήγμα, το οποίο δεν έχει σπάσει καθόλου και το οποίο δραστηριοποιείται με μια σεισμική δόνηση. Με τον τρόπο, που έχει γίνει αυτή η ακολουθία και με την ενέργεια, που έχει ήδη εκκληθεί φαίνεται αυτό αρκετά πιο δύσκολο να συμβεί.

Βλέπουμε σε προηγούμενους σεισμούς ότι εκεί, που γίνονται οι προσεισμοί, εφόσον τους θεωρούμε προσεισμούς, δεν έχουμε σημαντική ολίσθηση και η πιο σημαντική ολίσθηση γίνεται μετά, εκεί, δηλαδή στα κομμάτια, που περισσεύουν. Αντίστοιχα οι μετασεισμοί γίνονται τα κομμάτια που περισσεύουν μετά τον κύριο σεισμό. Κάτι τέτοιο, λοιπόν, τώρα φαίνεται να μην συμβαίνει. Φαίνεται δηλαδή σιγά σιγά το ρήγμα να γεμίζει με σεισμούς μεγάλου μεγέθους, οι οποίες σπάνε διάφορα κομμάτια του. Αυτό μας κάνει πιο αισιόδοξους. Τα δεδομένα, που βλέπουμε στα μάτια μας, ο τρόπος που είναι κατανεμημένα τα επίκεντρα. Γι’ αυτό και βλέπω ότι υπάρχει μια συγκρατημένη αισιοδοξία. Δεν έχουμε αποκλείσει το σενάριο ενός ισχυρού σεισμού και αυτό νομίζω θα παραμείνει το επόμενο χρονικό διάστημα. Απλά οι πιθανότητες μιας δραστηριότητας, η οποία θα μοιάζει με τη μορφή της σμηνοσειράς όσο περνάει ο χρόνος γίνονται μεγαλύτερες».

Τέλος, σε ό,τι αφορά την εισήγησή του για τα σχολεία, ο κ.Παπαζάχος επισήμανε:

«Αυτό θα το δούμε αύριο, αλλά νομίζω έτσι, που βλέπω την ακολουθία και τουλάχιστον μέχρι σήμερα, που είχε μια αρκετά ισχυρή ομάδα σεισμών με μέγεθος γύρω στο 5 το πρωί, δεν νομίζω ότι αλλάζει πολύ η κατάσταση. Δύσκολα βλέπω το πώς τα παιδιά στα σχολεία και πριν ολοκληρωθούν οι έλεγχοι, θα μπουν και θα λειτουργήσουν εν μέσω μιας ακολουθίας. Εκτός αν έχουμε κάποια δραματική μείωση Σαββατοκύριακο».

Τι έδειξαν οι έλεγχοι για τη στατικότητα

Οι σεισμοί δημιουργούν κατολισθητικά φαινόμενα στο νησί της Σαντορίνης ειδικά στην Καλντέρα όπου γίνονται αυτοψίες από το ΕΑΓΜΕ. Οι περιοχές με το μεγαλύτερο πρόβλημα έχουν χαρτογραφηθεί και χρειάζονται σε πρώτη φάση έναν έλεγχο του υπάρχοντος δικτύου προστασίας όσον αφορά στα πλέγματα και τα τοιχία αντιστήριξης, για τυχόν αστοχίες που μπορεί να έχουν και να χρήζουν συντήρησης και να καταβληθεί μία προσπάθεια με κάποια πρόσθετα μέτρα πάνω σε αυτά.

• Στη βάση αυτή, αναμένεται οι επιστήμονες με βάση τα δεδομένα που έχουν συγκεντρώσει και συνεχίζουν να συγκεντρώνουν, να υποβάλουν συγκεκριμένες προτάσεις, τις οποίες ο δήμος και η περιφέρεια καλούνται να εφαρμόσουν.

Σκοπός είναι αρχές Μάρτη να υπάρχουν τα πρώτα αποτελέσματα, δηλαδή οι πρώτες προτάσεις όσον αφορά τους ελέγχους που θα διενεργηθούν για τα μέτρα συντήρησης ενώ για εκτενέστερα έργα θα πρέπει να γίνουν επιπλέον μελέτες, ευστάθειας πρανών για παράδειγμα, οι οποίες πρέπει να κοστολογηθούν για να υλοποιηθούν.

• Την ίδια ώρα, όμως, στο πλαίσιο του προγράμματος προσεισμικών ελέγχων που διενεργεί ο ΟΑΣΠ, μέσα σε έξι ημέρες έχουν πραγματοποιηθεί 12.000 αυτοψίες.

Οι υποδομές που έχουν μεγαλύτερη σεισμική ανθεκτικότητα είναι οι σύγχρονες καινούριες κατασκευές που διαθέτουν όλα τα μέτρα, που προβλέπουν οι αντισεισμικοί συντελεστές που προβλέπονται από το πολεοδομικό κανονισμό.

• Απεναντίας, τα παλιά κτήρια, τα εγκαταλελειμμένα κτήρια είναι αυτά τα οποία είναι περισσότερο ευαίσθητα και για αυτό η οδηγία από την επιτροπή σεισμικού και ηφαιστειακού κινδύνου που λειτουργεί υπό τον ΟΑΣΠ είναι οι κάτοικοι να μην πλησιάζουν τα παλιά κτίρια σε όλη αυτή την περιοχή, έως ότου το σύστημα ισορροπήσει.

Τα κτήρια αυτά εντοπίζονται κατά βάση στα χωριά, στους οικισμούς οι οποίοι είχαν δομηθεί πριν το 1980, όταν ο σεισμικός συντελεστής ήταν πολύ χαμηλός.